عامل محرکه جمعیت در بچه دهی کلنی
زنبوردار می تواند با مدیریتی صحیح و منطقی با مشغول کردن زنبورهای بیکار جوان با دادن یک قاب با ۳ سانتیمتر موم آجدار و مشغول کردن آنها برای موم بافی وجایگزین کردن آن با یک قاب جدید بعد از چند روز و گذاشتن طبقه به روی کندو و بزرگ کردن فضا برای کلنی، شان‌های فوقانی را برای ذخیره کردن عسل آماده نماید و در صورت لزوم و افزایش مرتب جمعیت تا چند طبقه می‌تواند به روی کندو اضافه نماید و باین صورت از بچه دادن کلنی جلوگیری کند.
البته در شرایطی که آب و هوا مساعد بوده و شهد در طبیعت فوران کند تلفات زیاد بوده و کلنی روزانه مرگ و میر تعداد زیادی از زنبوران چراگر یا مزرعه را تحمل می کند که به طور مرتب از زنبوران جوان کلنی به صف زنبوران مزرعه اضافه می‌شود و به همین دلیل افزایش جمعیت به کندی صورت می‌گیرد.
زمانی که جمعیت کلنی زیاد باشد ازدحام جمعیت در بین قاب‌ها از عواملی است که می‌تواند به تصمیم کلنی به بچه دادن کمک نماید.در چنین شرایطی به دلیل ازدحام زیاد بخصوص در اطراف حجره نوزادان و کم بودن تهویه، زنبوران زیادی تالش می‌کند تا خود را به قسمت‌های فوقانی کندو برسانند و تصمیم به بچه‌دادن بدلیل کمبود جا در آنها تشدید می‌شود، بنابراین فضای مناسب بین قاب‌ها می تواند در پیشگیری از هیجان زنبوران بدلیل کمبود جا و نبود تهویه مؤثر واقع شده و از تب بچه دادن به مقدار متنابهی بکاهد.
در مورد ترکیب سنی زنبوران تشکیل‌دهنده بچه طبیعی مطالعات زیادی صورت گرفته و نتیجه گرفته شده است که هم بچه و هم کلنی مادر دارای زنبورانی با سنین متفاوت هستند.در هنگام خروج بچه از کندو، با صدور دستور خروج ابتدا زنبوران جوان حدود چهار روزه خارج شده؛ سپس به تدریج سن خارج شونده‌ها بالا رفته و در آخر زنبوران مزرعه خارج می‌شوند.
نیکل (۱۹۵۲) طی یک بررسی روزانه تعدادی از زنبوران تازه متولد شده یک کلنی قوی را تا زمان بچه‌دادن کلنی با رنگ عالمت گذاری نمود و سپس زنبوران علامتگذاری شده را هم در بچه و هم در کلنی مادر شمارش نموده و متوجه شد که ۹۵ درصد از کل زنبوران چهار روزه علامتگذاری شده در داخل بچه بوده و فقط ۵ درصد آنها در کلنی مادر باقی مانده‌اند و از طرف دیگر حدود ۵ درصد از جمعیت بچه، زنبوران ۱۸ روزه و یا پیرتر از آن بوده و اکثریت زنبوران پیر مزرعه در کلنی مادر باقی مانده‌اند. لذا نهایتا از این بررسی می‌توان نتیجه گرفت که اکثریت زنبوران تشکیل دهنده بچه طبیعی زنبوران جوان می باشند.
در مورد مسئله فراموش کردن محل کندوی مادر بوسیله زنبوران بچه طبیعی باید گفت، که چون اکثریت زنبوران یک بچه طبیعی را زنبوران جوان پرستار که هنوز از کندو خارج نشده‌اند تشکیل می‌دهند لذا به علت این که در هنگام خارج شدن هیجان داشته و پرواز شناسایی و جهت‌یابی و مرزبندی را انجام نمی‌دهند در نتیجه بعد از خارج شدن، کندوی قبلی خود را نشناخته و در صورت گم کردن ملکه و یا گرفته شدن یا کشته شدن آن کندوی قبلی خود را پیدا نخواهند کرد.
در صورت تمایل مقاله ” جمع آوری بچه کندوی زنبور عسل ” را نیز ملاحظه کنید
البته در این مورد نظرات متفاوتی وجود دارد و بعضی از محققین معتقدند که اگر بچه بر حسب اتفاق ملکه اش را هنگام بچه دادن از دست بدهد و یا ملکه از خوشه یا بچه گرفته شود زنبورها به کندوی سابق خود بر می‌گردند.
در مورد میزان جمعیت بچه طبیعی باید گفت که زمانی که بچه دهی از کندوی مادر بیرون آمده و در حال پرواز هستند بیشتر زنبوران جوانی که در حال پرواز در زنبورستان می‌باشند به طرف بچه کشیده شده و به آن می‌پیوندند.
لذا بعضی مواقع مشاهده شده است که میزان جمعیت یک بچه طبیعی که تازه گرفته شده و در یک کندو اسکان داده شده است چند برابر میزان جمعیت آن در موقع خارج شدن بچه از کلنی مادر می‌باشد.
