با زندگی زنبور عسل بیشتر آشنا شوید
چرخه زندگی زنبور
زنبورها دگردیسی کامل (هولومتابولوس) را تجربه میکنند. این بدان معناست که لاروهای زنبور ظاهری کاملاً متفاوت از زنبورهای بالغ دارند و در مرحله شفیرگی از طریق دگردیسی تغییر شکل میدهند. زنبورها چهار مرحله رشد را طی میکنند: تخم، لارو، شفیره و بالغ.
دوره زندگی زنبورهای منفرد و زنبورهای اجتماعی :
زنبورهای منفرد :
بیشتر زنبورهای منفرد در طی سال فقط یک نسل بالغ تولید میکنند و فقط برای مدت کوتاهی فعال هستند. آنها معمولاً همزمان با گلدهی گیاهان مورد علاقه شان ظاهر میشوند. در نتیجه گونه های مختلف این نوع زنبور در زمان های خاصی از سال ظاهر میگردند.
زنبورهای منفرد پیش از رسیدن به مرحله بلوغ، حالتی به نام دیاپوز (توقف رشد) را تجربه میکنند. در این حالت، زنبورها در برابر شرایط خشکی مقاوم شده و میتوانند انرژی خود را برای مدت طولانی حفظ کنند. برخی زنبورهای منفرد میتوانند تا 10 سال در این حالت باقی بمانند! دیاپوز به زنبورها اجازه میدهد تا شرایط مناسب برای لانه سازی و جمع آوری غذا انتظار بکشند. فرزندان این زنبورها تا فراهم شدن شرایط مناسب در لانه میمانند.
زنبورهای اجتماعی :
زنبورهای اجتماعی طی سال چندین نسل بالغ تولید کرده و برای ماه ها فعال هستند. چرخه زندگی آنها این توانایی را به آنها میدهد تا هر سال با ساخت لانه های جدید تا چندسال به بقای خود ادامه دهند.
چرخه زندگی زنبور اجتماعی با یک ملکه آغاز میشود که در اوایل بهار لانه جدیدی ساخته و از اولین نسل کارگران تا بلوغ مراقبت میکند. پس از تولد کارگران، ملکه در کلونی باقی میماند تا در طول تابستان کارگران بیشتری تولید کند. کارگران به جمع آوری شهد و گرده، ساخت سلول های نوزادان و دفاع از لانه مشغول میشوند.
در بهار کلونی ، تولید زنبورهای نر و ملکه بارور را آغاز میکند. کلونی های سالانه مانند زنبورهای بامبل و عرقگیر این فرآیند را در یک سال انجام میدهند، در حالی که کلونی های چندساله مانند زنبورهای عسل و زنبورهای بی عسل این چرخه را برای سال ها تکرار میکنند.
اجزای بدن زنبور:
موهای بدن زنبور عسل :
زنبورها روی بدن خود موهای منشعبی دارند که برای جمع آوری و حمل گرده تکامل یافته اند. اندازه و شکل این موها بسته به نوع گرده جمع آوری شده متفاوت است. زنبورهایی که گرده حمل نمیکنند معمولاً موهای کمتری دارند.
تصویر از Andrielle Swaby با استفاده از تصاویر Sam Droege (مرکز تحقیقات حیات وحش پاتوکست USGS؛ مالکیت عمومی).
ساختار چشم زنبورها:
رنگ و شکل چشم در گونه‌های مختلف زنبور متفاوت است. همه زنبورها دارای دو چشم مرکب و سه چشم ساده کوچک و حساس به نور در بالای سر خود هستند. برخی گونه‌ها دارای چشم‌های بسیار بزرگ هستند که به آنها در دیدن، پرواز و جمع‌آوری غذا در شب کمک میکند.
زنبورها دارای دو چشم مرکب هستند که هر کدام از هزاران بخش کوچک (فاست) تشکیل شده‌اند که هر کدام به جهت کمی متفاوتی اشاره میکنند. هر فاست که در انتهای واحد بینایی به نام اوماتیدیوم قرار دارد، بخشی از تصویر بزرگتر را تشکیل میدهد. زنبورهای عسل کارگر میتوانند تا ۶۹۰۰ فاست در هر چشم داشته باشند.
شاید علاقمند باشید ” تشریح آناتومی زنبور عسل ” را ملاحظه کنید!
تفاوت تشخیص رنگ ها توسط انسان و زنبور عسل
محدوده رنگی که زنبورها میتوانند ببینند در مقایسه با محدوده دید انسان متفاوت است . قابل توجه اینکه زنبورها قادر به دیدن طیف فرابنفش هستند، در حالی که انسان این توانایی را ندارد.
بسیاری از گل ها از حساسیت زنبورها به نور فرابنفش بهره می‌برند. همانطور که در ویدیوی زیر نشان داده شده است، برخی گلها دارای الگوهای جالب توجهی در طیف فرابنفش هستند که مستقیماً زنبورها و پروانه‌ها را به سمت منبع شهد هدایت میکنند. ما انسان‌ها این الگوهای فرابنفش UV را نمی‌بینیم، بنابراین این گل ها ممکن است برای ما کاملاً متفاوت به نظر برسند.
اثر Robin Noorda ( YouTube )
اندام های دهانی
زنبورها از اندام‌های دهانی خود برای جمع‌آوری غذا و مواد لانه‌سازی استفاده میکنند. برخی زنبورها دارای آرواره‌های تیزی برای بریدن برگ‌ها هستند. برخی دیگر با زبان‌های فوق‌العاده بلندشان شهد را از اعماق گلها جمع‌آوری میکنند.
تصویر از Andrielle Swaby با استفاده از تصاویر Sam Droege (مرکز تحقیقات حیات وحش پاتوکسنت سازمان زمین‌شناسی آمریکا)
هنگامی که زنبور آماده استخراج گرده، شهد یا روغن‌های گلی میشود، دستگاه دهانی پیچیده‌اش باز میشود. اندام‌های دهانی زنبور از قطعات متحرک و درگیر شونده‌ای تشکیل شده‌اند که به‌طور ویژه برای دستیابی به منابع غذایی در اعماق گل ها تکامل یافته‌اند. این اجزا شامل موارد زیر است:
- گلوسا (Glossa) یا زبان: ساختاری طویل و مو دار که عمل لیسش شهد را انجام میدهد.
- گاله (Galea): به همراه پالپ لبی، یک لوله مکنده تشکیل میدهد که امکان مکش شهد را فراهم میکند.
- لوروم (Lorum)، منتوم (Mentum) و پرمنتوم (Prementum) (لب تحتانی): امکان برون‌کشانی دستگاه دهانی را فراهم میکنند.
- پالپ لبی (Labial palpus): در کنار گاله، سیستم لوله‌ای مکش شهد را تکمیل میکند.
- کاردو (Cardo)، استایپس (Stipes) و ماگزیلاری (Maxillary): اجزای پایه‌ای که برون‌کشانی دستگاه دهانی را ممکن می‌سازند.
عملکرد زبان زنبور عسل در چراگری ( YouTube ).
تصویر زیر برخی از ویژگی های داخلی بدن زنبور عسل ، از جمله دستگاه گوارش ، سیستم عصبی و غده زهر را نشان می دهد.
ترجمه شده توسط مدیر مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
با تشکر از مطالعه شما ، امیدوارم از خواندن این مقاله لذت برده باشید ، برایتان آرزوی موفقیت داریم !
