راهنمای جامع بازرسی کندوی زنبور عسل
هر کندوی زنبور عسل برنامه‌های خاص خود را برای بازرسی و نگهداری دارد. برخی از کندوها ممکن است مدت زمان طولانی بدون نیاز به بازرسی باقی بمانند، در حالی که دیگر کندوها ممکن است نیاز به بازرسی‌های هفتگی داشته باشند. کندوهای سال اول معمولاً نیاز به بازرسی‌های بیشتری دارند. در سال دوم، کندو نیاز به بازرسی‌های کمتری خواهد داشت. با این حال، به طور کلی توصیه می‌شود که حداقل هر دو هفته یک بار کندوها را بازرسی کنید. برای کمک به این کار، شما می‌توانید از نرم‌افزار مدیریت زنبورداری BeeKeepPal که به صورت رایگان در دسترس است، استفاده کنید.
اصول اولیه بازرسی کندو
1. به چه چیزهایی باید توجه کرد
در طول بازرسی کندو، موارد متعددی وجود دارند که باید آنها را زیر نظر بگیرید. به طور کلی، وضعیت سلامت کلنی زنبورها و یکپارچگی ساختاری کندو در اولویت قرار دارند. مشاهده مکرر زنبورها و گوش دادن به صداهای آنها به شما کمک می‌کند تا یک مبنای شناخت ایجاد کرده و هرگونه مشکل را به‌راحتی تشخیص دهید. کسانی که حس بویایی قوی‌تری دارند، حتی ممکن است بتوانند از بوی کندو نیز تا حدی به وضعیت آن پی ببرند.
زنبورداران باید بدانند که ارزیابی سلامت نوزادان (بروود) باید هر از گاهی انجام شود. از هر فرصتی برای بررسی وضعیت بروودها در جریان بازرسی استفاده کنید. کاهش جمعیت زنبورها می‌تواند نشان‌دهنده ضعف در سلامت بروود باشد. اگر متوجه کاهش نوزادان در کندوی خود شدید، می‌توانید به استفاده از تقویت‌کننده‌های بروود یا تغذیه زنبورها با پَتی‌های گرده (پَت گرده) فکر کنید.
2. برنامه‌ریزی از پیش
بازرسی کندو این امکان را به شما می‌دهد که رشد کلنی را پیش‌بینی کنید. از این فرصت برای تصمیم‌گیری در مورد اضافه کردن فضا برای زنبورها استفاده کنید؛ مانند افزودن قاب یا جعبه‌های کندو. زنبورداران باید پیش از آن‌که نیاز به فضا حیاتی شود، فضا را افزایش دهند. کلنی‌های بزرگ‌تر توانایی بیشتری برای بقا در شرایط آبوهوایی سخت دارند.
نکات مهم:
- کلنی زنبوری که برای فضای خود بیش از حد بزرگ شود، ممکن است دچار تکه‌تکه شدن (تقسیم) شود یا کندو را ترک کند.
- روش‌های مختلفی برای کنترل اندازه کلنی وجود دارد؛ از جمله تقسیم کندو. بازرسی کندو به شما نشان می‌دهد که آیا زمان کاهش اندازه کلنی فرا رسیده است یا نه.
- تقسیم کلنی یکی از راه‌های کنترل رفتار بچه‌دهی است. شاخون های ملکه و دیگر نشانه‌های آماده‌سازی برای بچه‌زایی معمولاً در طول بازرسی‌ها قابل مشاهده‌اند.
۳. چه چیزهایی را نباید پوشید
در طول بازرسی کندو، از پوشیدن عطر، ادکلن یا استفاده از اسپری‌های مو با رایحه خوشبو خودداری کنید. بوهای شیرین توجه زنبورها را بیش از آنچه می‌خواهید، به خود جلب می‌کنند. همچنین به خاطر داشته باشید که زیورآلات، به‌ویژه انگشترها را درآورید. اگر انگشت‌تان نیش بخورد، تورم حاصل در حضور انگشتر بسیار دشوارتر خواهد بود، چرا که حلقه امکان انبساط ندارد.
چرم و پشم از جمله موادی هستند که ممکن است زنبورها را تحریک کنند. بوی این مواد برای زنبورها آزاردهنده است و این پارچه‌ها مقدار زیادی از بوی بدن را در خود نگه می‌دارند که زنبورها به‌راحتی آن را تشخیص می‌دهند.
پیشنهاد میکنیم مقاله “با فناوری های جدید مدیریت زنبورداری آشنا شوید” را نیز مطالعه کنید 🌷
۴. چه چیزهایی باید پوشید
ماهِیت و هدف بازرسی کندو ایجاب می‌کند که بسیار به زنبورها نزدیک شوید. ایمنی در اولویت نخست برای زنبوردار قرار دارد. بنابراین باید همیشه لباس محافظ بپوشید و مطمئن شوید که همه قسمت‌های آن به‌خوبی بسته شده‌اند، چه هنگام بازرسی کندو و چه زمانی که فقط نزدیک آن هستید. کافی‌ست یک زنبور عصبانی شما را نیش بزند تا بقیه کارگرها را تحریک کند.
علاوه بر لباس ایمنی، همراه داشتن اهرم کندو (Hive Tool) و دودی‌زن نیز برای بازرسی ضروری است.
نکات ایمنی:
- اگر در هنگام بازرسی کندو، زنبوری وارد نقاب یا لباس شما شد، سعی نکنید وحشت‌زده شوید. بدون له‌کردن زنبور، آرام از نزدیکی کندو دور شوید.
- تنها زمانی نقاب یا لباس محافظ خود را در آورید که در فاصله‌ای امن از کندو قرار دارید. سپس می‌توانید مسئله را بررسی کنید.
- حرکات سریع و رفتارهای ناشی از وحشت، زنبورها را بیشتر تحریک کرده و احتمال آسیب را افزایش می‌دهد.
۵. هر چند وقت یک‌بار باید کندو را بازرسی کرد؟
فاصله زمانی بین بازرسی کندوها در هر مورد متفاوت است. زنبورداران هم ممکن است برنامه بازرسی خود را بسته به میزان زمانی که در اختیار دارند تنظیم کنند. در حالی که باید بر کلنی‌ها و کندوهای خود نظارت داشته باشید، نباید باعث آزار و مزاحمت بیش از حد زنبورها شوید.
به طور میانگین، کندوها باید هر ۲ تا ۳ هفته یک‌بار بازرسی شوند. کندوهای جدید نیاز به بازرسی بیشتر، یعنی هر ۷ تا ۱۰ روز دارند تا روند پیشرفت‌شان پیگیری شود.
با گذر زمان و تثبیت کلنی در کندو، زنبوردار می‌تواند فاصله بین بازرسی‌ها را از روزها به هفته‌ها افزایش دهد. باید در نظر داشت که هر بار ورود به کندو، یک روز زمان بازیابی از زنبورها می‌گیرد؛ یعنی زمانی که بهتر بود صرف جمع‌آوری شهد و گرده شود. این موضوع حتی درباره کلنی‌های تازه‌نصب‌شده نیز صادق است. اگر بیش از اندازه مزاحم زنبورها شوید، ممکن است کندو را ترک کرده و جایی دیگر ساکن شوند.
زنبورداران مبتدی ممکن است نگران وضعیت کلنی خود باشند و به دلیل بی‌تجربگی، کندو را بیش از حد باز کنند. بازرسی‌های بیش‌ازحد باعث استرس در کلنی می‌شود. از نگاه زنبورها، ورود مکرر به کندو امری طبیعی نیست. این استرس آثار منفی‌ای دارد؛ ممکن است زنبورها کندو را ترک کرده یا ملکه خود را بکشند. گاهی نیز تغییر ملکه با فرکانس بالاتری اتفاق می‌افتد.
بازرسی کندو امری ضروری‌ست، اما نباید در آن زیاده‌روی کرد. هر بار که قصد بازرسی دارید، مطمئن شوید که دلیل موجهی برای این کار دارید.
۶. چه زمانی نباید کندو را باز کرد؟
باز کردن کندو برای زنبورها بسیار استرس‌زا است. زنبورها پس از هر بازرسی به زمان نیاز دارند تا به حالت عادی بازگردند. برای حفظ بهره‌وری و سلامت زنبورها، نباید کندو را بیش از حد باز کرد. شرایط آبوهوایی نیز در تعیین مناسب‌بودن زمان بازرسی تأثیر دارد. برای بررسی شرایط مناسب آبوهوایی می‌توانید از اپلیکیشن CheckInspect استفاده کنید.
در هوای سرد، توصیه می‌شود که از باز کردن کندو اجتناب شود. بهترین شرایط برای بازرسی، هوای معتدل است؛ نه خیلی گرم، نه بادی، نه سرد. همچنین، هوای ابری یا بارانی نیز مناسب نیست. بلند کردن قاب‌های بروود در هوای سرد به‌ویژه به کلنی آسیب می‌زند و رشد نوزادان را مختل می‌کند.
در ماه‌های زمستان، زنبورها با استفاده از انرژی ذخیره‌شده در عسل کندو را گرم نگه می‌دارند. باز کردن کندو در زمستان فشار بیشتری برای گرم نگه‌داشتن آن وارد می‌کند. این باعث می‌شود زنبورها عسل بیشتری مصرف کنند و ذخایر غذایی برای ادامه زمستان کاهش یابد.
۷. بهترین زمان روز برای بازرسی کندو
برای اینکه بازرسی کندو برای زنبورها آسان و کم‌تنش باشد، مطمئن شوید که با بدن خود ورودی کندو را نپوشانده یا مسدود نکرده‌اید. زمان‌بندی بازرسی کندو یکی از مهارت‌های حرفه‌ای زنبورداران است. آنها زمانی را برای بازرسی انتخاب می‌کنند که بیشترین تعداد زنبورها برای جمع‌آوری شهد و گرده از کندو خارج شده‌اند. این کار باعث می‌شود زنبورهای کمتری در داخل کندو باشند و در نتیجه کمتر تحریک شوند. بین ساعات ۱۱ صبح تا ۲ بعدازظهر، بهترین بازه زمانی برای انجام بازرسی کندو است. در این زمان، باید توجه زیادی به ملکه‌ی کندو داشته باشید.
شخیص وجود ملکه در کندو :
- در هر بازرسی نیازی نیست که حتماً ملکه را ببینید.
- وجود تخم در سلول‌ها نشانه‌ای است از اینکه کندو دارای ملکه فعال است.
- زنبوردارانی که در تشخیص ملکه تجربه ندارند، می‌توانند برای شناسایی آسان‌تر، او را نشانه‌گذاری کنند.
استفاده از نور طبیعی
زنبورداران معمولاً برای بازرسی کندو تجهیزات نورپردازی با خود حمل نمی‌کنند. آنها به نور طبیعی برای باز کردن و بستن کندو متکی هستند. ساعات میانی روز، یعنی بین ۱۱ صبح تا ۲ بعدازظهر، مزیت دیگری نیز دارد و آن قرار داشتن خورشید در بالای آسمان است که باعث روشن شدن داخل کندو در زمان بازرسی می‌شود. بازرسی خارج از این ساعات به معنای داشتن نور کمتر و در نتیجه سختی بیشتر در کار است.
۸. بازرسی در زمستان
در فصل زمستان، زنبورها فعالیت کمتری دارند. آنها به‌صورت خوشه‌ای در اعماق کندو جمع می‌شوند و ممکن است به قسمت بالای کندو نیایند. بازرسی کندو در زمستان باید خیلی سریع انجام شود و تنها زمانی که دما بیش از حد پایین نیست. یک نگاه سریع ممکن است تمام چیزی باشد که بتوانید انجام دهید. بازرسی کندو در زمستان، فرصت مناسبی برای تغذیه زنبورها نیز هست. «کیک‌های قندی» و «کیک‌های پروتئینی» از متداول‌ترین غذاهایی هستند که زنبورداران در زمستان در اختیار زنبورها قرار می‌دهند. در این فصل نباید کندو را به طور کامل باز کنید. زنبورداران تنها درپوش خارجی و درپوش داخلی کندو را برمی‌دارند. اگر پوشش‌های عایق روی کندو دارید، تنها پانل بالایی آن را بردارید. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله‌ی ما درباره‌ی «نکات مفید برای زنبورداری در زمستان» مراجعه کنید.
چه زمانی باید کندو را بازرسی کرد؟
اکنون که اهمیت بازرسی کندو را دانستیم، بیایید بررسی کنیم که چه زمانی باید این کار را انجام داد. عوامل مختلفی در تعیین زمان مناسب برای بازرسی کندو مؤثرند. این عوامل ما را به تصمیم‌گیری درباره‌ی زمان مناسب سال و ساعت مناسب روز برای بازرسی هدایت می‌کنند.در نهایت، هدفی که برای آن قصد انجام بازرسی دارید،
زمان انجام آن را تعیین می‌کند. دلایل اصلی برای بازرسی کندو عبارتند از:
- بررسی میزان منابع کندو مانند عسل و موم
- پیگیری روند رشد کلنی‌های تازه ایجاد شده
- ارزیابی اثربخشی درمان‌های اعمال‌شده
- شناسایی ناهنجاری‌ها در شانه‌های ساخته‌شده
- بررسی رشد کلنی و پیش‌بینی احتمال بچه دهی
- پایش سلامت کلنی زنبور عسل
- نصب یا جمع‌آوری ظروف تغذیه و آبخوری ها
- نصب یا جمع‌آوری تله‌ها برای آفات و انگل‌های زنبورعسل
- نصب یا تعویض اجزای کندو و تجهیزات مرتبط
- زمان مناسب برای بازرسی در طول سال
زمان انجام بازرسی
بازرسی از کندو باید در هر چهار فصل سال انجام شود. فراموش نکنید که بازرسی منظم به شما کمک می‌کند تا روند پیشرفت کندو را پیگیری کرده و مشکلات و چالش‌های کلنی زنبور عسل را به‌موقع شناسایی کنید.
زمستان
در زمستان، کلنی زنبور عسل تحت شرایط بسیار استرس‌زا قرار دارد. بازرسی‌ها تنها زمانی انجام شود که شرایط ایمن باشد. سرمای زمستان و نبود منابع تغذیه باعث می‌شود زنبورها از عسل ذخیره‌شده تغذیه کنند. بقای کلنی در هر کندو وابسته به وجود منابع غذایی کافی است؛ در غیر این صورت زنبورها از گرسنگی می‌میرند. دمای داخل کندو نیز باید کنترل شود. در صورت امکان کندو را عایق‌کاری کنید. بازرسی در زمستان باید به حداقل برسد، زیرا باز کردن کندو موجب اتلاف گرما شده و زنبورها را وادار به تلاش مضاعف برای گرم نگه داشتن کندو می‌کند.
بهار
در بهار، کلنی رشد می‌کند و منابع را جمع‌آوری می‌کند. باید مواردی همچون رشد جمعیت، وضعیت منابع داخل کندو، حضور آفات، انگل‌ها، بیماری‌ها و ساخت شانه‌های عسل را بررسی کنید. در این فصل، فعالیت کندو افزایش می‌یابد و در نتیجه به بازرسی‌های بیشتر نیاز است.
تابستان
در تابستان، بررسی وضعیت سلامت کلنی، خطر بچه‌دادن، جمعیت کندو و میزان عسل قابل برداشت ضروری است. ممکن است لازم باشد برای کنترل دما، تغییراتی مانند افزودن کف‌توری به کندو اعمال کنید. تابستان فصل بسیار فعالی برای زنبورهاست و نیاز به بازرسی‌های مکرر دارد تا اطمینان حاصل شود همه‌چیز در کندو به‌خوبی پیش می‌رود.
پاییز
در پاییز، منابع گیاهی کاهش می‌یابد. بازرسی‌ها به پیش‌بینی بچه‌دادن، بررسی سلامت کلنی و ارزیابی میزان منابع ذخیره برای زمستان کمک می‌کند. تعداد دفعات بازرسی در پاییز نسبتاً کم است، چرا که فعالیت زنبورها در کندو کاهش می‌یابد.
زمان بازرسی مناسب در طول روز
انتخاب زمان مناسب در طول روز برای بازرسی کندو بسیار مهم است. عواملی مانند تحریک‌پذیری کلنی و اینکه می‌خواهید با کل زنبورها کار کنید یا فقط با بخشی از آنها، زمان بازرسی را تعیین می‌کند. اگر هدف شما بازرسی در زمانی است که تعداد زنبورها در کندو کم باشد، نیمه‌روز بهترین زمان است؛ چون در این زمان زنبورهای کارگر در حال جمع‌آوری منابع در محیط هستند. از بازرسی در اواخر بعدازظهر خودداری کنید، زیرا ممکن است زنبورها به‌دلیل گرمای زیاد، به کندو برگشته باشند.
اگر می‌خواهید با همهٔ زنبورها کار کنید، شب‌هنگام یا اواخر عصر مناسب است. همهٔ زنبورها به کندو بازگشته و برای شب آماده شده‌اند. در این زمان، با کاهش دما، فعالیت زنبورها نیز کمتر می‌شود. بازرسی در زمانی که فقط تعداد کمی از زنبورها در کندو هستند، تحریک‌پذیری کمتری ایجاد می‌کند. علاوه بر این، بازرسی عصرگاهی به زنبورها فرصت می‌دهد تا در طول شب آرام شوند. به‌طور کلی، از بازرسی در صبح زود بپرهیزید؛ چرا که موجب تحریک زنبورها در طول روز می‌شود.
استفاده از چک لیست بازرسی
زنبورداران می‌توانند از چک‌لیست بازرسی استفاده کنند. این چک‌لیست به شما کمک می‌کند تا تمامی مراحل بازرسی را به‌درستی انجام داده و سابقه‌ای از وضعیت سلامت کندوهای خود داشته باشید. زنبورداران می‌توانند قالب‌های مختلفی از چک‌لیست‌ها را برای انواع بازرسی‌ها طراحی کنند. برخی اقلام در این چک‌لیست‌ها از پیش تعریف‌شده‌اند و فضای کافی برای اضافه کردن موارد دیگر نیز وجود دارد.
هر کندو ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد و ممکن است به چک‌لیست خاص خود نیاز داشته باشد. طراحی‌های مختلف کندوها ممکن است مشکلات ساختاری خاصی ایجاد کنند. برخی طراحی‌ها باعث ایجاد شانه‌های نامنظم (بِر کامب) می‌شوند که باید در بازرسی‌ها فوراً حذف شوند. چک‌لیست کمک می‌کند تا روندها و الگوها را سریع‌تر تشخیص دهید.
برخی از بخش‌های کلی که باید در چک‌لیست بازرسی گنجانده شوند، شامل موارد زیر هستند:
- ظاهر کلی کندو
- شواهدی از حضور آفات و بیماری‌ها
- شرایط آبوهوایی و وضعیت زادآوری
چک‌لیست‌های زیادی در دسترس زنبورداران قرار دارد و برخی ترجیح می‌دهند چک‌لیست‌های دقیق‌تری داشته باشند. در نهایت، سطح جزئیات چک‌لیست به اختیار زنبوردار است. نرم‌افزار مدیریت زنبورداری BeeKeepPal یک چک‌لیست دیجیتال کاربرپسند برای ثبت بازرسی‌های کندو در اختیار شما قرار می‌دهد.
برنامه‌ریزی برای بازرسی کندو
بازرسی از کندو باید با برنامه‌ریزی قبلی انجام شود. زنبورداران باید از قبل بدانند که قصد دارند چه مواردی را بررسی کنند. این برنامه‌ریزی از لحظه‌ای که به کندو نزدیک می‌شوید شروع می‌شود. حرکات شما باید برای زنبورها آرام و غیرتهاجمی باشد. زنبورها حرکات سریع را بیشتر از حرکات آهسته تشخیص می‌دهند.
زنبورداران مبتدی ممکن است احساس کنند که بازرسی‌شان کامل نبوده، اما با افزایش تجربه و زمانی که زنبورها به کندو خو می‌گیرند، این حس کاهش می‌یابد.
۱. شناسایی بیماری‌ها
یکی از بیماری‌هایی که ممکن است در بازرسی مشاهده شود، بیماری لوک آمریکایی است. این بیماری با مشاهدهٔ نوزادان مرده به رنگ قهوه‌ای تیره قابل شناسایی است. نوزادان سالم معمولاً سفید و پف‌کرده‌اند، اما نوزادان مبتلا تیره‌ترند. هنگام بررسی بیماری، پشتتان باید به سمت خورشید باشد و قاب مورد نظر طوری نگه داشته شود که نوار بالایی آن به سمت سینه‌تان باشد. در صورت مشاهدهٔ علائم بیماری، بلافاصله اقدامات کنترلی انجام دهید.
۲. رعایت بهداشت
رعایت بهداشت در اطراف کندو هنگام بازرسی الزامی است. زنبورداران باید آگاه باشند که مستقیماً در تولید مواد غذایی برای انسان مشارکت دارند. تولید بهداشتی عسل و محصولات زنبور هدفی برای همهٔ زنبورداران است. پیش از رفتن به کندوستان، مطمئن شوید که تمام ابزارها و تجهیزات مورد استفاده تمیز هستند. همچنین عادت کنید پس از هر بازرسی، ابزار و تجهیزات خود را تمیز کنید.
بازرسی نخستین پس از استقرار کندو
نخستین بازرسی از کندو پس از استقرار، زمانی بسیار هیجان‌انگیز برای زنبورداران است. این زمان، فرصتی است برای اینکه بدانید آیا زنبورها واقعاً کندو را پذیرفته‌اند و ملکه را قبول کرده‌اند یا نه. اطمینان از وجود یک کلنی فعال و کارآمد از زنبورها به شما این دلگرمی را می‌دهد که در مسیر زنبورداری خود، موفقیت‌آمیز آغاز کرده‌اید. این نخستین بازرسی باید با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود. زنبورداران باید از یک فهرست بررسی استفاده کنند تا هیچ نکته مهمی از قلم نیفتد.
زنبورداران مبتدی در نخستین بازرسی از کندو پس از استقرار باید حتماً لباس محافظ بپوشند. انواع مختلفی از پوشاک محافظ زنبورداری وجود دارد، از جمله لباس‌های یکسره، روپوش‌ها و ژاکت‌های زنبورداری. دستکش‌ها و نقاب‌های محافظ نیز در فروشگاه‌های لوازم زنبورداری در دسترس هستند. برخی خرده‌فروشان نیز این وسایل را به‌صورت آنلاین عرضه می‌کنند. با وجود اندازه‌ها، رنگ‌ها، طراحی‌ها و امکانات مختلفی که در لباس‌های محافظ زنبورداری وجود دارد، دلیلی برای بی‌احتیاطی وجود ندارد. ممکن است در مسیر زنبورداری یکی دو بار نیش بخورید، اما گزیده شدن توسط تعداد زیادی زنبور، تجربه‌ای دردناک است که باید از آن پرهیز شود.
چگونه یک بازرسی از کندو انجام دهیم؟
بازرسی از کندو فرایندی است که طی آن شما به‌صورت مرحله‌به‌مرحله کندو را باز کرده و دوباره می‌بندید، در حالی که زنبورها در آن زندگی می‌کنند. شما می‌توانید پیش از مستقر کردن زنبورها، این کار را تمرین کنید تا با مراحل آن آشنا شوید. وقتی بازرسی را بدون حضور زنبورها تمرین کرده باشید، انجام آن با وجود زنبورها برایتان آسان‌تر خواهد بود.
بازرسی کندو ممکن است برای زنبورداران مبتدی ترسناک به نظر برسد، اما باید بدانید که این کار در اصل یک فعالیت ساده است که به‌صورت گام‌به‌گام انجام می‌شود. پس از پوشیدن لباس محافظ و آماده کردن تمام لوازم مورد نیاز برای بازرسی، به‌آرامی به کندو نزدیک شوید. به یاد داشته باشید که حرکات شما باید آرام و نسبتاً کند باشد. با آموختن نحوه درست انجام بازرسی از کندو، می‌توانید از آسیب زدن به کندو، صدمه به زنبورها و همچنین خطر نیش خوردن جلوگیری کنید.
نکاتی که در حین بازرسی کندو باید رعایت شود:
- هدف زنبوردار در هنگام بازرسی، باید آرام نگه داشتن زنبورها باشد. این کار شامل استفاده از دود و همچنین رفتار خود شما می‌شود.
- از ایجاد صداهای بلند خودداری کنید. ضربه‌ها و تکان‌های شدید به کندو، فقط باعث تحریک و عصبانیت زنبورها می‌شود.
- هنگام باز کردن کندو برای بازرسی، قطعات را به‌آرامی جا‌به‌جا کنید. این توصیه به‌ویژه برای بخش‌های فلزی مانند درپوش‌های بالایی صدق می‌کند.
مراحل بازرسی کندو
- برای شروع فرآیند بازرسی کندو، درب کندو را بردارید و آن را با سطح بالا بر روی زمین قرار دهید.
- سپس جعبه‌های کندو خالی را بردارید و در صورت امکان آنها را روی درب کندو قرار دهید.
- با استفاده از اهرم کندو، پوشش داخلی را از هم جدا کرده و آن را تقریباً ۵ سانتی‌متر بالا بیاورید.
- از شکافی که ایجاد کرده‌اید، کمی دود با استفاده از دودکننده وارد کنید. دود باعث می‌شود که زنبورها شروع به خوردن عسل کنند. در هنگام خوردن عسل، معمولاً به شما اجازه می‌دهند تا کارتان را انجام دهید.
- پس از پوف کردن دود در داخل کندو، به آرامی طبقه های عسل را از هم جدا کرده و یکی یکی آنها را بردارید. می‌توانید طبقه های عسل را روی درب کندو قرار دهید. در هنگام برداشتن طبقه های عسل ، بین آنها دود پوف کنید.
- زمانی که به شبکه مانع ملکه رسیدید، آن را بردارید و سپس آن را به سمت بالا روی طبقه های عسل که برداشته‌اید، قرار دهید. سپس می‌توانید برای برداشتن طبقه تخم‌ریزی اقدام کرده و آنها را روی محافظ ملکه قرار دهید.
- مشاهده داخل کندو با طبقه پایینی آغاز می‌شود. از اهرم کندو برای جابجا کردن قاب‌ها به یک طرف جعبه استفاده کنید.
- در صورتی که قاب‌ها به هم چسبیده باشند، می‌توانید از اهرم کندو برای جدا کردن آنها استفاده کنید. بررسی قاب‌ها را یکی یکی آغاز کنید. در هنگام بررسی قاب‌ها، آنها را از گوشه‌های بالای قاب‌ها نگه دارید و روی بدنه کندو نگه دارید.
- هر دو طرف قاب‌ها را بررسی کرده و حضور ملکه را یادداشت کنید. همچنین باید به کیفیت و مقدار گرده، علائم بیماری و تخم‌ریزی‌های مهر و نشده توجه کنید.
- پس از بازرسی هر جعبه کندو، آن را دوباره سرهم کرده و کندو را دوباره بچینید. قبل از قرار دادن هر جعبه کندو روی کندو، زیر آنها را با دود پاف کنید. پس از چیدن تمام جعبه‌ها و پوشش‌ها، پوشش بیرونی را دوباره قرار دهید. سپس می‌توانید درب کندو را با شیء سنگینی مانند آجر یا هر شیء دیگری که بخواهید، مهار کنید.
نکاتی برای استفاده از دودی زنبور
مقدار دودی که در حین بازرسی کندو استفاده می‌کنید، بسیار مهم است. نباید بیش از حد دود کنید زیرا باعث آزار زنبورها می‌شود. اگر دود زیادی استفاده کنید، زنبورها ناراحت می‌شوند و اگر دود کمی استفاده کنید، زنبورها به اندازه دلخواه آرام نمی‌شوند. دود خنک در مقادیر کم مؤثر است. با کسب تجربه در زنبورداری، در استفاده از مقدار مناسب دود در حین بازرسی کندو بهتر خواهید شد. برای تخمین دمای دود، دست خود را در مسیر دود قرار دهید. با چند پاف بر روی دست خود می‌توانید تشخیص دهید که آیا دود برای استفاده خیلی داغ است یا خیر.
پاف کردن دود روی قاب‌ها در حین بازرسی بهتر از این است که مستقیماً دود را به داخل کندو بفرستید. این روش دود را به آرامی به داخل کندو می‌فرستد. علاوه بر این، پاف کردن دود روی قاب‌ها به شما کمک می‌کند که میزان دود وارد شده به کندو را راحت‌تر تنظیم کنید. دود در بازرسی‌های کندو برای اثر آرام‌بخشی‌اش استفاده می‌شود. برخی از زنبورداران در فضاهای بزرگ بازرسی‌ها را بدون دود انجام می‌دهند. با این حال، زنبورها بسیار تحریک‌پذیر می‌شوند و ممکن است افرادی که نزدیک هستند یا حیوانات را نیش بزنند. زنبورداران در زنبورداری حیاط‌خانه باید همیشه در هنگام بازرسی کندو از دود استفاده کنند تا از آسیب به همسایگان جلوگیری کنند.
قبل از رسیدن به کندو، دودکننده خود را خوب آماده کنید. دودکننده‌ها دود را با سوختن مواد تولید می‌کنند. دود فریون‌های هشدار زنبورها را پوشش می‌دهد. زنبورداران در بازار لوازم زنبورداری می‌توانند انواع مختلف دودکننده‌ها را با طراحی‌ها و قابلیت‌های متفاوت پیدا کنند که برای استفاده با انواع مختلف سوخت‌ها مناسب هستند. دودکننده‌های معمولی از سوخت‌های ساخته شده از هسیان، کارتن موج‌دار، سوزن‌های کاج، پارچه‌های برنجی و چوب پوسیده استفاده می‌کنند. حتی می‌توان از گیاهان هم استفاده کرد. سوخت‌های تجاری ممکن است از کاغذ پالس‌شده یا پنبه فشرده ساخته شده و به صورت قرص‌های دودکننده بسته‌بندی شوند.
دیدن زنبورهای مرده در حین بازرسی
دیدن زنبورهای مرده در کندو ممکن است برای زنبورداران بسیار نگران‌کننده باشد. زنبورها از علل طبیعی و غیرطبیعی می‌میرند. پس از دیدن یک زنبور مرده در حین بازرسی، ممکن است آن را برای علائم بیماری‌ها و کنه‌های واروآ بررسی کنید. زنبورها با توجه به سن، فعالیت، آفات، بیماری‌ها و دسترسی به غذا می‌میرند. زنبورهای فعال‌تر سریع‌تر از زنبورهای کم‌فعال می‌میرند.
در حین مشاهده و بازرسی کندو، باید تعداد متوسط زنبورهای مرده‌ای که در کندو و اطراف آن مشاهده می‌کنید را یادداشت کنید. در زمستان، زنبورها کمتر فعال هستند و بنابراین طول عمر بیشتری دارند. حتی در این شرایط، بعضی از زنبورها هنوز هم می‌میرند، به دلیل فعالیت‌هایی که در داخل کندو انجام می‌دهند مانند گرم کردن کندو. بعضی از شکارچیان مانند زنبورهای غول‌پیکر، زنبورهای زهرآگین، و زنبورهای دزد می‌توانند باعث افزایش تعداد زنبورهای مرده در حین بازرسی شوند. این شکارچیان ممکن است وارد کندو شوند و زنبورها را به حالت هشدار درآورند. برای دفاع از کندو، زنبورها اغلب شکارچی را محاصره کرده و آن را گرم می‌کنند. برخی از زنبورها نیز ممکن است شکارچی را نیش بزنند.
اگر تمام زنبورهای یک کندو در حین بازرسی مرده باشند، تحقیقات شما باید بسیار دقیق‌تر باشد. در زمستان، زنبورها در مقایسه با فصول گرم‌تر بیشتر می‌میرند. گرسنگی، چگالی و سرما از عوامل اصلی مرگ زنبورها در زمستان هستند. برای اطمینان از زنده ماندن زنبورهای خود در زمستان، به آنها ذخایر غذایی کافی بدهید. همچنین می‌توانید از عایق‌بندی برای جلوگیری از سرما بیش از حد استفاده کنید.
زنبور مرده یا در حال مرگ از کندو خارج می‌شود. زنبورداران به زنبورهای مسئول پاکسازی مرده‌ها “زنبورهای تدفین‌کننده” می‌گویند. این زنبورها زنبورهای مرده را تا حدود ۶ متر از کندو پرواز می‌دهند. اگر شانس دیدن زنبورهای تدفین‌کننده در حین بازرسی کندو را داشته باشید، متوجه خواهید شد که زنبورهای در حال مرگ به ندرت با زنبورهای تدفین‌کننده مبارزه می‌کنند.
پانل‌های شفاف برای بازرسی سریع
بعضی از کندوهای مدرن با پنل‌های شفاف در طرفین ساخته شده‌اند. این نوع کندوها بازرسی را کمی برای زنبورها راحت‌تر می‌کند، زیرا نیازی به باز کردن بالای کندو نیست. سازندگان معروف کندوهای شفاف شامل Flow Hive و SummerHawk Ranch Backyard Beehive با Quick Check Super هستند. کندوهای بار تکی که با پنل‌های شفاف طراحی شده‌اند نیز برای زنبورداران موجود است. بازرسی کندوهای شفاف همچنان نیازمند پوشیدن لباس محافظ است، اما سریع‌تر انجام می‌شود و کمترین استرس را برای زنبورها ایجاد می‌کند.
نتیجه‌گیری
یادداشت‌برداری روش بسیار خوبی برای افزایش تدریجی سرعت بازرسی شما است. به مرور زمان، شما بیشتر در مورد کندوهای خود خواهید آموخت و قادر خواهید بود سریع‌تر آنها را بازرسی کنید. با یادداشت‌برداری و ثبت دقیق اطلاعات، می‌توانید یک کلنی سالم از زنبورها داشته باشید. یادداشت‌های خود را برای تازه‌سازی تجربه زنبورداری خود مرور کنید. سوابق زنبورداری شما باید حوادث و مشاهداتی که در حین بازرسی از کندو انجام می‌دهید و مشاهده می‌کنید را ثبت کند. داشتن یک دفترچه یادداشت مخصوص برای یادداشت‌برداری و بازیابی آسان آنها بسیار مفید است.
با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید! 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
