عسل اسطوخودوس ؛ خواص و فواید

عسل اسطوخودوس ؛ خواص و فواید

اسطوخودوس (Lavandula) گیاهی معطر از خانواده نعناع است که شامل چندین گونه مختلف است و عمدتاً برای تولید روغن معطر اسطوخودوس و همچنین به منظور تزئینی استفاده می‌شود. با این حال، گل‌های اسطوخودوس همچنین منبعی برای تغذیه زنبورهای عسل هستند و شهد آن‌ها برای تولید عسل اسطوخودوس استفاده می‌شود. عسل اسطوخودوس یک نوع عسل تک‌گلی ظریف و معطر است که دارای اثرات سلامتی متعددی از جمله اثر ضدباکتریایی و ضدعفونی‌کننده، فواید آنتی‌اکسیدانی و گوارشی و خواص تسکین‌دهنده و آرام‌بخش است.

 عسل اسطوخودوس از چه چیزی ساخته شده است؟

این نوع عسل عمدتاً از شهد جمع‌آوری‌شده توسط زنبورهای عسل از گل‌های اسطوخودوس تولید می‌شود. با این حال، زنبورهای عسل گرده را نیز جمع‌آوری می‌کنند که به طور اتفاقی به عسل اضافه می‌شود. با وجود اینکه گرده یکی از اصلی‌ترین آلرژن‌های موجود در عسل است، ترکیبی مفید است که به خواص ضدباکتریایی عسل می‌افزاید و اساساً عسل را به آنچه هست تبدیل می‌کند. علاوه بر این، بر اساس محتوای گرده می‌توان تعیین کرد که آیا عسل تک‌گلی یا چندگلی است و از شهد چه گلی ساخته شده است.

 فواید عسل اسطوخودوس

گرده تعیین‌کننده نوع عسل است. برای مثال، عسل اسطوخودوس باید عمدتاً حاوی گرده از گل‌های اسطوخودوس باشد (حدود ۴۵٪ از کل گرده‌های موجود در عسل آزمایش‌شده). گرده از گونه‌های گیاهی دیگر می‌تواند به مقدار متفاوت در عسل اسطوخودوس یا سایر انواع تک‌گلی وجود داشته باشد، اما مقررات استاندارد می‌گویند نوع غالب گرده تعیین‌کننده نوع عسل است. رایج‌ترین گونه‌های اسطوخودوس که برای تولید عسل استفاده می‌شوند عبارتند از: Lavandula angustifolia (اسطوخودوس واقعی یا معمولی)، Lavandula stoechas (اسطوخودوس اسپانیایی)، Lavandula latifolia و Lavandula intermedia (یک گونه هیبریدی).

پیشنهاد می‌کنیم مقاله « خواص عسل یونجه: فواید سلامتی و کاربردها » را مطالعه کنید 🌷

 عسل اسطوخودوس چه ظاهری دارد؟

این نوع عسل معمولاً رنگی شفاف و زرد بسیار روشن با ته‌رنگ‌های طلایی غنی و بافتی ویسکوز دارد. ظاهر آن یادآور پرتوهای خورشید محبوس در یک شیشه است. این عسل در عرض چند ماه کریستالیزه می‌شود. این فرآیند نه تنها آن را جامد می‌کند، بلکه رنگ آن را تغییر می‌دهد و به رنگ زرد-بژ کم‌رنگ تبدیل می‌شود. با این حال، وقتی عسل کریستالیزه می‌شود، نشانه خوبی است، زیرا نشان می‌دهد دستکاری نشده است. فرآوری می‌تواند از کریستالیزه شدن عسل جلوگیری کند، اما بسیاری از خواص مفید آن را، اگر نه اکثر آن‌ها را، از بین می‌برد.

 عسل اسطوخودوس چه طعم و بویی دارد؟

عسل اسطوخودوس طعمی شیرین و معطر ظریف و طعمی گرم با نت‌های گلی و چوبی و گاهی پس‌مزه‌ای ملایم خاکی-مرکباتی دارد. بوی آن تنها به طور ضعیفی یادآور اسطوخودوس است، بنابراین اگر عسل خریداری‌شده از فروشگاه بوی قوی اسطوخودوس داشته باشد، ممکن است صرفاً با اسطوخودوس تزریق شده باشد و عسل اسطوخودوس واقعی نباشد. به دلیل شیرینی متوسط و طعم گلی سبک، این نوع عسل تجربه طعمی فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهد.

تفاوت‌هایی در ظاهر، طعم و حتی عطر عسل اسطوخودوس ممکن است بسته به گونه گیاهی که زنبورها به آن دسترسی داشته‌اند، ظاهر شود. برای مثال، گونه گروسو اسپانیایی اسطوخودوس (Lavandula stoechas) عسلی با مشخصات طعمی کمتر ظریف تولید می‌کند. گفته می‌شود این نتیجه محتوای بالاتر ترکیب معطر کامفور است که به عسل پس‌مزه‌ای ترش-تلخ، بادامی و نه چندان خوشایند می‌بخشد. گونه‌ها یا هیبریدهای مختلف اسطوخودوس ممکن است عسلی بسیار روشن یا کهربایی متوسط تولید کنند.

 فواید عسل اسطوخودوس چیست؟

عسل اسطوخودوس نوع منحصربه‌فردی است که اثرات سلامتی خود را از ترکیبات مفیدی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنزیم‌ها، اسیدهای آمینه و غیره به دست می‌آورد. با توجه به ترکیب آن، برجسته‌ترین خواص و فواید سلامتی آن شامل موارد زیر است:

1. اثر ضدباکتریایی و ضدعفونی‌کننده. مطالعات نشان می‌دهد عسل اسطوخودوس اثرات ضدباکتریایی و ضدعفونی‌کننده ملایمی دارد، به این معنی که نه تنها رشد باکتری‌ها را مهار می‌کند، بلکه باکتری‌های بیماری‌زا را نیز نابود می‌کند، از این رو در کاهش زمان بهبود زخم‌ها مؤثر است. با این حال، چون اثر ضدباکتریایی آن نسبت به عسل مانوکا و سایر انواع عسل کمتر قوی است، برای دستیابی به همان اثرات به غلظت‌های بالاتری نیاز دارد.

آنچه به عسل اسطوخودوس خواص ضدباکتریایی می‌دهد، محتوای هیدروژن پراکسید، pH اسیدی و رطوبت پایین آن است. هیدروژن پراکسید یک ضدعفونی‌کننده و ضدمیکروبی است که به طور طبیعی در عسل در نتیجه تعامل بین گلوکز و آنزیمی ترشح‌شده توسط زنبورهای عسل به نام گلوکز اکسیداز ایجاد می‌شود.

2. مفید برای عفونت‌های تنفسی. عسل به طور کلی درمان طبیعی عالی برای سرفه و گلو درد است. بافت ویسکوز آن برای تسکین گلو درد عالی است، تحریک را آرام می‌کند و به پوشش گلو اجازه بهبود می‌دهد. اثر ضدباکتریایی آن به کاهش بار باکتریایی کمک می‌کند و به بهبود روند عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا و علائم آن‌ها کمک می‌کند. توصیه می‌شود عسل را به چای اضافه کنید یا به همان شکل مصرف کنید. عسل خام، فرآوری‌نشده و فیلترنشده بهترین است، زیرا هنوز تمام اجزای مفید خود (گرده، مواد مغذی و غیره) را حفظ کرده است.

همچنین توصیه می‌شود از گرم کردن عسل اجتناب کنید، زیرا گرما اکثر یا همه اجزای فعال زیستی آن را از بین می‌برد. بنابراین، هنگام افزودن عسل به چای، مهم است که اجازه دهید چای خنک شود تا گرمای آن خواص عسل را تغییر ندهد.

3. خواص تسکین‌دهنده. عسل اسطوخودوس به‌ویژه روی غشاهای مخاطی تسکین‌دهنده است و نوعی لایه محافظ تشکیل می‌دهد که از تحریک بیشتر جلوگیری کرده و به غشاهای مخاطی حساس اجازه بهبود می‌دهد. به طور سنتی برای بیماری‌هایی مانند گاستریت، گلو درد، پوست حساس، زخم‌ها، جای زخم و سوختگی‌ها استفاده شده است. مطالعات اولیه اثربخشی عسل را برای بهبود سوختگی‌ها تأیید می‌کنند (Natural Standard Herb and Supplement Guide: An Evidence-Based Reference).

4. کمک به کاهش تنش و درد. به نظر می‌رسد عسل اسطوخودوس می‌تواند آرامش، ریلکسیشن و کاهش تنش عصبی را به دلیل اثرات ضداسپاسم ملایم خود القا کند. این اثرات مشابه اثرات روغن اسطوخودوس و چای اسطوخودوس است، اما ممکن است کمتر برجسته باشد. فرض شده است که ترکیبات فعال زیستی خاصی در بخش‌های مختلف گیاه اسطوخودوس از طریق شهد به عسل منتقل می‌شوند و بنابراین اثرات مشابهی با سایر فرآورده‌های اسطوخودوس به آن می‌دهند.

5. اثر ضدقارچی. عسل اسطوخودوس به‌ویژه علیه Candida albicans، Candida krusei و Cryptococcus neoformans کارآمد به نظر می‌رسد و رشد و گسترش قارچ‌ها را به طور طبیعی مهار می‌کند (Antifungal effect of lavender honey against Candida albicans, Candida krusei and Cryptococcus neoformans). عسل در غلظت‌های بالاتر (۱۶٪-۳۰٪) مؤثر بوده و ترکیب مسئول خواص ضدقارچی آن هنوز شناسایی نشده است.

6. مفید برای سلامت پوست. مانند همه عسل‌ها، عسل اسطوخودوس نیز برای پوست مفید است. می‌تواند به طور طبیعی دفعات بروز آکنه را کاهش دهد، هم به دلیل اثر ضدباکتریایی موضعی و هم به دلیل اثر تسکین‌دهنده‌ای که تحریک و قرمزی را آرام می‌کند. علاوه بر این، عسل‌های روشن مانند اسطوخودوس برای پوست کدر عالی هستند و درخشش و نور طبیعی به پوست می‌دهند. همچنین به پاکسازی منافذ کمک می‌کنند و به مدیریت آکنه کمک بیشتری می‌کنند.

7. مغذی و انرژی‌زا. عسل اسطوخودوس منبع خوبی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ترکیبات معطر و مواد مغذی است. مشخص شده است که حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند اسیدهای فنولیک، فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها و آنزیم‌هایی با فعالیت آنتی‌اکسیدانی (گلوکز اکسیداز، کاتالاز و غیره) و همچنین مواد مغذی مانند ویتامین C و مواد معدنی غذایی است (Antibacterial and Antioxidant Potency of Floral Honeys from Different Botanical and Geographical Origins). علاوه بر این، عسل اسطوخودوس حاوی اسیدهای آمینه مهم است و منبعی از قندهای طبیعی است. همه این عناصر به اثر مفید آن کمک می‌کنند.

من دریافته‌ام که عسل به طور کلی راه‌حل خوبی برای جلوگیری از هیپوگلیسمی است. هرگاه احساس کمبود انرژی شدید می‌کنم، یک قاشق غذاخوری عسل (اقاقیا، کاج، شکوفه پرتقال، آفتابگردان، اسطوخودوس یا هر نوع دیگری که در آن لحظه بخواهم) مصرف می‌کنم و برای ۲۰ دقیقه دیگر انرژی می‌گیرم، که به من زمان کافی برای خوردن چیزی خوب می‌دهد.

8. منبع اسیدهای آمینه. تحقیقات نشان می‌دهد عسل اسطوخودوس دارای مشخصات اسید آمینه خاصی است و مقادیر ناچیزی از آرژینین، هیستیدین، لیزین، فنیل آلانین، پرولین، تیروزین و والین ارائه می‌دهد (Free amino acid composition and botanical origin of honey). در واقع، عسل دارای بالاترین میزان اسیدآمینه‌ی تیروزین است و حتی از عسل اوکالیپتوس، رزماری، آویشن و شکوفه‌ی پرتقال نیز مقدار بیشتری از این اسیدآمینه را در خود دارد.

تیروزین برای سنتز هورمون‌های تیروئید و انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین، نورآدرنالین و آدرنالین، همچنین برای تولید رنگدانه‌ی پوستی ملانین و کوآنزیم Q10 نقش حیاتی دارد. هرچند عسل اسطوخودوس به‌تنهایی نمی‌تواند نیاز بدن به این اسیدآمینه را به‌طور کامل تأمین کند (زیرا منابع اصلی آن شامل مرغ، گوشت گاو، تخم‌مرغ، پنیر و مغزها هستند)، اما مقدار اندکی از آن را فراهم می‌کند که می‌تواند به اثرات مفید این نوع عسل بیفزاید.

 حساسیت به عسل اسطوخودوس

مانند همه عسل‌ها، عسل اسطوخودوس نیز می‌تواند در افراد مستعد باعث واکنش‌های آلرژیک شود. هر کسی که به گرده گل اسطوخودوس، آنزیم‌های زنبور عسل یا سایر محصولات زنبور حساسیت دارد، باید از مصرف آن اجتناب کند. اگر مطمئن نیستید اما قبلاً به گرده بیش از یک گونه گیاهی گلدار یا به عسل‌های دیگر حساسیت دارید، بهتر است تست آلرژی پوستی انجام دهید تا مطمئن شوید آیا مصرف عسل اسطوخودوس برای شما ایمن است یا خیر.

 نتیجه‌ گیری

به طور کلی، عسل اسطوخودوس نوع فوق‌العاده‌ای از عسل با رنگ غنی، طعم شیرین متوسط و عطر ظریف است. مغذی و انرژی‌زاست، برای مراقبت از پوست، عفونت‌های تنفسی و تسکین معده و گلو عالی است. اثر ضدباکتریایی و ضدقارچی چشمگیری دارد و به کاهش زمان بهبود زخم‌ها و سوختگی‌ها کمک می‌کند. با این حال، این خواص و فواید تنها در عسل خام وجود دارد که با فرآوری و گرمایش تغییر نکرده و از ترکیبات مفید خود محروم نشده است.

نوشته : Marius Lixandru

برای دیدن مقاله اصلی اینجا کلیک کنید

ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :