آیا کندوی ما ملکه دارد ؟

در اولین بازدید بهاری از داخل کندوها حتما از زنده بودن ملکه مطمئن شوید. لازم نیست خود ملکه را ببینید، وجود تخم در داخل سلول‌ها دلیل بر زنده بودن ملکه است و این خود کافی است.اگر کندویی به تازگی ملکه‌اش را از دست داده فورا شماره کندویش را یادداشت کرده و هر چه زودتر ملکه تازه و جفت‌گیری شده به او بدهید. از دادن ملکه جفت‌گیری نکرده خوداری کنید چون قبول نکرده و آن را فوری می‌کشند. جمعیت بی‌ملکه نه عسل می‌آورد و نه حتی قادر به ادامه زندگی است و به زودی از بین خواهد رفت.

وجود پستانک یا سلول ملکه

وجود پستانک یا پستانک‌هائی در روی شان‌ها تنها مشروط به این که داخل شان تخم یا لارو هم باشد همیشه نشانه آن است که جمعیت تصمیم به بچه دادن را دارد. زنگوله‌ها و پستانک‌های خالی و بدون لارو در روی شان‌ها هرگز معرفتمایل جمعیت به بچه‌دادن نیستند. پستانک موقعی حقیقی است که داخلش لارو و ژله ی شاهانه باشد.

پستانک‌های بدون لارو و ژله را پستانک‌های دروغی می‌نامند. خراب‌کردن پستانک‌های حقیقی جمعیت را از بچه‌دادن منصرف نمی‌کند و بعد از مدت کوتاهی دوباره و سه باره و چندباره پستانک می‌سازند. اگر هم از ساختن پستانک صرف نظر کنند آن سال برای زنبوردار عسلی نخواهند آورد زیرا زنبور دار از سیر طبیعی زندگی‌شان که زاد‌ و‌ ولد باشد جلوگیری کرده است. بهترین راه در این موقع این است که از چنین جمعیتی یک بچه مصنوعی گرفته شود.

سلول‌های ملکه اگر در کناره‌های شان‌ها ساخته شوند نشان آن است که جمعیت تصمیم بچه‌دادن را دارد و اگر وسط شان‌ها درست شوند معمولا معنایش این است که جمعیت تنها خیال تعویض ملکه‌اش را دارد.

تعویض ملکه توسط زنبورهای کارگر

تعویض ملکه در کندو معمولاً در اواسط بهار تا اواسط تابستان توسط زنبورهای کارگر صورت می‌گیرد.ولی در صورتی که زنبوردار مایل باشد ملکه‌های کندوهای خود را تعویض نماید این کار عمدتاً در اواسط بهار قبل از جریان شهد و در پاییز قبل از زمستان‌گذرانی انجام می‌گیرد.

ملکه آن طوری که ما تصور می‌کنیم در کندو حاکم نیست بلکه او هم تابع یک سری مقررات است که تا حدودی برای بشر ناشناخته است. ملکه در بهار و اوایل تابستان تعداد زیادی تخم می‌گذارد و هر چه به پاییز نزدیک‌تر می‌شود، از تخم گذاریش کاسته می‌شود به طوری که در زمستان تخمریزی را کاملاً قطع و در اوایل اسفند با مساعد شدن هوا مجدداً شروع به تخم‌گذاری می‌نماید. ملکه ممکن است تا ۵ سال عمر کند ولی بیشترین تخم‌گذاری را در سال‌های اول و دوم دارد و به عبارتی عمر اقتصادی آن دو سال است.

در صورتی که فعالیت تخم‌گذاری آن کم شود چنین ملکه‌ای دیگر از کارایی لازم برخوردار نیست و زنبورهای کارگر تصمیم به تعویض آن می‌گیرند. به این صورت که تعدادی از تخم‌های یک روزه و یا لاروهای جوان کارگر کمتر از سه روز را انتخاب کرده و با تغذیه ژله رویال، آن سلول‌ها را به خانه ملکه تبدیل می‌نمایند.

قبل از متولد شدن ملکه جدید، ملکه پیر توسط زنبورها کشته و از کندو خارج می‌شود و ملکه جدید پس از تولد و جفتگیری جایگزین ملکه قدیم می‌گردد و فعالیت خود را شروع می نماید.

نحوه به وجود آمدن ملکه زنبور عسل

کلنی های زنبورعسل در شرایط طبیعی زیستی خود در موقعیت های خاص اقدام به تولید ملکه می نماید. در به وجود آمدن شرایط لازم برای تولید ملکه عوامل متفاوتی موثر می باشد.با افزایش جمعیت کلنی های زنبورعسل و محدود شدن فضای داخل کلنی و یا به وجود آمدن شرایط مطلوب، و همچنین عدم تناسب جمعیت جوان و پیر و به اقتضای ویژگی های ذاتی تمایل به بچه دهی در کلنی ایجاد شده و تعدادی سلول ملکه یا شاخون ساخته می‌شود که لاروهای دیپلوئید داخل آنها در طول دوره لاروی با ژله رویال تغذیه می‌شود و نهایتا از این لاروها ملکه های جدید به وجود می آیند.

در به وجود آمدن این حالت در کندوها، پتانسیل ها و توانمندی های ملکه بسیار مهم است. طبق تحقیقات به عمل آمده ملکه زنبورعسل دارای نوعی فرومن است که زنبورهای کارگر آن را در کلنی پخش می‌کنند و این فرومن ضمن هم بو نمودن افراد کلنی که در شناسایی آنها توسط اعضای کلنی موثر است، در عقیم ماندن زنبورهای کارگر و عدم تمایل کلنی به بچه دهی کمک می کند.

در صورت تمایل مقاله ” روش میلر Miller ( برش مثلثی ) برای تولید ملکه ” را مطالعه کنید

ظرفیت تولید فرومن مذکور در ملکه ها متفاوت است که به ویژگی های ژنتیکی ملکه وابسته است زمانی که فرمون تولید شده ملکه به همه زنبورهای داخل کلنی نرسد، تمایل به بچه دهی و ساختن سلول های ملکه در کلنی پدید می آید.

بعضی از محققان در تحقیقات خود موفق شدند که میزان تولید این فرومن را در کلنی های اصلاح شده و برتر افزایش دهند و حتی به نُه برابر کلنی های ضعیف برسانند. البته این فرضیه علمی در کنار عوامل داخل کلنی مثل جمعیت و تناسب جمعیت پیر و جوان، سن ملکه و ترکیب ژنتیکی ملکه در به وجود آمدن تمایل کلنی به تولید ملکه جدید موثر است.

گاهی شرایط نامطلوب داخل کلنی مانند بی غذایی، اپیدمی شدن و شدت بعضی آفات و بیماری ها باعث می‌شود که جمعیت کلنی به طور کامل کندو را ترک کنند و به محلی دیگر پناه ببرند که این حالت با بچه دهی متفاوت است و به آن ترک کندو می گویند. وقتی که شرایط بچه دهی در کلنی ایجاد شود کارگران با ساختن شاخون برای تولید ملکه جدید تلاش می کنندمی‌کنند.