در سیستم پیچیده اکولوژی، زنبور عسل نقش عمده ای در گرده افشانی دارد، متاسفانه در ایران عدم آگاهی از نقش اصلی و واقعی زنبور عسل تمامی توجهات را به سوی فرآوردههای آن یعنی عسل، موم و غیره معطوف داشته در حالی که نقش عمده زنبور عسل در رابطه با حفظ فلور گیاهی، محیط زیست جنگلها و مراتع، افزایش محصولات کشاورزی و… است.
در حال حاضر در اکثر کشورها انگیزه اصلی نگهداری و پرورش زنبور عسل در درجه نخست نقش آن در بازده اقتصادی از طریق گردهافشانی و افزایش محصولات است و فرآوردههای چون عسل، موم و سایر موارد در درجه دوم اهمیت قرار دارد، این در حالیست که در ساختار کشاورزی کشور ایران زنبور عسل نقش مهمی ندارد.
فرآوده‌های مختلف زنبور عسل شامل عسل، گرده گل، شاه انگبین، موم، بره موم یا صمغ و فعالیت مهم زنبور عسل گردهافشانی است.“عسل” سمبل شیرینی و حلاوت از دوران قدیم مورد توجه بشر بوده است و تا زمانی که بشر ماده شیرین دیگری مانند قند حاصل از نیشکر و چغندر قند و سایر شیره‌های نباتی را نشناخته بود، تنها منبع تامین کننده شیرینی غذای وی محسوب می‌شود.
اکنون نیز با وجود دسترسی به مواد غذایی متعدد و متنوع هیچ غذایی شیرین تر از آن نیست و کیفیتی چنان مطلوب ندارد، ماده‌ایست که در عین اسیدی بودن، شیرین و دارای انواع مواد مغذی، املاح، ویتامینها، و آنزیمهاست و با وجود این هیچ میکرب، باکتری، قارچ و ویروسی در آن قادر به رشد و نمو نیست تا آنجا که پس از گذشت هزاران سال سالم باقی می‌ماند.
زنبورعسل دارای خصوصیات ممتازی در بین سایر موجودات است، اظهارداشت: تغذیه و بقای اکثر موجودات با مرگ موجود یا موجودات دیگری همراه است اما تغذیه زنبور عسل نه تنها کوچکترین نقصی در هیج موجودی به وجود نمی‌آورد بلکه حیات جدیدی به هزاران موجود دیگر می‌دهد.
عسل تنها ماده تولید شده توسط زنبور عسل نیست، موم، گرده گل، شاه انگبین، بره موم و عسلک نیز از فرآوردههای این حشره مفید است.وظیفه اصلی و عمده این حشره کمک به گرده افشانی نباتات است، امروزه در دنیا نقش عظیم زنبور عسل در گردهافشانی نباتات زراعی و باغی و نیز احیای مراتع و بهبود محیط زیست به حدی شناخته شده و آشکار است که فرآوردههای آن یعنی عسل و مومن را تحت الشعاع قرار می‌دهد. به هر ترتیب در هر ۱۰۰ گرم عسل بطور متوسط، ۷۶.۹۵ گرم قند میوه، ۲.۵۳ گرم ساکاروز، ۹۱ صدم گرم دکترین، ۲۱ گرم مواد معدنی، ۱۶ صدم گرم اسیدهای آلی و ۴.۷۲ گرم مواد مختلف دیگر (دانه‌های ذرات موم) است.
آماده سازی کندو برای کار روی یک گیاه خاص
در انتقال کندوها به یک باغ یا مزرعه، باید توجه داشته باشیم که زنبوران بارآور معمولا دوست دارند که از همان گیاهی که در محل قدیم استفاده می کردند.گرده و شهد جمع آوری کنند و به نظر می رسد که شهد و گرده موجود در کندو، کارگران را به سمت گل هایی که این گرده ها و شهدها از آنها گرفته شده است هدایت می کنند و گارگران سراغ همان گل هایی می روند که گرده و شهد آنها عطر و طعم منابع قبلی را داشته باشد.
ولی در صورتی که تراکم گیاه مورد نظر زیاد باشد و گل های دیگر، از جمله گل هایی که قبلا زنبوران استفاده می کردند در عسل جدید کم باشد زنبوران کارگر به سرعت به بهره برداری از نوش و گرده منبع جدید مبادرت می کنند.
به همین لحاظ برای حداکثر بهره برداری از گرده افشانی زنبوران عسل باید کندوهای آنها را موقعی به باغ یا مزرعه منتقل نمود که حداکثر گل های گیاه موردنظر باز شده باشند و این گیاه از نظر مقدار شکوفه نسبت به گیاهان دیگر غالب باشد.در مواقی که دوران گل دهی گیاه زراعی طولانی باشد بهتر است کندوها را در دسته های کوچک ولی در روزهای متوالی به مزرعه یا باغ انتقال داد.
