کاربرد موضعی عسل در درمان زخم های سوختگی
استفاده از محصولات طبیعی برای بهبود زخم ها در بسیاری از نقاط جهان رایج است. نظرسنجی انجام شده توسط Hermans1 در سال ۱۹۹۸ برای بررسی جهانی گزینه های درمانی مختلف برای سوختگی ها نشان داد که عسل در ۵.۵٪ موارد استفاده می شد، در حالی که سولفادیازین نقره ۱٪ درمان ترجیحی برای سوختگی های با ضخامت نسبی و مختلط بود. از آن زمان، مقالات علمی متعددی تأثیرات مفید عسل در کنترل عفونت و تسریع بهبود زخم سوختگی را تأیید کرده اند. این مقاله تلاش میکند تا جایگاه کنونی عسل را به عنوان پانسمان زخم های سوختگی ارزیابی کند.
عسل مخلوطی از قندهاست که توسط زنبورهای عسل از محلول های قندی طبیعی (نکتار) گل ها یا ترشحات گیاهی دیگر تهیه میشود. زنبور با تبدیل ساکارز موجود در نکتار به قندهای ساده تر، چگالی محصول نهایی را افزایش داده و کارایی فرایند را از نظر تراکم کالری بهبود می بخشد. با افزودن آنزیم ها و تبخیر آب، زنبورها این مایع شیرین را به عسل تبدیل میکنند.
انواع عسل
عسل بسته به منبع گیاهی، تک گل یا چندگل است. رنگ و غلظت عسل به منبع آن بستگی دارد (مانند قهوه ای تیره، سیاه و غیره). محتوای کلی تمام عسل ها مشابه است: قندها (مانند ساکارز، فروکتوز)، مواد معدنی، ویتامین ها و آنزیم هایی مانند کاتالاز، اینورتاز و دیاستاز.
دو نوع اصلی عسل وجود دارد
- عسل زنبورداری: تولید شده توسط زنبورهای هندی (Apis cerana indica) و اروپایی (Apis mellifera) در کندوها و استخراج شده به روش مدرن. این عسل شفاف و عاری از ناخالصی هاست.
- عسل جنگلی: تولیدشده توسط زنبورهای صخره (Apis dorsata) یا زنبورهای وحشی در جنگلها و استخراج شده به روش فشردن شانه. این عسل به دلیل وجود گرده، موم، لارو زنبور و ذرات گیاهی کدر است و نیاز به فیلتراسیون اضافی دارد.
عسل طبیعی ممکن است به طور طبیعی متبلور شود (گرانوله) که با گرم کردن مختصر به حالت مایع باز میگردد.
بررسی خلوص عسل
بررسی بصری و آزمایش های غیرتخصصی برای تشخیص خلوص عسل قابل اعتماد نیستند. یک آزمایش ساده برای تشخیص تقلب در عسل، حرارت دادن ۱۰ گرم عسل با سدیم بی سولفیت و باریم است. اگر رسوب سولفات باریم تشکیل شود، نشان دهنده وجود شکر یا شکر قهوه ای در عسل است.
شاید مطالعه مقاله ” نگرانی ها از بقایای شیمیایی و آنتی بیوتیکی در عسل ” را دوست داشته باشید
عسل به عنوان دارو
خواص دارویی عسل از دیرباز شناخته شده است. طب آیورودا عسل را شهد زندگی میداند و استفاده از آن را برای درمان بیماری هایی مانند اسهال و زخم ها توصیه میکند. عسل همچنین در مصر باستان در کرم های زیبایی و مومیایی کردن اجساد استفاده میشد.
عسل به عنوان تسریع کننده بهبود زخم در سوختگی ها، زخم های عفونی و پیوند پوست کاربرد دارد. مطالعات روی مدلهای حیوانی نشان دادهاند که عسل نسبت به روش های کنترل، بهبود سریعتر و التهاب کمتر را در سوختگی های سطحی و زخمهای تمام ضخامت ایجاد میکند. همچنین گزارش های موردی از بهبود زخم های سوختگی مقاوم به درمان های متداول با استفاده از عسل وجود دارد.
مطالعات بالینی تصادفی سازی شده نشان داده اند که درمان با عسل منجر به بهبودی سریعتر سوختگی های سطحی و نسبی در مقایسه با سولفادیازین نقره، پلیاورتان، غشای آمنیوتیک و پوست سیبزمینی میشود. با این حال در سوختگی های تمام ضخامت، جراحی زود هنگام و پیوند پوست اولویت با پانسمان عسل است.
مکانیسم های اثربخشی عسل
- کنترل مؤثر عفونت (بهتر از سولفادیازین نقره)
- کاهش رادیکال های آزاد و جلوگیری از اسکار و انقباض بافت
- کاهش درد هنگام تعویض پانسمان
- کاهش التهاب و تسریع تشکیل گرانولاسیون سالم
- استریلکردن زخم ها
ترکیبات مؤثر عسل
- قندها (گلوکز، فروکتوز)
- آنتی اکسیدان ها
- اسیدهای آمینه، ویتامین ها و مواد معدنی
- گلوکز اکسیداز (تولید پراکسید هیدروژن در رقت)
- pH اسیدی (۳.۲ تا ۴.۵)
روش استفاده از عسل
در سوختگی های جزئی، ابتدا ناحیه را با آب سرد خنک کرده و سپس ۱۵تا۳۰ میلی لیتر عسل مستقیماً روی زخم یا گاز آغشته به عسل اعمال شود. پانسمان ثانویه برای جلوگیری از نشت عسل استفاده شده و دفعات تعویض پانسمان بستگی به میزان ترشحات زخم دارد.
نوع عسل مناسب برای استفاده در پانسمان ها
عسل تک گل و چندگل هر دو مفیدند. عسل فرآوری نشده و رقیق نشده در مطالعات بالینی پاسخ خوبی نشان داده است. منشأ گیاهی عسل و قدرت ضدباکتریایی آن تأثیر چندانی در اثربخشی درمان ندارد.
استریلیزاسیون عسل
عسل را میتوان با پرتوی گاما استریل کرد بدون آنکه اثر ضدباکتریایی آن کاهش یابد. تاکنون هیچ عارضه ای مانند آلرژی در استفاده از عسل گزارش نشده است.
نتیجه گیری
با افزایش گزارش ها از اثربخشی عسل در درمان سوختگی ها، پذیرش این روش توسط پزشکان در حال رشد است. با این حال، بحث درباره نوع عسل و نیاز به استریلیزاسیون آن ادامه دارد. مطالعات آینده نگر با استفاده از انواع عسل میتواند به استاندارد سازی درمان کمک کند. شواهد کنونی نشان میدهد عسل به دلیل مکانیسم های چندگانه اش، گزینه ای مؤثر در درمان سوختگی های سطحی و نسبی است.
با تشکر از مطالعه شما ، آرزوی موفقیت در زنبورداری را برایتان داریم !
ترجمه شده توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
