شیوه‌های ایمن زنبورداری کردن

شیوه‌های ایمن زنبورداری کردن

لباس‌ها و تجهیزات محافظتی

لباس محافظ نباید سوراخ داشته باشد، چون زنبورها مهارت خاصی در خزیدن از میان سوراخ‌های کوچک دارند. در صورتی که زنبور وارد لباس شود، معمولاً دچار ترس می‌شود و نیش می‌زند.قبل از نزدیک شدن به کندوها، لباس و تجهیزات محافظ خود را بپوشید. پس از پایان کار در زنبورستان، قبل از درآوردن لباس محافظ، کاملاً از کندوها فاصله بگیرید. تعقیب شدن زنبوردار توسط یکی دو زنبور هنگام ترک زنبورستان غیرمعمول نیست.

کلاه زنبورداری

کلاه‌های دارای تهویه در فروشگاه‌های تجهیزات زنبورداری موجود است. تهویه به خنک ماندن سر در روزهای گرم تابستان کمک می‌کند و کلاه، پشتیبانی محکمی برای نقاب فراهم می‌سازد.باید از کلاه‌های نمدی تیره و کلاه‌های شل و بی‌فرم پرهیز شود.

نقاب زنبورداری

نقاب سیمی تاشو که به کلاهی محکم متصل شده باشد، شکل خود را حفظ می‌کند و فاصله مناسبی بین صورت زنبوردار و زنبورهای بیرون از نقاب فراهم می‌سازد.نقاب‌های پنبه‌ای مشکی ارزان‌تر هستند، اما به‌راحتی بر اثر باد به صورت می‌چسبند.

لباس یکسره زنبورداری

بیشتر زنبورداران از لباس‌های یکسره سفید یا خاکی استفاده می‌کنند که سرآستین‌ها و مچ پا دارای کش هستند. این لباس‌ها در فروشگاه‌های تجهیزات زنبورداری در دسترس‌اند.اگر از لباس‌های استاندارد استفاده می‌کنید، بهتر است خودتان سرآستین و بند کشی به آن اضافه کنید. طول شلوار باید به اندازه‌ای باشد که هنگام خم شدن برای دسترسی به جعبه پایینی کندو، مچ پا را بپوشاند.لباس‌های مخصوص زنبورداری که به‌طور خاص طراحی شده‌اند نیز ارزش بررسی دارند. این لباس‌ها ویژگی‌های محافظتی بیشتری مانند نقاب متصل به کلاه محکم دارند.

دستکش زنبورداری

دستکش‌ها ، معمولاً از وینیل یا با روکش پلاستیکی ، باید در عین استحکام، انعطاف‌پذیر هم باشند تا هنگام بلند کردن قاب‌ها و جعبه‌ها، حرکت انگشتان را محدود نکنند.آستین‌های پارچه‌ای بلند که به دستکش متصل‌اند مانع ورود زنبور می‌شوند. دوختن کش در ناحیه آرنج باعث می‌شود ترکیب دستکش و آستین کاملاً غیرقابل نفوذ به زنبورها شود.

کفش

چکمه‌های کش‌دار رایج‌ترین نوع کفش در زنبورداری هستند، چون مچ پا را به خوبی می‌پوشانند. استفاده از محافظ جوراب نیز محافظت بیشتری برای مچ پا فراهم می‌کند.

واکنش به نیش زنبور

هر فردی که به زنبورداری مشغول است، دیر یا زود نیش خواهد خورد. استثنائی در این مورد وجود ندارد.اگر می‌دانید یا مشکوک هستید که به نیش زنبور آلرژی دارید، حتماً پیش از آغاز یا ادامه زنبورداری با پزشک مشورت کنید.

بیشتر افراد به نیش زنبور حساسیت ندارند. واکنش به نیش می‌تواند از درد و ناراحتی موقتی تا واکنش آلرژیک شدید متغیر باشد. داشتن یک نوع واکنش، به این معنا نیست که دفعه بعد هم همان نوع واکنش رخ خواهد داد یا واکنش شدیدتری خواهید داشت. در برخی افراد، شدت واکنش با افزایش تعداد نیش‌ها بیشتر می‌شود. بنابراین حتی اگر واکنش شما خفیف باشد، مشورت با پزشک در مورد احتمال نیش‌های بعدی توصیه می‌شود.

هنگام شروع زنبورداری، وجود یک فرد همراه ضروری است تا در صورت بروز واکنش شدید بتواند کمک کند یا فوراً به دنبال خدمات پزشکی برود. عضویت در باشگاه‌های زنبورداری و کار کردن با کندو زیر نظر افراد باتجربه توصیه می‌شود.

برخورد با نیش زنبور

برداشتن نیش:

هرچه سریع‌تر نیش را خارج کنید تا مقدار سم تزریق‌شده به حداقل برسد. عضلات موجود در نیش جداشده، همچنان به حرکت نیش درون پوست ادامه می‌دهند و سم بیشتری تزریق می‌کنند. هرگونه تأخیر در خارج کردن نیش، میزان سم را افزایش می‌دهد.نیش را می‌توان با خراشیدن یا کشیدن بیرون آورد. طبق پژوهشی که در سال ۱۹۹۶ در مجله The Lancet منتشر شد، روش خارج کردن نیش تأثیری در میزان سم ندارد ، سرعت عمل از همه چیز مهم‌تر است.در صورت نیاز، برای کاهش درد داروی مناسب را روی محل نیش بمالید.

زنبور داخل نقاب:

آرامش خود را حفظ کنید. سریعاً از زنبورستان فاصله بگیرید و سپس نقاب را بردارید تا زنبور آزاد شود.اگر زنبور آزادشده عصبانی باشد، ممکن است دوباره حمله کند. در این شرایط، بهتر است زنبور را در داخل نقاب از بین ببرید تا فرصت نیش زدن پیدا نکند. هنگام این کار، زنبور را از صورت خود دور نگه دارید.

نیش از روی لباس:

آرام بمانید. سریعاً روی محل نیش لباس دود بدهید تا فرومون‌هایی که زنبورهای دیگر را به نیش زدن همان نقطه دعوت می‌کنند، خنثی شوند. اگر نیاز به استفاده از دارو بود، ابتدا از زنبورستان فاصله بگیرید و سپس لباس را درآورید.

دودی‌دان

تأثیر دود بر زنبورها:

دود باعث می‌شود زنبورها عسل یا شهد را با ولع مصرف کنند. این رفتار، عملکرد دفاعی کلنی را به‌طور موقت مختل کرده و زنبورها را قابل‌کنترل‌تر می‌سازد.دودی‌دانی با قطر ۱۰۰ میلی‌متر توصیه می‌شود. این نوع دودی‌دان دود غلیظ و خنکی تولید می‌کند که زنبورها را هنگام باز کردن کندو و کار با آن آرام نگه می‌دارد.

روشن کردن دودی‌دان:

کمی روزنامه در ته مخزن دودی‌دان بگذارید و آن را روشن کنید. مقداری سوخت خشک (مانند سوزن کاج یا پوست خشک درخت) اضافه کرده و هم‌زمان با باد زدن به آتش کمک کنید. به تدریج سوخت بیشتری اضافه کنید. سوخت را نسبتاً محکم قرار دهید اما نه آن‌قدر که جلوی جریان هوا گرفته شود، تا دود خنک و آتش ملایم بماند ، دود داغ یا جرقه باعث عصبانیت زنبورها می‌شود.برای جلوگیری از سوختگی، دودی‌دان داغ را از خودتان دور نگه دارید.زمانی که از دودی‌دان استفاده نمی‌کنید، آن را در یک سطل فلزی قرار دهید تا دود آن وارد چشم و مجاری تنفسی نشود.

خاموش کردن آتش دودی‌دان:

سوخت نیم‌سوز و خاکستر را در سطل آب بریزید تا کاملاً خاموش شود.اگر به دلیل باد شدید، خالی کردن دودی‌دان ایمن نیست، یک رول کاغذ محکم در دهانه دودی‌دان قرار دهید تا آتش خفه شود. سپس آن را در سطل فلزی بگذارید تا کاملاً سرد شود.

محدودیت‌های قانونی استفاده از دودی‌دان:

در روزهایی که ممنوعیت کامل آتش اعلام شده، استفاده از دودی‌دان تنها با مجوز مجاز است. برای اطلاعات بیشتر با نهادهای مربوط مانند سازمان آتش‌نشانی تماس بگیرید.

در دوره‌های اعلام‌شده خطر آتش‌سوزی یا محدودیت‌های آتش، قوانین زیر برای استفاده از دودی‌دان اعمال می‌شود:

• دودی‌دان فقط باید روی زمینی بدون مواد قابل‌اشتعال در شعاع ۳ متری یا در ظرفی نسوز (مثل سطل فلزی) روشن شود.
• یک کوله‌پشتی یا خاموش‌کننده آتش با حداقل ۹ لیتر آب و یک بیل مخصوص باید در نزدیکی دودی‌دان قرار داشته باشد.
• در تمام مدت روشن بودن دودی‌دان، باید شخصی ناظر حضور داشته باشد.
• زمانی که از دودی‌دان استفاده نمی‌شود، باید در ظرف نسوز قرار گیرد.

باز کردن کندو

زنبورهای عسل زمانی قابل‌کنترل‌تر هستند که شرایط زیر برقرار باشد:

• هوا صاف، دمای هوا حدود ۱۶ درجه سانتی‌گراد یا بیشتر و باد شدید نباشد.
• روشنایی مناسب روز وجود داشته باشد ، از بازدید در هوای بسیار ابری خودداری کنید.
• زنبورها در حال پرواز به داخل و خارج از کندو باشند.
• زنبورهای بازگردنده دارای گرده روی پاهای عقبی باشند.

راهنمای باز کردن کندو:

• کنار کندو بایستید تا نور آفتاب از پشت سر شما بتابد و به داخل حجره‌های شان نفوذ کند.
• ۵ تا ۶ پوف دود به دهانه کندو بدمید تا دود داخل کندو پخش شود. هرگز بدون دود دادن، کندو را باز نکنید.
• حدود ۱ دقیقه صبر کنید تا اثر دود به اوج برسد، سپس چند پوف دیگر دود بدهید.
• با استفاده از اهرم کندو، درپوش را حدود ۲۰ میلی‌متر از یک گوشه بلند کرده و ۳ تا ۴ پوف دود روی زیرانداز کندو (در صورت وجود) یا روی چوب‌های بالایی قاب‌ها بدمید.
• درپوش و زیرانداز را بردارید و هم‌زمان دود بیشتری بین قاب‌ها بدهید.
• با اهرم، یکی از قاب‌های کناری (نزدیک دیواره کندو) را از قاب مجاور جدا کرده و آن را بیرون بیاورید. قاب را در گوشه جلویی کندو، دور از ورودی کندو قرار دهید تا مسیر پرواز زنبورها بسته نشود.
• حالا می‌توانید قاب‌های دیگر را به آرامی جدا کرده و برای بررسی خارج کنید. عدم جداسازی قاب‌ها باعث له‌شدن زنبورها و عصبی‌شدن کندو می‌شود.
• زمانی که زنبورها روی چوب‌های بالایی تجمع کرده و به‌سرعت پرواز می‌کنند، یعنی تأثیر دود کاهش یافته است. در این حالت دوباره در همان ناحیه دود بدهید.
• اگر کندو دارای دو یا چند جعبه است، جعبه‌های بالایی را روی درپوش برعکس‌شده و در جلوی کندو (نه دقیقاً مقابل ورودی) قرار دهید. قبل از برداشتن جعبه، از گوشه آن را حدود ۲۰ میلی‌متر بلند کرده و کمی دود بین جعبه‌ها بدهید.
• ابتدا قاب‌های جعبه پایینی را بررسی کنید. در غیر این صورت، زنبورها از جعبه بالایی به پایین منتقل شده و دوباره باعث تحریک و عصبانیت زنبورها می‌شوند.
• بستن کندو نیز به‌صورت معکوس مراحل بالا انجام می‌شود. برای هدایت زنبورها و جلوگیری از له شدنشان هنگام قرار دادن درپوش و جعبه‌ها، می‌توان از دود استفاده کرد.

کار در مناطق دورافتاده

• زنبوردارانی که کندوهایشان دور از محل سکونت قرار دارد، معمولاً به‌تنهایی کار می‌کنند و از دیگران فاصله دارند. در چنین شرایطی، داشتن وسایل ارتباطی مؤثر ، مانند تلفن همراه یا رادیوی بی‌سیم ، برای درخواست کمک در مواقع اضطراری ضروری است.
• قبل از ترک خانه، زنبوردار باید محل زنبورستان و زمان تقریبی بازگشت را به خانواده یا فردی مطلع اطلاع دهد.
• دریافت پیام‌های اضطراری رادیویی در دوره‌های خطر آتش‌سوزی نیز اهمیت دارد تا در صورت وجود حریق جنگلی، اقدامات ایمنی لازم صورت گیرد.
• همیشه داشتن جعبه کمک‌های اولیه و آشنایی با اصول اولیه آن ضروری است.

زنبورداری در هوای گرم

در روزهای گرم باید مراقبت ویژه‌ای در کار با زنبورها داشت. لباس‌های محافظ و کار در آفتاب مستقیم به‌سرعت می‌تواند باعث گرمازدگی یا کم‌آبی بدن شود. داشتن آب خنک و نوشیدن مکرر آن ضروری است. زنبوردار باید علائم اولیه استرس گرمایی و کم‌آبی را بشناسد.

بهتر است در روزهای بسیار گرم یا در گرم‌ترین ساعات روز از کار با زنبورها خودداری شود ، این کار هم برای شما و هم برای زنبورها مفیدتر است.

بلند کردن کندوها و تجهیزات سنگین

• زنبورداری با مقدار قابل‌توجهی بلند کردن اشیای سنگین همراه است و برخی زنبورداران دچار آسیب‌دیدگی در ناحیه کمر می شوند.
• یک جعبه ۸ قاب با شانه‌های پر از عسل ممکن است حدود ۳۲ کیلوگرم وزن داشته باشد. کندوهای دو یا چند طبقه با ذخایر عسل، بسیار سنگین‌تر خواهند بود.
• زنبورداران باید از روش‌های صحیح بلند کردن دستی استفاده کرده و در صورت امکان، از تجهیزات مکانیکی برای جابه‌جایی کندو استفاده کنند. اطلاعات بیشتر در این زمینه در فروشگاه‌های تجهیزات زنبورداری و نشریات تخصصی موجود است.

با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید! 💐

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان