فاصله شگفت‌انگیزی که زنبورهای عسل پرواز می‌کنند

فاصله شگفت‌انگیزی که زنبورهای عسل پرواز می‌کنند

من دوستی دارم که کندوهایش را در ساحل پوگت ساند قرار داده است. گرچه زنبورهای او از منظره‌ای زیبا بهره‌مند هستند، اما نیمی از زمینی که کندوها را احاطه کرده با آب شور پوشیده شده است. اگر گل‌ها به‌طور یکنواخت توزیع شده باشند، این زنبورهایی که با آب احاطه شده‌اند، برای دست‌یابی به منابع مشابه مجبورند مسافت بیشتری پرواز کنند.

کندوهایی که به گل‌ها نزدیک‌ترند، کارآمدتر هستند

زمانی که کندوها در نزدیکی منابع گل قرار دارند، می‌توانند ذخایر غذایی خود را سریع‌تر پر کنند. بدون نیاز به زمان زیاد برای پرواز، زنبورهای عسل بسیار کارآمدتر عمل می‌کنند. در واقع، این مسئله برای همه ما صدق می‌کند؛ زمان سفر می‌تواند یک مانع بزرگ در بهره‌وری باشد — چه برای زنبورها و چه برای انسان‌ها.

زمانی که کندوها را در وسط مزرعه یونجه یا باغ بادام قرار می‌دهیم، زمان پرواز به حداقل می‌رسد. برخی از پُربازده‌ترین کندوهایی که تاکنون ثبت شده‌اند، در مکان‌هایی مثل داکوتا قرار داشته‌اند، در دل مزارعی وسیع از شبدر. همین وضعیت در مورد مزارع کلزای کانادا نیز صدق می‌کند، که تا چشم کار می‌کند به رنگ زرد آراسته‌اند.

مزیتی به نام زنبورهای پیش‌آهنگ

زنبورهای پیش‌آهنگ ، آن‌هایی که مأمور یافتن منابع غنی غذا و آب هستند ، نیز نقش مهمی در حفظ کارایی کلونی دارند. آن‌ها مانع سفرهای بی‌نتیجه می‌شوند، درست مانند انسان‌هایی که در گذشته برای یافتن گذرگاه در کوهستان‌ها پیش از حرکت کاروان‌ها به جلو می‌رفتند.

با نگه داشتن بیشتر زنبورها در نزدیکی کندو و اعزام تنها تعداد کمی پیش‌آهنگ به مناطق دوردست، مصرف انرژی کلونی به حداقل می‌رسد. پیش‌آهنگ‌هایی که منبعی ارزشمند بیابند، موقعیت آن را یادداشت کرده و سپس به کندو بازمی‌گردند تا محل و میزان غنای آن را اعلام کنند.

وقتی کندوهای زیادی در کنار هم قرار می‌گیرند، زنبورها مجبور به پرواز بیشتر می‌شوند

اگر کندوهای زیادی در کنار یکدیگر قرار داده شوند، زنبورها ناچار خواهند شد که برای یافتن منابع بیشتر، فاصله‌های دورتری را طی کنند. وقتی که زنبورها منابع محلی را به‌اصطلاح خالی کرده باشند، باید برای یافتن منابع بیشتر، دورتر بروند.

کشاورزانی که برای گرده‌افشانی مزارع خود اقدام به اجاره کندو می‌کنند، به‌خوبی از این مشکلات آگاهند. اگر تعداد کندوها کم باشد، کل محصول به‌درستی گرده‌افشانی نمی‌شود. اما اگر تعداد کندوها زیاد باشد، زنبورهایی که برایشان پول پرداخت کرده‌اید، ممکن است به سراغ مزرعه‌ای دیگر بروند و محصول فرد دیگری را گرده‌افشانی کنند!

گرده‌افشانی تجاری از بسیاری جهات شغلی دشوار است، و تعیین تعداد دقیق کندوهای مورد نیاز برای هر محصول، کاری پیچیده محسوب می‌شود. هندسه مزارع و باغ‌ها، قدرت هر کندو، و شرایط آب‌وهوایی محلی همگی در این معادله دخیل‌اند.

زنبورهای عسل گل‌های هم‌نوع را ترجیح می‌دهند

یکی از اولین چیزهایی که زنبورداران تازه‌کار یاد می‌گیرند این است که زنبورهای عسل ترجیح می‌دهند با گل‌های هم‌نوع سروکار داشته باشند. این ترجیح را وفاداری گل‌دوستانه (floral fidelity) می‌نامیم. وقتی در باغ‌های خانگی خود مجموعه‌هایی کوچک از گل‌های گوناگون می‌کاریم، زنبورهای عسل اغلب آن‌ها را نادیده می‌گیرند.

زنبورهایی با وفاداری گل بالا ترجیح می‌دهند که کل یک سفر گرده‌افشانی — یا حتی تمام یک روز — را به یک نوع شهد اختصاص دهند. بنابراین اگر تنها دو یا سه فوت مربع از یک گونه گیاه در اختیار دارید، احتمالاً برای زنبورهای عسل جذابیتی نخواهد داشت. اما سایر زنبورها، از جمله زنبورهای بامبل، ممکن است کاملاً از باغ شما راضی باشند.

نبورهای عسل مانند بقیه ما سعی می‌کنند انرژی خود را ذخیره کنند

همانطور که بقیه ما سعی می‌کنیم انرژی خود را حفظ کنیم، زنبورهای عسل نیز همین کار را می‌کنند. اگر تمام منابعی که به آن‌ها نیاز داریم در دسترس باشند، نیازی به رفتن به دورترها نداریم. همینطور، زنبورهای عسل هم تا جایی که لازم باشد پرواز می‌کنند، اما بیشتر از آن پرواز نمی‌کنند.

با این حال، باید در نظر داشته باشیم که غذا تنها منبعی نیست که زنبورهای عسل به آن نیاز دارند. آن‌ها همچنین آب، گرده و صمغ گیاهی برای تولید بره‌موم جمع‌آوری می‌کنند. وقتی فاصله‌های پروازی را محاسبه می‌کنیم، باید تمام منابعی را که زنبورها به آن‌ها نیاز دارند و فاصله آن‌ها تا کندو را در نظر بگیریم. برای مثال، وقتی گرده در نزدیکی کندو فراوان باشد اما شهد نباشد، زنبورهای جمع‌آورنده شهد مجبور به پروازهای طولانی‌تر می‌شوند در حالی که زنبورهای جمع‌آورنده گرده نزدیک کندو باقی می‌مانند.

بیشتر زنبورهای عسل قادر به پرواز مسافت‌های طولانی‌تر از آنچه که انجام می‌دهند هستند

مطالعات نشان داده‌اند که بیشتر زنبورهای عسل در شعاعی حدود دو مایل (۳.۲ کیلومتر) از کندو فعالیت می‌کنند. اما زمانی که دانشمندان زنبورهای علامت‌گذاری‌شده را آزاد کرده و دوباره آن‌ها را به دام انداختند، دریافتند که زنبورها قادر به پرواز در مسافت‌های بسیار بیشتری هستند. در مواردی، زنبورها مسافت‌هایی به اندازه پنج، شش یا حتی بیشتر مایل (۸ تا ۹.۵ کیلومتر) پرواز کرده‌اند.

با این حال، در یک نقطه خاص، پروازهای طولانی آن‌قدر انرژی‌بر می‌شود که زنبورها تقریباً تمام شهد یا آبی را که جمع‌آوری کرده‌اند مصرف می‌کنند. بیشترین فاصله‌ای که برای جمع‌آوری منابع مفید است، بستگی به عوامل زیادی دارد، از جمله وضعیت آب‌وهوا و اقلیمی. متغیرهایی مانند باد، باران یا گرمای شدید هم می‌توانند پروازهای طولانی را خطرناک کنند.

همه مکان‌های کندو از لحاظ منابع برابر نیستند

اگر کندو در نزدیکی یک منبع آبی بزرگ، فرودگاه یا مجموعه‌ای صنعتی قرار داشته باشد، زنبورها باید فاصله بیشتری را برای رسیدن به همان تعداد گل‌ها طی کنند. جاده‌ها، پارکینگ‌ها، مراکز خرید و حتی جنگل‌ها هم می‌توانند مشکلاتی برای زنبورها ایجاد کنند.

جمع‌آورندگان گرده کمترین مسافت را طی می‌کنند

گیاهانی که گرده تولید می‌کنند بیشتر از گیاهانی هستند که شهد تولید می‌کنند. در واقع، شهد در مقایسه با گرده کمیاب‌تر است. تمام چمن‌ها گرده تولید می‌کنند و بسیاری از درختانی که گل‌آویز دارند مانند سرو، توسکا و غان نیز گرده تولید می‌کنند.

این گرده‌ها معمولاً از نظر کیفیت پایین‌تر برای زنبورها هستند و معمولاً برخی از اسیدهای آمینه ضروری که زنبورها به آن‌ها نیاز دارند را ندارند. با این حال، وقتی زنبورها این گرده‌ها را همراه با منابع دیگر گرده جمع‌آوری می‌کنند، می‌توانند بخشی از رژیم غذایی کامل را فراهم کنند. با توجه به اینکه زنبورها مسافت کمتری را برای جمع‌آوری این گرده‌ها طی می‌کنند، احتمالاً این گرده‌ها انتخابی معقولانه هستند.

من اغلب زنبورها را می‌بینم که در این گرده‌ها می‌لولند، به‌ویژه اوایل سال که شهد کم است. زنبورها این گرده‌ها را در کندو ذخیره می‌کنند و سپس گرده‌های متعادل‌تری که بعداً در دسترس قرار می‌گیرند را نیز به آن‌ها اضافه می‌کنند.

زنبورهای عسل در چه ارتفاعی پرواز می‌کنند؟

زنبورهای عسل معمولاً پروازهای بسیار بلندی نمی‌کنند. مشابه با فواصل افقی، زنبورهای عسل توانایی پرواز در ارتفاعات بالاتر از آنچه که معمولاً انجام می‌دهند را دارند.زنبورهای عسل بیشتر از طریق بینایی مسیریابی می‌کنند. آن‌ها قطعاً نقاط مشخص را به یاد می‌آورند که به آن‌ها کمک می‌کند راه بازگشت به خانه را پیدا کنند. چون زنبورها دوست دارند ببینند کجا می‌روند، پرواز در ارتفاعات بالا برای آن‌ها مفهومی ندارد.

بیشتر نواحی تجمع زنبورهای نر در ارتفاعاتی بین ۱۵ تا ۱۱۵ فوت (۴.۵ تا ۳۵ متر) از سطح زمین قرار دارند. برخی محققان بر این باورند که زنبورهای در حال پرواز، حتی کارگرها، این ارتفاع را برای پروازهای بلند ترجیح می‌دهند. با این حال، موانع مختلفی مانند ساختمان‌های بلند، درختان و دیگر موانع می‌توانند موجب تغییر در ارتفاع پرواز شوند.

زنبورهای عسل در چه زمانی مسافت بیشتری پرواز می‌کنند؟

زنبورهای عسل معمولاً بیشترین مسافت را زمانی پرواز می‌کنند که منابع غذایی کمیاب باشند، مانند دوره‌هایی که شهد کم است. برخی از آن‌ها حتی ممکن است مسافت‌هایی بیشتر از آنچه که مفید باشد را طی کنند و بیشتر آنچه جمع‌آوری کرده‌اند را در مسیر برگشت مصرف کنند.

در همین حال، برخی دیگر ممکن است اصلاً تلاشی برای جمع‌آوری نکنند. برخی زنبورداران معتقدند که تجمع زیاد زنبورها در جلوی کندو در این دوره‌ها، به دلیل این است که برخی از زنبورها تصمیم می‌گیرند در خانه بمانند تا از هدر رفت انرژی جلوگیری کنند.

درسی برای همه ما

پس دفعه‌ی بعدی که هشت کیلومتر رانندگی کردید برای خرید چیزی که می‌توانستید در سه کیلومتر پیدا کنید، به زنبورهای عسل فکر کنید. بهره‌وری چیزی است که سیاره ما به شدت به آن نیاز دارد!

با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید! 💐

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان