چگونه کلنی‌های زنبورعسل را با هم ادغام کنیم؟

تربیت و پرورش زنبورعسل، روشی با قدمت هزاران‌ساله است. شواهد تاریخی نشان می‌دهند که انسان‌ها بیش از ۹۰۰۰ سال است که به زنبورداری مشغول‌اند. در نتیجه‌ی قرن‌ها تجربه و پیشرفت، زنبورداران امروزی می‌توانند با تکیه بر بهترین شیوه‌های علمی و عملی، به پرورش بهینه زنبورها بپردازند. یکی از چالش‌های اساسی در این مسیر، کلنی‌های ضعیفی هستند که معمولاً شانس کمی برای بقا در فصول سرد، به‌ویژه زمستان، دارند. به همین دلیل، گاهی لازم است زنبوردار دو یا چند کلنی را با هم ادغام کند تا در نهایت با یک کلنی قوی‌تر وارد فصل زمستان شود.

دلایل ادغام کلنی‌های زنبورعسل

ادغام کلنی‌های زنبورعسل بنا به دلایل مختلفی انجام می‌شود و در ادامه به برخی از مهم‌ترین این دلایل اشاره می‌کنیم:

۱. کاهش تعداد کلنی‌ها

زنبوردار ممکن است تصمیم بگیرد تعداد کلنی‌های تحت مدیریت خود را کاهش دهد. این افزایش تعداد معمولاً نتیجه‌ی تقسیم کلنی‌ها، ایجاد کندوی جدید یا سایر اقدامات مدیریتی در طول فصل است. اما اکنون زمان آن رسیده که تعداد کلنی‌ها کاهش یابد تا مدیریت آنها آسان‌تر و مؤثرتر شود. فراموش نکنید که کلنی‌های زیاد، به‌ویژه اگر ضعیف یا پراکنده باشند، در زمستان با خطر بالای تلفات مواجه‌اند. حتی در ماه‌های عادی سال نیز رسیدگی و مراقبت از هر کلنی ضروری است. بنابراین، داشتن چند کلنی قوی به‌مراتب بهتر از نگهداری چندین کلنی ضعیف و کم‌بازده است. از نظر اقتصادی نیز، کلنی‌های قوی‌تر سودآورترند و هزینه‌های نگهداری کمتری دارند.

۲. زنده‌ماندن در زمستان

ادغام کلنی‌ها پیش از آغاز زمستان، یکی از روش‌های رایج در زنبورداری است. زنبوردار معمولاً دو یا چند کلنی ضعیف را با هم ترکیب می‌کند تا شانس بقای آن‌ها در زمستان افزایش یابد. زمستان فصل سختی برای زنبورهاست و تلفات کلنی‌ها در این فصل موضوعی متداول است. کلنی‌های ضعیف، به‌تنهایی قادر به بقا نیستند و ادغام آن‌ها با کلنی‌های مشابه، راهکاری حیاتی به‌شمار می‌رود. همچنین، مدیریت تعداد کمتری کلنی در زمستان ساده‌تر است؛ به‌ویژه زمانی که نیاز به تغذیه کمکی یا کنترل بیماری‌ها و انگل‌ها وجود داشته باشد. یک کلنی کوچک اما قوی، بهتر می‌تواند از خود در برابر تهدیدات مقابله کند.

۳. ملکه بی‌بازده یا ناکارآمد

در برخی موارد، ملکه‌ی کلنی ممکن است جفت‌گیری ناموفق داشته باشد یا بارور نباشد. این وضعیت مستقیماً بر بهره‌وری کلنی و آینده‌ی آن تأثیر می‌گذارد. بدون یک ملکه‌ی بارور، کلنی عملاً از چرخه تولید زنبور خارج می‌شود و بقای آن به خطر می‌افتد. راه‌حل اصلی برای این مشکل، ادغام کلنی فاقد ملکه با کلنی دیگر دارای ملکه‌ی سالم است. در این صورت، ملکه‌ی جدید جایگزین شده و چرخه‌ی تولیدمثل و بهره‌وری کلنی احیا می‌شود. از سوی دیگر، کلنی قوی‌تر شده حاصل از ادغام، توانایی بیشتری در دفاع از خود در برابر زنبورهای غارتگر، زنبورهای زرد، مورچه‌ها و سایر مزاحمان خواهد داشت.

۴. ملکه‌ای که فقط تخم نر می‌گذارد یا کارگرهای تخم‌گذار

در برخی شرایط نادر، کلنی ممکن است دارای ملکه‌ای باشد که تنها تخم‌های نر (نابارور) می‌گذارد، یا در غیاب ملکه، کارگرها شروع به تخم‌گذاری کنند. این وضعیت نه‌تنها غیرمعمول است، بلکه برای کلنی بسیار زیان‌آور است، چراکه تولید زنبورهای نر به تنهایی ادامه‌ی حیات کلنی را تضمین نمی‌کند. در چنین شرایطی، باید با ادغام این کلنی با کلنی‌ای دارای ملکه سالم، بار دیگر کارکرد تولیدمثل را به آن بازگرداند. با ورود کلنی جدید، این مشکل برطرف شده و کلنی می‌تواند بار دیگر به حالت عادی بازگردد.

شایان ذکر است که ملکه‌ی زنبورعسل نقش کلیدی در انسجام و یکپارچگی هر کلنی، صرف‌نظر از اندازه‌ی آن، ایفا می‌کند. او با ترشح ماده‌ی شیمیایی ویژه‌ای (فرمون ملکه) کلنی را هدایت می‌کند. همچنین، با داشتن تخمدان‌های کاملاً رشد یافته، مقدار زیادی تخم‌ می‌گذارد که باعث پایداری جمعیت کلنی می‌شود.

۵. پس از گرفتن بچه مصنوعی

ادغام کلنی‌ها ممکن است پس از گرفتن بچه مصنوعی انجام شود. این اتفاق گرچه نادر است، اما در مواقعی که کلنی‌ها بیش از حد بزرگ شده‌اند و مدیریت آن‌ها در یک کندو دشوار است، ضرورت می‌یابد. تابستان فصلی است که زنبورهای عسل بیشترین فعالیت و تولیدمثل را دارند و در نتیجه، جمعیت کلنی‌ها به‌سرعت افزایش می‌یابد. در چنین شرایطی، زنبوردار ممکن است اقدام به گرفتن بچه مصنوعی کند یا زنبورها خود به‌طور طبیعی تقسیم شوند. اگر این تقسیم در اوج فصل فعالیت انجام شود، زنبوردار می‌تواند کلنی‌ها را پیش از شروع زمستان دوباره با یکدیگر ادغام کند تا کلنی قوی‌تری برای زمستان‌گذرانی شکل بگیرد.

۶. تعویض ملکه

ادغام کلنی‌ها در مواردی که زنبوردار قصد تعویض ملکه دارد نیز ضروری است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ملکه برای بقاء و موفقیت کلنی نقش حیاتی دارد. برخی ملکه‌ها در برابر بیماری‌هایی مانند ‌نوزاد گچی (Chalkbrood) مقاوم‌اند. شاید شنیده باشید که یکی از راهکارهای مقابله با بیماری نوزاد گچی، تعویض ملکه است. همچنین در مواردی که ملکه‌ی موجود فقط تخم نر می‌گذارد، کلنی با کمبود شدید زنبور کارگر مواجه می‌شود و ادامه‌ی حیات آن دشوار خواهد بود. در چنین شرایطی، تنها راه‌حل ممکن، معرفی کلنی جدید و ادغام آن با کلنی موجود است.

۷. ادغام کلنی ضعیف با کلنی قوی

ادغام کلنی ضعیف با یک کلنی قوی یکی دیگر از دلایل مهم در تصمیم به ترکیب کلنی‌هاست. پیش از ادغام، ملکه‌ی کلنی ضعیف معمولاً حذف یا در قفس قرار داده می‌شود تا از کشته‌شدن احتمالی او توسط زنبورهای کلنی قوی‌تر جلوگیری شود. این اقدام باعث می‌شود که کلنی نهایی یکپارچه، منسجم و با توان بقای بیشتر باشد.

۸. از دست رفتن ملکه

در برخی موارد، کلنی ممکن است ملکه‌ی خود را از دست داده باشد یا ملکه‌ باکره پس از پرواز جفت‌گیری برنگردد. در هر دو حالت کلنی بدون ملکه باقی می‌ماند و باید فوراً برای جایگزینی آن چاره‌ای اندیشید. ادغام با کلنی دیگر که دارای ملکه‌ی سالم است، راه‌حلی مناسب برای حل این مشکل خواهد بود.

چه زمانی نباید کلنی‌های زنبورعسل را ادغام کرد؟

درک زمان مناسب برای ادغام کلنی‌ها مهم است، اما آگاهی از شرایطی که نباید کلنی‌ها را ادغام کرد، به همان اندازه ضروری است. اگر هر دو کلنی به‌خوبی و به‌صورت مستقل فعالیت می‌کنند، نیازی به ادغام نیست. ادغام تنها در صورتی توجیه‌پذیر است که یکی از کلنی‌ها دچار مشکل باشد، مثلاً ضعیف یا بی‌ملکه باشد. همچنین، در مواردی که دو کلنی هر دو ضعیف‌اند، ادغام آن‌ها می‌تواند به افزایش شانس بقا کمک کند؛ هرچند که این کار ممکن است در نگاه اول غیرمنطقی به‌نظر برسد.

زنبورهای عسل کندویی، برخلاف زنبورهای وحشی، به‌ویژه در دوره‌های فقر شهد مانند زمستان، نیاز به حمایت و مراقبت بیشتری دارند. زنبورداران توصیه می‌شوند که در ماه‌های سرد تا حد امکان از باز کردن کندو و ایجاد مزاحمت برای کلنی خودداری کنند، چرا که هرگونه اختلال در این دوره ممکن است شرایط داخلی کلنی را مختل کرده و باعث تضعیف آن شود.

شاید علاقمند باشید ” آموزش کاربردی ادغام دو کندوی زنبور عسل  ” را ملاحظه کنید 🌹

نحوه‌ی ادغام کلنی‌های زنبورعسل

وسایل مورد نیاز

• چند برگ روزنامه (می‌تواند چاپ‌شده یا بدون چاپ باشد، اما نباید کاغذ براق یا دارای چاپ سنگین باشد، چراکه جوهرهای فلزی ممکن است برای زنبورها مضر بوده و باعث آلودگی عسل یا کلنی شوند)
• اهرم کندو
• دودی (دودزَن)
• شکر
• آب
• قطعاتی از چوب یا بلوک‌های سیمانی

آماده‌سازی‌ها

پیش از ادغام کلنی‌ها، موارد زیر باید انجام شود:

• تهیه‌ی شربت شکر: از این محلول برای تغذیه‌ی هر دو کلنی پس از پایان فرایند ادغام استفاده خواهد شد.
• ایجاد شکاف در روزنامه‌ها: سه شکاف در روزنامه‌ها ایجاد کنید تا ادغام کلنی‌ها بدون درگیری صورت گیرد. این جداسازی به زنبورها فرصت می‌دهد تا فرمون‌های خود را با یکدیگر رد و بدل کنند و پیش از تماس فیزیکی، به هم عادت کنند. در زمان ادغام، زنبورها دیگر با یکدیگر آشنا شده‌اند.
• استفاده از دودی: پیش از شروع ادغام، کندوها باید به‌خوبی دود داده شوند. دود باعث آرام شدن زنبورها و کاهش رفتار تهاجمی آن‌ها می‌شود و این فرایند را بسیار آسان‌تر می‌کند.
• قرار دادن بلوک‌های چوب یا سیمان در جلوی کندو: این اقدام به تثبیت کندو در محل ادغام کمک می‌کند.
• ضرورت استفاده از روزنامه: زنبورها به‌طور طبیعی توانایی ادغام با یکدیگر را ندارند، چرا که نسبت به هر بوی ناآشنایی حساس‌اند و آن را نشانه‌ی مزاحمت تلقی کرده و پاسخ تهاجمی می‌دهند. بنابراین، استفاده از روزنامه به‌عنوان یک مانع موقت، برای معرفی تدریجی کلنی جدید ضروری است.
• زمان مناسب برای ادغام: فرایند آماده‌سازی برای ادغام باید در طول روز انجام شود، زمانی که اغلب زنبورهای پروازگر در خارج از کندو هستند. اما عمل ادغام واقعی باید در شب انجام گیرد. بهترین زمان برای ادغام کلنی‌ها، اوایل پاییز است.
• انتخاب ملکه: تصمیم‌گیری درباره‌ی اینکه کدام ملکه را نگه دارید، آسان نیست؛ به‌ویژه اگر هر دو کلنی دارای ملکه‌هایی سالم و مطلوب باشند. اگر تصمیم بگیرید هر دو ملکه را حفظ کنید و اجازه دهید زنبورها خود تصمیم بگیرند، معمولاً ملکه قوی‌تر برنده خواهد شد، اما در اغلب موارد، این رویارویی منجر به آسیب یا حتی مرگ هر دو ملکه می‌شود. بنابراین، بهتر است پیشاپیش ملکه‌ی ضعیف‌تر را حذف کنید.
• قرارگیری کلنی بی‌ملکه در بالا: کلنی‌ای که فاقد ملکه است، باید در بالای کلنی دارای ملکه‌ی سالم قرار گیرد. همچنین، قاب‌های کلنی بی‌ملکه باید از زیر بررسی و پاکسازی شوند تا از هرزه بافی جلوگیری شده و فرایند ادغام مختل نشود.
• آماده‌سازی کلنی قابل انتقال در طول روز: کلنی‌ای که قرار است منتقل شود باید در روز آماده و بسته شود تا شب هنگام، فرایند ادغام با کلنی دیگر انجام گیرد.
• بررسی کلنی پذیرنده: اطمینان حاصل کنید که کلنی پذیرنده دارای ملکه است. سپس قاب‌ها یا نوارهای بالایی آن را بتراشید و صاف کنید تا سطح مناسبی برای قرار دادن روزنامه فراهم شود.

مراحل ادغام کردن کلنی ها

1. ارزیابی کلنی‌ها: ابتدا هر دو کلنی را بررسی کرده و مشخص کنید کدام‌یک دارای ملکه‌ی فعال و قوی‌تر است. با توجه به ارزیابی انجام‌شده، اجازه دهید کلنی قوی‌تر در محل فعلی خود باقی بماند. سپس کلنی ضعیف‌تر را با دود آرام کنید و آن را باز کنید. اگر این کندو از دو جعبه‌ی عمیق (کندو معمولی) تشکیل شده باشد و بتوان آن‌ها را در یک جعبه ترکیب کرد، قاب‌های پر شده‌ی جعبه‌ی پایین را با قاب‌های خالی جایگزین کنید. اما اگر هر دو جعبه‌ پر هستند، همان‌طور که هستند منتقل شوند.
2. دود دادن و باز کردن کلنی قوی‌تر: همان مراحل دود دادن و باز کردن را برای کلنی قوی‌تر نیز انجام دهید. این کلنی نیز باید در نهایت در یک جعبه‌ی واحد قرار گیرد. بیشترین تعداد جعبه‌هایی که می‌توان در مجموع با هم ترکیب کرد، سه جعبه‌ است.
3. برداشتن طبقه ها و جداکننده‌ی ملکه: هرگونه طبقه را از روی کندو بردارید و شبکه مانع ملکه را موقتاً از بخش پایین کندو کنار بگذارید.
4. قرار دادن روزنامه‌ها: دو برگ روزنامه روی جعبه‌ی بالایی بخش زیرین کندو قرار دهید. ممکن است لبه‌های روزنامه از کناره‌های جعبه بیرون بزنند که ایرادی ندارد. در صورت وزش باد می‌توانید لبه‌های روزنامه را با نوارچسب محکم کنید یا با سوزن ته‌گرد به جعبه متصل نمایید. سپس با اهرم کندو، شکاف‌هایی به طول حدود ۷ تا ۸ سانتی‌متر روی روزنامه‌ها ایجاد کنید.

دلیل استفاده از روزنامه برای جداسازی دو کلنی، این است که زنبورها زمانی برای عادت به بوی یکدیگر داشته باشند. این مرحله‌ی معرفی بویایی، باعث می‌شود بوی کلنی‌ها با هم ترکیب شده و تفاوت میان آن‌ها از بین برود. در غیر این صورت، کلنی قوی‌تر به زنبورهای جدید به چشم مزاحم نگاه کرده و درگیری شدیدی رخ خواهد داد که ممکن است به کشته شدن ملکه نیز منجر شود.

• قرار دادن کلنی دوم روی روزنامه: جعبه یا جعبه‌های کلنی دوم را روی روزنامه‌ها قرار دهید. در حین انجام این کار، هر دو کلنی را به‌خوبی دود بدهید تا از بروز رفتار تهاجمی جلوگیری شود.
• بازگرداندن طبق و شبکه مانع ملکه:  شبکه مانع ملکه و طبقه ها را به کندوی ترکیب‌شده اضافه کنید. می‌توانید از هر یک از طبقه های موجود در کلنی‌های ادغام‌شده استفاده نمایید.
• بستن درپوش‌ها و قرار دادن تغذیه‌کننده: درپوش داخلی و بیرونی را در جای خود قرار دهید. شکاف درپوش داخلی را نیز موقتاً ببندید تا درپوش کاملاً روی آن بنشیند. تغذیه‌کننده را نیز در بالای کندوی ترکیب‌شده قرار دهید.
• پایان کار شما: حالا کار شما تمام شده است. اجازه دهید زنبورها ادامه‌ی کار را انجام دهند. زمان مورد انتظار برای یکپارچه شدن کلنی‌ها معمولاً کمتر از یک روز است. در این مدت، ممکن است تکه‌هایی از روزنامه را بیرون از کندو ببینید که نشان می‌دهد زنبورها روزنامه را جویده و با کلنی دیگر متحد شده‌اند. همچنین می‌توانید یک هفته به کندو دست نزنید و سپس بازگردید تا آن را ارزیابی کنید.
• بازبینی نهایی: کندو را باز کرده و تکه‌های باقی‌مانده‌ی روزنامه را بردارید. سپس جعبه‌ها را مرتب کنید؛ قاب‌های حاوی عسل را در بخش بالایی و قاب‌های تخم و نوزاد را در محل مناسب خود قرار دهید.

مزایا و معایب ادغام کلنی‌های زنبورعسل

مزایای ادغام کلنی‌های زنبورعسل

• افزایش جمعیت کلنی و بهبود شانس بقا: ادغام کلنی‌های زنبورعسل باعث تقویت جمعیت کلنی می‌شود و شانس بقای آن را افزایش می‌دهد.
• مقاومت بیشتر در برابر انگل‌ها: کلنی‌های بزرگ‌تر که حاصل ادغام هستند، بهتر می‌توانند در برابر انگل‌هایی مانند کنه واروآ مقاومت کنند. حضور تعداد زیادی از زنبورهای کارگر باعث کاهش میزان آلودگی به انگل‌ها می‌شود. این موضوع به‌ویژه در مقابله با انگل‌هایی که وارد لانه شده و در سلول‌های نوزاد تخم‌گذاری می‌کنند مؤثر است. جمعیت پرستار قوی‌تر کندو موجب می‌شود که این انگل‌ها دفع شوند.
• دفاع بهتر در برابر مهاجمان خارجی: کلنی قوی‌تر قادر است بهتر از خود در برابر مهاجمان خارجی مانند زنبورهای غارتگر، زنبورهای زرد، زنبورهای معمولی، خرس‌ها و دیگر تهدیدها دفاع کند.
• افزایش بهره‌وری: یکی از دلایل ادغام کلنی‌های ضعیف، نه تنها بهبود دفاع و ایمنی کلنی است، بلکه افزایش بهره‌وری آن نیز می‌باشد. کلنی‌های جدید، ملکه‌ای زایا و پربار به همراه می‌آورند که نسل جدیدی از زنبورهای سالم و فعال تولید می‌کند. این نسل جدید در تولید عسل و سایر فرآورده‌ها بهره‌ورتر خواهد بود.
• سهولت در زمستان‌گذرانی: ادغام کلنی‌ها، زمستان‌گذرانی را برای زنبوردار آسان‌تر می‌سازد. مدیریت کلنی‌های قوی‌تر در فصل زمستان، به تلاش کمتری نیاز دارد و احتمال مرگ‌ومیر زمستانی را به حداقل می‌رساند.
• ذخیره بهتر گرده و شهد: کلنی‌های بزرگ‌تر راحت‌تر می‌توانند ذخایر مورد نیاز از شهد و گرده را برای فصول کمبود جمع‌آوری کنند. برای مثال در زمستان که زنبورها قادر به چرا نیستند، این ذخایر به بقای کلنی کمک می‌کنند. زنبورهای چراگر یک کلنی بزرگ در مقایسه با کلنی‌های کوچک‌تر، موفق‌تر و کارآمدتر عمل می‌کنند و سریع‌تر منابع غنی را می‌یابند.
• ارتباط مؤثرتر: کلنی‌های بزرگ‌تر از مزایای ارتباطی بیشتری نسبت به کلنی‌های کوچک برخوردارند. این امر برای بقاء کلنی حیاتی است و موجب افزایش بازدهی در هر سفر چرا می‌شود.
• تولید حرارت و تهویه مؤثرتر: تولید گرمای لازم برای بقاء کلنی، انرژی زیادی می‌طلبد. کلنی‌های کوچک برای تولید گرما باید بسیار تلاش کنند. تهویه مناسب کندو نیز برای سلامت کلنی ضروری است و این وظیفه هم بر دوش زنبورهای کارگر است. در کلنی‌های بزرگ‌تر و قوی‌تر، انجام این وظایف آسان‌تر می‌شود و هر وظیفه‌ای به شکلی مؤثرتر انجام می‌پذیرد.
• تنوع جمعیت برای بقاء: کلنی زنبورعسل متشکل از صدها زنبور نر، بین ۲۰٬۰۰۰ تا ۸۰٬۰۰۰ زنبور ماده، یک ملکه و جمعیتی از تخم‌ها، لاروها و شفیره‌ها است. این تعداد بسته به فصل تغییر می‌کند و بیشترین جمعیت در اوج فصل فعال گزارش می‌شود. بقای جمعیت زنبورها به تنوع در ترکیب جمعیتی آن‌ها بستگی دارد؛ چرا که هر دسته از زنبورها وظیفه‌ی خاصی را بر عهده دارند. کلنی‌های بزرگ‌تر، از این تنوع جمعیتی برخوردار بوده و این امر از طریق ادغام کلنی‌ها امکان‌پذیر می‌شود.

معایب ادغام کلنی‌های زنبورعسل

• تحمیل فشار بیش‌از‌حد بر ملکه: ممکن است کلنی قوی‌تر، ملکه را مجبور به تخم‌گذاری بیش‌از‌حد کند و این موضوع در درازمدت باعث کاهش توان تولیدی ملکه شود.
• فعال‌شدن تخمدان زنبورهای کارگر: در کلنی‌های بسیار بزرگ، ممکن است سرکوب تخم‌گذاری زنبورهای کارگر توسط ملکه دشوار شود. افزایش اندازه کلنی، رشد بیش‌تری در تخمدان زنبورهای کارگر به همراه دارد که ممکن است به بروز رفتارهای تولیدمثل توسط زنبورهای کارگر منجر شود.

نکات کلیدی هنگام ادغام کلنی‌های زنبورعسل

• هرگز کلنی سالم و قوی را با کلنی بیمار یا آلوده به انگل ادغام نکنید. ابتدا کلنی بیمار را درمان کنید و سپس آن را با کلنی سالم ترکیب نمایید.
• ادغام دو کلنی ممکن است به درگیری و نزاع منجر شود؛ اما ترکیب سه کلنی یا بیشتر، معمولاً بدون درگیری صورت می‌گیرد.
• وجود یک مانع فیزیکی مانند روزنامه، هنگام ادغام کلنی‌ها ضروری است. همچنین بهتر است ملکه جدید را در قفس ملکه قرار دهید تا از حمله احتمالی زنبورهای کارگر کلنی جدید جلوگیری شود. مانعی مانند روزنامه، از بروز رفتارهای تهاجمی بین دو کلنی جلوگیری می‌کند.
• ادغام مستقیم کلنی‌ها در صورتی آسان‌تر انجام می‌شود که کلنی موجود دچار سردرگمی یا بی‌نظمی شده باشد، یا بویی مشترک بین کلنی‌ها ایجاد گردد.
• ادغام کلنی‌ها در پاییز نیاز به احتیاط بیشتر داشرد. کلنی‌های ادغام‌شده باید به‌ اندازهٔ کافی قوی باشند تا بتوانند زمستان را پشت سر بگذارند. در صورت لزوم، قاب‌های حاوی نوزادان درپوش‌دار از کلنی‌های دیگر، به‌صورت مرحله‌ای به کلنی جدید افزوده شود تا قدرت کافی برای زمستان‌گذرانی فراهم گردد.
• ساده‌ترین روش ادغام کلنی‌ها این است که دو دسته بچه‌زنبور از کلنی‌های مختلف را کنار هم روی تخته‌ای در نزدیکی یک کندوی خالی رها کنید.
• بهتر است ملکهٔ کلنی ضعیف را نکشید. او را به‌همراه حدود دوازده زنبور پرستار نگه دارید. می‌توانید ملکه را در قفس ملکه قرار دهید و زنبورهای پرستار نیز او را تغذیه کنند. این کار در صورتی مفید خواهد بود که ادغام کلنی‌ها با شکست مواجه شود و ملکه کلنی میزبان از بین برود؛ در این صورت، ملکهٔ پشتیبان در دسترس خواهد بود.
• می‌توانید از یک لایه روزنامه برای جداسازی دو کلنی استفاده کنید؛ اما استفاده از دو لایه بهتر است، زیرا روند کندن روزنامه را طولانی‌تر کرده و مانع بروز درگیری می‌شود. بریدن روزنامه‌ها هم الزامی نیست، ولی وجود شکاف‌هایی در روزنامه می‌تواند باعث تحریک زنبورها برای کشف کلنی دیگر شود.
• می‌توان بچه‌زنبور را به کلنی کوچک‌تر یا ضعیف‌تر معرفی کرد. در این حالت، یا باید ملکهٔ بچه‌زنبور یا ملکهٔ کلنی موجود کشته شود یا به کندوی دیگری انتقال یابد. همچنین می‌توان ملکهٔ کلنی را در قفس قرار داد و ملکهٔ بچه‌زنبور را حذف کرد.
• روش روزنامه برای ادغام کلنی‌ها بسیار مؤثر است و حتی در میانه زمستان نیز می‌توان از آن برای نجات کلنی‌هایی که بدون ملکه هستند استفاده کرد.
• کلنی ممکن است به دلایل مختلفی ملکه را نپذیرد. اول این‌که زنبورهای کارگر با ملکه آشنا نیستند و هنوز به فرمون او عادت نکرده‌اند. دوم این‌که ملکه از کلنی‌ای با پیشینه ژنتیکی متفاوت آمده است. بنابراین، برای افزایش احتمال پذیرش ملکه، بهتر است از ملکه‌ای با پیشینه ژنتیکی مشابه استفاده شود. استفاده از قفس ملکه نیز مؤثر است. در برخی موارد، افزودن آب‌نبات به قفس باعث می‌شود زنبورهای کارگر تا زمان خورده‌شدن آب‌نبات، به فرمون ملکه عادت کنند.

چه عواملی باعث رفتار تهاجمی در زنبورها می‌شود؟

گاهی اوقات زنبورهای عسل ممکن است در برابر هرگونه مزاحمت، واکنشی تهاجمی نشان دهند. این واکنش ممکن است هنگام ادغام کلنی‌ها نیز بروز کند. خوشبختانه زنبورها تنها زمانی رفتار تهاجمی از خود نشان می‌دهند که احساس تهدید یا حمله داشته باشند. شناخت رفتار زنبورهای عسل می‌تواند به آرام نگه‌داشتن آن‌ها در زمان بازرسی‌های دوره‌ای، برداشت عسل یا ادغام کلنی‌ها کمک شایانی کند.

برخی از دلایل اصلی بروز رفتار تهاجمی در زنبورها عبارت‌اند از:

• شرایط نامساعد جوی مانند سرمای شدید، باران، گرما یا برف می‌تواند باعث تحریک رفتار تهاجمی در زنبورهای عسل شود. اواخر تابستان و پاییز معمولاً زمان‌هایی هستند که بیش‌ترین سطح پرخاشگری در زنبورها مشاهده می‌شود. این موضوع به دلیل آمادگی کلنی برای ورود به فصل زمستان است و باعث می‌شود زنبورها حالت تدافعی‌تری به خود بگیرند.
• زنبور گرسنه، زنبور عصبانی است. در دوره‌هایی که شهد در طبیعت کمیاب است (فقر شهد)، باید با احتیاط بیشتری به کندو نزدیک شد. همچنین، زنبورهای تشنه نیز رفتاری بسیار پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند. بنابراین، در زمان کار با زنبورها باید تغییرات محیطی را نیز مدنظر قرار داد.
• نژاد زنبورها نیز در میزان پرخاشگری آن‌ها مؤثر است. برخی نژادهای زنبور عسل نسبتاً آرام‌تر هستند و برخی دیگر رفتاری تهاجمی‌تر دارند. بنابراین، نژاد زنبور می‌تواند عامل واکنش تند و تهاجمی زنبورها باشد.
• حمله مداوم شکارچیان به کلنی نیز می‌تواند موجب بروز رفتار تهاجمی شود. زنبورهای عسل هدف شکارچیان بسیاری مانند خرس‌ها، پرندگان، راسوها، زنبورهای جلیقه‌زرد و دیگر جانوران قرار می‌گیرند.

چگونه می‌توان در زمان ادغام کلنی‌ها زنبورها را آرام نگه داشت؟

برای اطمینان از حفظ آرامش زنبورها در زمان ترکیب کلنی‌ها، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• تغذیه مؤثر است. زنبورها زمانی که گرسنه باشند، رفتاری تهاجمی از خود نشان می‌دهند. استفاده از تغذیه کمکی (مانند شربت شکر) پیش از بازرسی یا ادغام، به آرام نگه داشتن کلنی کمک می‌کند.
• بازرسی‌های کندو را به حداقل برسانید. زنبورهای عسل از هر نوع مزاحمتی خوششان نمی‌آید. بازرسی کمتر به آرامش بیشتر کلنی کمک می‌کند.
• زنبورها رفتار شما را می‌خوانند! در هنگام کار با کندو، اگر آرام و خونسرد باشید، آن‌ها نیز واکنشی تهاجمی نشان نمی‌دهند و نیش نمی‌زنند.
• از استفاده از عطر یا تماس با بوهای ناآشنا قبل از کار با کلنی پرهیز کنید. این بوها می‌توانند واکنش منفی و تهاجمی زنبورها را برانگیزند.
• در زمان بازرسی دوره‌ای یا هر فعالیتی، محیطی آرام برای زنبورها فراهم کنید. زنبورها به صداهای بلند و ارتعاشات زیاد حساس هستند. بنابراین، محل استقرار کندو باید با دقت انتخاب شود.
• استفاده از لباس محافظ هنگام ادغام کلنی‌ها توصیه می‌شود. این کار در صورت بروز رفتار تهاجمی زنبورها، از شما محافظت می‌کند. همچنین باید از پوشیدن لباس‌های رنگ روشن خودداری کرد، زیرا این رنگ‌ها مانند گل‌ها زنبورها را جذب می‌کنند. بهتر است لباس‌هایی ساده، با رنگ‌های خنثی بپوشید. لباس‌ها پس از هر بار بازدید از کندو باید شسته شوند تا فرمون‌های چسبیده به لباس پاک شوند.

نتیجه‌گیری

درک نحوهٔ ادغام کلنی‌های زنبورعسل بسیار حائز اهمیت است. روش معرفی‌شده در این مقاله، نسبتاً ساده و قابل اجراست. اگر در آغاز راه زنبورداری هستید، بهتر است پیش از اقدام به ادغام کلنی‌ها با یک فرد باتجربه مشورت کنید. بسیاری از زنبورداران محلی ممکن است پیش‌تر این کار را انجام داده باشند. همچنین می‌توانید با عضویت در انجمن‌های زنبورداری محلی، از تجربهٔ افراد خبره بهره‌مند شوید.

همیشه بهتر است با یک کلنی قوی به استقبال زمستان بروید؛ زیرا این موضوع تضمینی برای بقاء کلنی در برابر سرمای سخت زمستان خواهد بود. کلنی‌های ضعیف ممکن است در برابر چالش‌های زمستان دوام نیاورند. ادغام یک کندوی ضعیف با یک کندوی قوی‌تر، به شکل‌گیری کلنی برتری منجر می‌شود.

روش روزنامه یکی از راهکارهای رایج و محبوب در میان زنبورداران است؛ زیرا علاوه بر سادگی، کارایی بالایی نیز دارد. ادغام کلنی‌ها معمولاً آسان‌تر از تقسیم کلنی‌ها است. با این حال، تمام کلنی‌های ضعیف برای ادغام مناسب نیستند. کلنی‌هایی که به بیماری یا انگل مبتلا هستند، پیش از ادغام باید درمان شوند. در غیر این صورت، ممکن است مشکلات بزرگ‌تری ایجاد شود که کنترل آن دشوار خواهد بود. بنابراین، ابتدا مشکلات کلنی‌ها را رفع کرده و سپس اقدام به ادغام دو کلنی سالم کنید.

با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید!

لطفا اگر در این خصوص نکته یا تجربه خاصی برای کمک به دیگران دارید، در قسمت دیدگاه ها آنرا به اشتراک بگذارید 💐

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان