راهنمای استخراج و برداشت عسل از کندو
زنبورهای عسل تولیدکنندگانی پر کار برای عسل هستند. آنها تا زمانی که منابع در دسترس باشد و فضای کافی برای ذخیره‌سازی عسل وجود داشته باشد، به تولید عسل ادامه می‌دهند. زنبورداری از همین ویژگی زنبورهای عسل بهره می‌برد. در زنبورداری مدرن از کندوهای بزرگ‌تر با فضای بیشتر برای ذخیره عسل استفاده می‌شود. این امر به زنبورها اجازه می‌دهد تا هم برای خودشان عسل کافی تولید کنند و هم مازاد آن را به‌صورت اقتصادی برداشت کنیم. عوامل مختلفی بر زمان مناسب برداشت عسل از یک کندو تأثیر می‌گذارند. برای به‌دست آوردن عسلی با کیفیت بالا، باید تا زمانی صبر کرد که عسل به‌طور کامل فرآوری شده و در حجره‌های مومی توسط زنبورها پوشانده (درپوش‌گذاری) شده باشد، جایی که رطوبت آن پایین و میزان قند آن اشباع است.
چه زمانی باید عسل برداشت کرد؟
برداشت زودهنگام عسل توصیه نمی‌شود. این کار منجر به عسلی با کیفیت پایین می‌شود که احتمال تخمیر آن زیاد است. زنبورداران تا زمانی صبر می‌کنند که بیش از سه‌چهارم شان‌های عسلِ یک قاب درپوش‌گذاری شده باشد تا آن قاب را برداشت کنند. البته اگر مایل باشید، می‌توانید تا درپوش‌گذاری تعداد بیشتری از حجره‌ها نیز صبر کنید.
وجود گل‌های شکوفا نیز عاملی تعیین‌کننده در زمان برداشت عسل است. مهم است که تا پایان فصل گل‌دهی صبر کنید. گل‌های در حال شکوفایی شهد و گرده‌ای تولید می‌کنند که زنبورها از آن استفاده می‌کنند. برداشت بسیار زودهنگام عسل در فصل، باعث می‌شود که بازدهی عسل پایین باشد، چون زنبورها زمان کافی برای جمع‌آوری شهد و تبدیل آن به عسل نداشته‌اند.
بهترین زمان برداشت عسل، پایان بهار یا آغاز پاییز است؛ زمانی که دما خیلی پایین نیست و فصل جریان شهد در حال پایان یافتن یا به پایان رسیده است. دمای بسیار پایین باعث می‌شود که عسل بیش از حد غلیظ شود و به سختی از حجره‌های مومی خارج شود. از سوی دیگر، اگر بیش از حد تأخیر داشته باشید، ممکن است عسل توسط زنبورهای غارتگر از بین برود. زمانی که منابع غذایی در محیط کم باشد و زنبورها هنوز قادر به پرواز باشند، آنها اغلب به غارت کندوهای دیگر روی می‌آورند. این موضوع می‌تواند هم به برداشت عسل شما آسیب بزند و هم منجر به تلفات جمعیت زنبورها در جریان حمله‌ی زنبورهای غارتگر شود.
برداشت عسل از کندوهای لانگستروت
آماده‌سازی برای برداشت عسل از کندوهای لانگستروت، در ابتدا مستلزم خارج کردن زنبورها از روی قاب‌هایی است که قرار است عسل آنها برداشت شود. این کار را می‌توان با استفاده از دودی و برس زنبورداری انجام داد. حتی با بهره‌گیری از تجهیزات مدرن، ممکن است چند روز طول بکشد تا زنبورها از یک جعبه کندو خارج شوند. پس از آنکه زنبورها از قاب‌هایی که قصد برداشت دارید پاک‌سازی شدند، ظرف ۲ تا ۳ روز اقدام به استخراج عسل کنید. این کار از هجوم بید مومی و سایر آفات زنبور عسل به قاب‌ها و از بین رفتن محصول جلوگیری می‌کند. اگر بلافاصله قصد استخراج عسل را ندارید، می‌توانید قاب‌ها را در کیسه‌های ضد آب قرار داده و در سردخانه نگهداری یا حجره‌های مومی را منجمد کنید. این کار از حجره‌ها در برابر بید مومی و دیگر آفات محافظت می‌کند. هنگام برداشت عسل، می‌توانید مقداری موم زنبورعسل نیز برای استفاده‌های مختلف جمع‌آوری کنید.
تجهیزات مورد استفاده
در هنگام برداشت عسل، از تجهیزات مختلفی استفاده می‌شود. از ابزاری مانند اهرم کندو برای جدا کردن قاب‌ها یا کمک به برداشتن جعبه‌های کندو استفاده می‌شود. چاقوهای باز کننده درپوش حجره‌ها در انواع مختلف، از جمله نوع حرارتی، برای برداشتن سرپوش حجره‌های عسل به‌کار می‌روند. پس از آن می‌توان عسل را با استفاده از دستگاه استخراج‌کننده برداشت کرد.
دستگاه استخراج عسل یکی از تجهیزات اصلی در فرآیند برداشت عسل است. این دستگاه با استفاده از نیروی گریز از مرکز، عسل را از درون حجره‌های مومی خارج می‌کند. برای زنبوردارانی که تعداد زیادی کندو دارند، وجود یک دستگاه استخراج‌کننده عسل خوب، ضروری است. این دستگاه امکان استخراج حجم زیادی از عسل را در زمان کوتاه فراهم می‌کند. یکی از مزایای مهم دستگاه استخراج‌کننده این است که به موم آسیبی نمی‌زند. قاب‌هایی که دارای موم کشیده‌شده هستند، می‌توانند به‌سرعت در فصل جریان شهد، دوباره در کندو استفاده شوند.
دو نوع اصلی از دستگاه‌های استخراج‌کننده عسل وجود دارد: شعاعی و مماسی . در دستگاه‌های شعاعی، هر دو طرف حجره‌های مومی به‌طور هم‌زمان استخراج می‌شوند. در دستگاه‌های مماسی، تنها یک سمت از حجره‌ها در هر بار قابل استخراج است. دستگاه استخراج شما می‌تواند دستی یا موتوردار (برقی) باشد.
ایمنی هنگام برداشت
ایمنی زنبوردار، زنبورهای عسل و تجهیزات زنبورداری در هنگام برداشت عسل اهمیت زیادی دارد. برای زنبوردار، استفاده از لباس زنبورداری کامل همراه با دستکش و کفش مناسب توصیه می‌شود. هنگام حضور در کنار زنبورها، باید همیشه لباس محافظ پوشیده باشید. استفاده از دودی نیز در مدت زمانی که در کنار کندو هستید مفید است. پُف‌های کوچک دود برای کنار زدن زنبورها از روی قاب‌ها به‌کار می‌رود. با این حال، استفاده بیش از حد از دود می‌تواند باعث شود عسل بوی چوب سوخته بگیرد که نامطبوع است.
زنبورهای عسل نباید در جریان برداشت عسل آسیب ببینند. زنبورداران نهایت تلاش خود را می‌کنند تا از له شدن زنبورها یا آسیب به قاب‌های نوزاد جلوگیری کنند. رعایت کامل مراحل برداشت صحیح عسل، تضمین می‌کند که کلنی زنبورها آسیبی نبیند. تنها قاب‌هایی که حاوی عسل هستند از کندو خارج می‌شوند. این قاب‌ها معمولاً در جعبه‌های بالایی کندو قرار دارند. جعبه‌های پایینی که مربوط به پرورش نوزادان زنبور است، باید دست‌نخورده باقی بمانند.
برای برداشت عسل از کندوهای لانگستروت، مراحل زیر را دنبال کنید:
- باز کردن کندو: ابتدا درب و سرپوش داخلی کندو را بردارید. چند پُف دود بر بالای قاب‌های جعبه‌ی بالایی وارد کنید تا زنبورها از قاب‌ها کنار بروند. یک قاب را برای بررسی انتخاب کرده و با استفاده از اهرم، آن را آزاد کنید. قاب انتخاب‌شده را بیرون بیاورید و زنبورها را با برس از روی آن بزدایید.
- برداشتن سرپوش حجره‌های عسل: از یک چاقوی تیز با لبه‌ی دندانه‌دار (در صورت امکان) استفاده کنید. همچنین می‌توانید از چاقوی حرارتی مخصوص باز کردن سرپوش حجره‌ها استفاده کنید تا سرعت کار بیشتر شود. اگر چاقوی بازکن ندارید، می‌توانید از غلتک‌های سوزنی یا چنگال استفاده کنید.
- قرار دادن قاب‌های بدون سرپوش در دستگاه استخراج‌کننده عسل: اگر دستگاه شما برقی است، آن را روشن کنید. هنگام قرار دادن قاب‌ها در دستگاه، دقت کنید که تعادل بار حفظ شود. این کار از لرزش بیش از حد دستگاه جلوگیری می‌کند و مانع آسیب به آن می‌شود. چرخاندن دستگاه به مدت یک تا دو دقیقه، تمام عسل را از موم خارج می‌کند.
- صاف‌کردن عسل استخراج‌شده و انتقال به ظرف مناسب: زنبوردارانی که مقدار زیادی عسل برداشت می‌کنند، می‌توانند آن را در ظرف‌هایی با گنجایش حداکثر ۴ گالن ذخیره کنند. مقادیر کمتر را می‌توان تا زمان مصرف در شیشه‌های درب‌دار نگهداری کرد. همچنین می‌توانید عسل را در انواع دیگر ظروف برای نگهداری یا فروش بسته‌بندی کنید.
چگونه بفهمیم عسل از کیفیت بالایی برخوردار است
مصرف‌کنندگان همواره به دنبال بهترین کیفیت عسل و محصولات کندو هستند. آنها از این محصولات به عنوان مواد غذایی و در تولید دیگر محصولات مفید استفاده می‌کنند. عسل با کیفیت بالا عسل کاملاً بالغ و دارای غلظت بالای قندهای ساده است. این نوع عسل از نظر تغذیه‌ای بسیار غنی است. محتوای رطوبت عسل عامل مهمی در تعیین کیفیت آن است. بهترین میزان رطوبت برای عسل حدود ۱۸٪ است که با استفاده از رفراکتومتر عسل اندازه‌گیری می‌شود. زنبورداران هیچ‌گاه ریسک برداشت عسل با کیفیت پایین را نمی‌پذیرند. آنها منتظر می‌مانند تا مطمئن شوند که تمام عسل‌ها آماده برداشت و از کیفیت بالایی برخوردار هستند. این به این دلیل است که بازگرداندن عسل با کیفیت پایین به کندو تا زنبورها دوباره روی آن کار کنند، کار دشواری است. به همین دلیل، زنبورداران فقط از رفراکتومترهای عسل برای تأیید کیفیت بالای محصول برداشت‌شده استفاده می‌کنند.
ترکیب شیمیایی عسل
ترکیب شیمیایی عسل برای زنبورداران و مصرف‌کنندگان به راحتی قابل شناسایی نیست. عسل ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر در مقادیر کم یا زیاد باشد. منابع غذایی که زنبورها در پروازهای جستجو به آنها مراجعه می‌کنند، بزرگترین عامل وجود مواد شیمیایی در عسل هستند. درمان‌هایی که برای کنترل آفات، انگل‌ها و بیماری‌های زنبور عسل استفاده می‌شوند، همچنین می‌توانند مواد شیمیایی مضر را به عسل وارد کنند. زنبورداران پروسه‌ها و رژیم‌های درمانی دقیقی را دنبال می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که مواد شیمیایی از کندو خارج می‌شوند.
در برخی موارد، قاب‌هایی که عسل در آنها ذخیره می‌شود یا در حال ذخیره شدن توسط زنبورها هستند، برای مدتی از کندو خارج می‌شوند. این قاب‌ها تنها پس از گذشت زمان‌های توصیه‌شده به کندو باز می‌گردند. این امر اطمینان می‌دهد که عسل موجود در آن قاب‌ها با مواد شیمیایی مورد استفاده در درمان کندو آلوده نمی‌شود.
نگهداری عسل بهتر است در ظروفی انجام شود که برای مواد غذایی ایمن باشند و طعم یا بویی به عسل اضافه نکنند. ظرف نباید اجازه دهد که نور به عسل برسد و برخی از مواد مغذی عسل را از بین ببرد. عسل با کیفیت بالا زمانی که در ظرفی محکم بسته قرار گیرد، فاسد نمی‌شود. ممکن است پس از مدتی کریستالیزه شود. اگر ظرف عسل باز باشد، می‌تواند رطوبت موجود در هوا را جذب کرده و عسل را خراب کند. عسل به درستی نگهداری‌شده برای سال‌ها بدون خراب شدن تازه باقی می‌ماند.
به عنوان یک مصرف‌کننده عسل، شما توسط قوانین مختلف محافظت می‌شوید. زنبورداران و فروشندگان عسل ملزم به رعایت اقدامات سختگیرانه‌ای هستند که تضمین می‌کند تنها محصولات با کیفیت به مصرف‌کنندگان فروخته می‌شود. اگر عسل با کیفیت پایین خریداری کردید، می‌توانید شکایت خود را به مقامات مختلف ارائه دهید. اطلاع دادن به زنبوردار یا فروشنده عسل نیز مفید است تا آنها بتوانند منشأ مشکل را شناسایی کرده و آن را حل کنند.
و در خاتمه ! 😊
امروزه عسل در دو شکل عمده مصرف می‌شود. زمانی که از موم جدا می‌شود، عسل به راحتی جریان پیدا می‌کند و می‌توان از آن برای بسیاری از کاربردها استفاده کرد. همچنین بازار عسل مومی وجود دارد. این عسل همان است که در مومی که در آن تولید شده باقی‌مانده است. این نوع عسل برای خوردن عالی است. عسل مومی پس از جویدن موم و استخراج عسل از آن در دهان شما مقداری موم باقی می‌گذارد. همچنین می‌توانید از عسل مومی برای ساخت برخی محصولات که با موم زنبور عسل کار می‌کنند استفاده کنید. اگر شما عسل مومی می‌فروشید، نیازی به پردازش بیشتر صفحات مومی که از میله‌های بالای کندوی خود به دست آورده‌اید ندارید. شما می‌توانید موم را برای نگهداری، حمل‌ونقل و فروش بسته‌بندی کنید.
پس از انجام کارهای زیاد، تفکر و چرخش‌های غیرمنتظره در مدیریت یک کندو، بردن جوایز آن به خانه برای هر زنبورداری لذت‌بخش است. برداشت محصولات کندو به شما خوشحالی و تشویق لازم را می‌دهد. برداشت عسل یکی از گزینه‌ها برای زنبورداران است میان بسیاری از محصولات کندو. برخی از زنبورداران ممکن است انتخاب کنند که از کندوها برداشت نداشته باشند؛ آنها زنبورستان‌ها را برای اهداف غیرتجاری راه‌اندازی می‌کنند. زنبورداران تفریحی معمولاً در عجله برای برداشت از کلنی‌های زنبور عسل خود نیستند. زنبورداران مبتدی که اولین برداشت عسل خود را انجام می‌دهند، ممکن است این کار را دشوار بدانند. با این حال، با آمادگی و برنامه‌ریزی صحیح، شما به سرعت یاد خواهید گرفت که چگونه عسل را به طور مؤثر از کندوهای خود برداشت کنید.
نویسنده : Michael Simmonds ، June 3, 2023
با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید! 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
