کوتاه کردن بال‌های ملکه زنبور عسل

کوتاه کردن بال‌های ملکه زنبور عسل

زنبورداران برای جلوگیری از بچه‌دهی، بال‌های ملکه زنبور عسل را کوتاه می‌کنند. اثربخشی این روش همچنان محل بحث و بررسی است. تحقیقات نشان داده‌اند که این کار لزوماً نرخ جایگزینی ملکه را افزایش نمی‌دهد و تأثیر چندانی هم بر میزان تولید عسل ندارد. با این حال، مشاهده شده که کوتاه کردن بال‌های ملکه گاه به تعویض او می‌انجامد. برخی از کلنی‌ها، ملکه‌ای با بال‌های کوتاه را بیمار یا ناکارآمد تلقی کرده و اقدام به جایگزینی او می‌کنند. این مقاله به بررسی دلایل انجام این عمل، چگونگی اجرای آن و دیدگاه‌های موافق و مخالف آن می‌پردازد.

جلوگیری از بچه‌دهی

زنبورهای عسلی که تصمیم به بچه‌دهی گرفته‌اند، معمولاً با اصرار به آن ادامه می‌دهند. زنبورداران تلاش می‌کنند با مدیریت کلنی، از وقوع بچه‌دهی جلوگیری کنند. مشاهده‌ی توده‌ای از زنبورها روی زمین، نزدیک کندو، نشانه‌ای از شروع بچه‌دهی است که در این صورت می‌توان اقداماتی پیشگیرانه انجام داد.

• یکی از روش‌های رایج برای پیشگیری از بچه‌دهی، «شطرنجی کردن» قاب‌های دارای شان و قاب‌های خالی است. زنبورها زمانی اقدام به بچه‌دهی می‌کنند که جمعیت کلنی زیاد شده و منابع کافی در اختیار دارند. باقی گذاشتن مقدار زیادی عسل در کندو و پر بودن همه قاب‌ها از شان، محرک‌های قوی برای بچه‌دهی هستند. کلنی‌ای که فضاهای خالی برای ذخیره‌سازی منابع در اختیار دارد، کمتر تمایل به بچه‌دهی نشان می‌دهد.
• در صورت تمایل زنبوردار، بچه‌دهی همچنین می‌تواند با تقسیم کلنی مدیریت شود. در این روش، یک ملکه‌ی جدید می‌تواند در کندوی موجود پرورش یابد یا زنبوردار، ملکه‌ای از جای دیگر تهیه کرده و در کندوی تقسیم‌شده جای دهد. کلنی جدید حاصل می‌تواند توسط زنبوردار حفظ شود یا به فرد دیگری که قصد راه‌اندازی کندوی جدید دارد فروخته شود.

شاید مطالعه مقاله ” استدلال چیدن بال ملکه زنبور عسل چیست ؟ ” را دوست داشته باشید 🌹

نشانه‌های بچه‌دهی در زنبورهای عسل

پیش از آن‌که زنبورها کلنی را ترک کرده و برای تشکیل کلنی جدید بچه بدهند، آمادگی‌هایی در داخل کندو صورت می‌گیرد. برخی از این نشانه‌ها ممکن است در جریان بازدید از کندو قابل مشاهده باشند. همچنین ممکن است خوش‌شانس باشید و زنبورها را هنگام بچه‌دادن روی شاخه‌ای نزدیک ببینید؛ در این صورت می‌توان آن‌ها را گرفته و در کندویی جدید جای داد یا به کندوی اصلی بازگرداند.

قطعی‌ترین نشانه‌ی آماده شدن کلنی برای بچه‌دهی، وجود سلول‌های ملکه در ناحیه‌ی تخم‌ریزی یا زیر سایر قاب‌هاست. این سلول‌ها به دلیل اندازه‌ی غیرعادی بزرگشان به‌راحتی قابل تشخیص هستند. ظاهر شدن چنین سلول‌هایی به این معناست که کلنی در حال پرورش یک ملکه‌ی جدید است. این ملکه ممکن است برای جایگزینی یک ملکه‌ی پیر و ناکارآمد یا برای رهبری یک بچه کندو تربیت شود. زمانی که ملکه‌ی جدید برای کلنی اصلی پرورش می‌یابد، ملکه‌ی قبلی یا به‌طور طبیعی می‌میرد یا توسط کارگرها با تشکیل «گلوله» (Balling) کشته می‌شود.

چرا بال‌های ملکه را کوتاه می‌کنیم؟

کوتاه کردن بال زنبور عسل تنها بر روی ملکه انجام می‌شود. هیچ نیازی به کوتاه کردن بال سایر انواع زنبورها در کندو نیست. این کار بخشی از مدیریت کندو توسط زنبوردار است.

• هدف اصلی از کوتاه کردن بال‌های ملکه، جلوگیری از بچه‌دهی است. وقتی ملکه نتواند پرواز کند، نمی‌تواند کندو را ترک کرده و کلنی را با خود ببرد.
• دلیل دیگر برای کوتاه کردن بال‌های ملکه، آسان‌تر شدن شناسایی اوست. با داشتن بال‌های کوتاه‌شده، ملکه در میان زنبورهای دیگر به‌راحتی قابل تشخیص است. کوتاه بودن بال‌ها باعث می‌شود او متمایز به نظر برسد. همچنین می‌توان از الگوهای خاصی در برش بال استفاده کرد تا بین ملکه‌های مختلف تفاوت قائل شد. این الگوها به‌صورت کدگذاری شده انجام می‌شوند تا زنبوردار بتواند اطلاعات مربوط به هر ملکه را به‌راحتی به خاطر آورد. برخی زنبورداران ترجیح می‌دهند به‌جای کوتاه کردن بال، با استفاده از رنگ مخصوص، نشانه‌ای روی سینه‌پشتی (توراکس) ملکه بگذارند. این رنگ‌ها نیز دارای کد سال هستند و نشان می‌دهند که ملکه در چه سالی وارد کندو شده است.

چگونه بال‌های ملکه زنبور عسل را کوتاه کنیم؟

برای کوتاه کردن بال‌های ملکه باید آمادگی کامل داشته باشید. یک قیچی کوچک و دقیق برای برش باید همراهتان باشد. همچنین هنگام جست‌وجو برای یافتن ملکه و انجام عملیات، داشتن دودی برای آرام کردن زنبورها ضروری است. البته می‌توان از روش‌های دیگر آرام‌سازی زنبورها نیز استفاده کرد. برس زنبور نیز می‌تواند برای کنار زدن زنبورها از سطوح مختلف کاربردی باشد.

برای کوتاه کردن بال ملکه، ابتدا باید او را در میان زنبورها پیدا کنید. اگر ملکه علامت‌گذاری شده باشد، این کار آسان‌تر خواهد بود. در غیر این صورت، یافتن او ممکن است دشوار باشد. زنبورداران باتجربه می‌توانند با توجه به رفتار و مکان‌های احتمالی پنهان شدن ملکه، او را پیدا کنند. ملکه معمولاً از نور دوری می‌کند و احتمال دارد در ناحیه تخم‌ریزی کندو حضور داشته باشد. زنبورداران مبتدی می‌توانند با مطالعه بخش‌های بعدی یاد بگیرند که چگونه ملکه را شناسایی کنند.

پس از شناسایی، برای جلوگیری از آسیب به ملکه، او را از بال‌هایش بگیرید. سپس با قیچی، بخشی از بال او را کوتاه کنید. میزان برش باید حدود دو سوم طول بال باشد. بریدن بیش از این مقدار توصیه نمی‌شود، چرا که ممکن است باعث شود زنبورهای کارگر، ملکه را ناسالم تشخیص داده و اقدام به بچه‌دهی یا پرورش ملکه‌ای جدید کنند.

ایمنی شما هنگام کوتاه کردن بال ملکه بسیار مهم است. همیشه اقدامات ایمنی را رعایت کرده و لباس زنبورداری کامل بپوشید. ملکه نباید با دست خالی گرفته شود. او نیشی بدون خار دارد که می‌تواند چندین بار از آن استفاده کند. هنگام کار با ملکه، ممکن است قصد نیش زدن داشته باشد.

ابزارهای لازم برای کوتاه کردن بال ملکه

محصولات متنوعی برای کوتاه کردن بال‌های ملکه زنبور عسل تولید شده‌اند. این ابزارها شامل وسایلی برای ثابت نگه داشتن ملکه در زمان برش بال هستند. همچنین ابزارهای برش مخصوصی برای این کار طراحی شده‌اند. استفاده از این تجهیزات، فرآیند کوتاه کردن بال را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند. همچنین میزان تماس مستقیم با ملکه را کاهش می‌دهد. به این ترتیب احتمال نیش خوردن زنبوردار توسط ملکه نیز کم‌تر می‌شود. این ابزارها به دلیل طراحی استاندارد، نتایج مطلوبی به همراه دارند. چه زنبورداران مبتدی و چه زنبورداران حرفه‌ای می‌توانند به‌راحتی از این وسایل استفاده کنند.

آیا کوتاه کردن بال ملکه کار درستی است؟

بچه‌دهی یک فرایند طبیعی برای زنبورهای عسل است. این شیوه‌ای است که آن‌ها از طریق آن کلنی‌های جدید تشکیل می‌دهند. اما این رویداد برای زنبورداران همیشه خوشایند نیست، زیرا با بچه‌دهی، جمعیت زنبورها در کندو کاهش می‌یابد. این موضوع ممکن است بر میزان تولیدات کندو تأثیر بگذارد، به‌ویژه اگر کلنی باقی‌مانده قدرت کافی نداشته باشد. برخی زنبورداران اجازه می‌دهند زنبورها بچه بدهند، در حالی‌که برخی دیگر اقداماتی برای کنترل یا جلوگیری از آن انجام می‌دهند. تصمیم‌گیری دربارهٔ این موضوع به خود زنبوردار بستگی دارد که هنگام مشاهده نشانه‌های بچه‌دهی چه اقدامی انجام دهد.

برخی زنبورداران بال ملکه‌ها را کوتاه نمی‌کنند. دلایل مختلفی برای این تصمیم ذکر شده است:

• یکی از دلایل رایج این است که ملکهٔ دارای بال‌های کوتاه‌شده ممکن است توسط کلنی به‌عنوان زنبوری ناقص در نظر گرفته شده و کنار گذاشته شود. در مواقع دیگر، ناتوانی ملکه در استفاده از بال‌ها برای حفظ تعادل یا جلوگیری از سقوط، می‌تواند مرگ‌بار باشد. اگر این موضوع باعث اختلال در توانایی ملکه برای تخم‌گذاری دقیق در سلول‌ها شود، ملکه جایگزین خواهد شد.
• برخی نیز معتقدند کوتاه کردن بال ملکه تأثیر منفی بر تنوع ژنتیکی زنبورها دارد. زنبورهایی که بچه می‌دهند و کلنی جدیدی تشکیل می‌دهند، در واقع در افزایش تنوع ژنتیکی زنبورهای منطقه نقش دارند.
• کوتاه کردن بال ممکن است سلامت ملکه را تهدید کند. له شدن شکم، آسیب به پاها یا رگ‌های بال می‌تواند باعث کاهش نشاط و توانایی ملکه شود. در چنین شرایطی، باکتری‌ها ممکن است وارد مایع همولنف ملکه شده و باعث مرگ او ظرف مدت کوتاهی شوند.

چگونه ملکه زنبور عسل را پیدا کنیم؟

یافتن ملکه زنبور عسل برای کوتاه کردن بال‌ها ممکن است دشوار باشد. در اینجا روش‌هایی برای آسان‌تر شدن این کار ارائه شده است. این رویه و نکات نه‌تنها برای کوتاه کردن بال ملکه، بلکه در سایر فعالیت‌های مدیریتی کندو نیز مفید هستند.پیدا کردن ملکه در کلنی‌های کوچک زنبور عسل نسبتاً آسان است، اما در کلنی‌های بزرگ‌تر، این کار زمان بیشتری می‌برد. ملکه زنبور عسل اغلب به‌سمت کف یا دیواره‌های جانبی کندو فرار می‌کند و پنهان می‌شود.

برای یافتن ملکه، یک رویه عملیاتی استاندارد اتخاذ کنید. این روش می‌تواند به بخشی از سایر فعالیت‌های مدیریتی کندو تبدیل شود. هر بار که به بررسی کندو می‌پردازید، تلاش برای شناسایی ملکه را نیز در برنامه خود قرار دهید. با تمرین منظم، می‌توانید در این کار بسیار ماهر شوید.

هنگام جست‌وجو برای کوتاه کردن بال‌های ملکه، باید آمادگی داشته باشید که در همان لحظهٔ اول که او را مشاهده می‌کنید، او را بگیرید. در روند جست‌وجوی ملکه، قاب‌های حاوی شان و حتی قاب‌های بدون موم از جعبه‌های کندو به‌صورت مرحله‌به‌مرحله بیرون آورده می‌شوند تا همهٔ قاب‌ها بازرسی شوند. در طول این بازرسی، به دنبال تخم‌هایی که در قاب‌های نوزاد (بچه‌زا) قرار دارند بگردید. وجود تخم‌های تازه نشان می‌دهد که احتمالاً ملکه در همان حوالی قرار دارد.

برخی از گونه‌های زنبور عسل قاب‌های حاوی گرده در حاشیهٔ ناحیهٔ نوزاد دارند. در دو طرف جعبهٔ نوزاد، نباید به قاب‌های نهایی حاوی گرده برسید مگر اینکه ملکه را پیدا کرده باشید. معمولاً ملکه در ناحیهٔ نوزاد قرار دارد. اگر به قاب گرده‌ای در انتهای جعبه رسیدید، باید جست‌وجو را از ابتدا و با دقت بیشتری تکرار کنید.

بهترین زمان برای جست‌وجوی ملکه، زمانی است که تعداد زنبورها در کندو زیاد نیست. اواخر صبح و اواخر بعدازظهر زمان‌های مناسبی هستند، زیرا بسیاری از زنبورهای کارگر در حال چرا هستند و در کندو حضور ندارند. این موضوع باعث می‌شود زنبورها کمتر مانع دید شما شوند و مدیریت جمعیت داخل کندو نیز آسان‌تر باشد. جست‌وجوی ملکه در کندویی پر از زنبور می‌تواند بسیار خسته‌کننده و دشوار باشد، چرا که زنبورها پیوسته در حال حرکت هستند.

قاب‌هایی که شان آن‌ها به‌طور کامل ساخته نشده‌اند، هنگام یافتن ملکه چالش‌برانگیز هستند. ملکه می‌تواند به‌راحتی از یک سمت قاب به سمت دیگر حرکت کند، چرا که قسمت‌های فاقد موم، فضایی برای عبور او فراهم می‌کنند. مراقب باشید، ممکن است هنگام چرخاندن قاب در برابر نور، ملکه را در حال عبور از یک طرف به طرف دیگر مشاهده کنید.

رنگ بدن ملکه می‌تواند با زنبورهای دیگر متفاوت باشد. دیدن مکرر ملکه به شما کمک می‌کند تا حتی تفاوت‌های جزئی در رنگ بین زنبورهای کارگر و ملکه را به خاطر بسپارید. این شناخت هنگام نیاز به گرفتن ملکه برای کوتاه کردن بال‌ها بسیار مفید است. به این ترتیب می‌توانید ملکه را سریع‌تر شناسایی کرده و کار لازم را انجام دهید. زنبورهای عسل با توجه به زیرگونه و نحوهٔ پرورش، رنگ‌های متفاوتی دارند. زنبورهای روسی، اروپایی، ایتالیایی و آفریقایی تفاوت‌های ظریفی در رنگ دارند. در بسیاری از کندوها، ملکه رنگ روشن‌تری نسبت به زنبورهای کارگر دارد.

در جست‌وجوی ملکه، قاب‌ها را به‌صورت دایره‌های متحدالمرکز بررسی کنید. همچنین می‌توانید از الگوهای دیگر مانند بررسی سطح قاب به‌صورت شبکه‌ای نیز استفاده کنید. توصیه می‌شود قاب مورد بررسی را بالای ناحیهٔ نوزاد نگه دارید؛ در صورتی که ملکه از قاب بیفتد، درون ناحیهٔ نوزاد می‌افتد و در امان خواهد بود. برای بهترین نتیجه، قاب را از محل گوشه‌های آن گرفته و ابتدا محیط قاب را بررسی کنید، سپس به‌صورت مارپیچی به مرکز آن برسید. در ادامه قاب را بچرخانید و همین فرآیند را برای طرف دیگر تکرار کنید.

این رویهٔ استاندارد برای یافتن ملکه در تقریباً تمام موقعیت‌ها قابل اجرا است. اگر با دقت و به‌درستی دنبال شود، هم زنبورداران مبتدی و هم باتجربه می‌توانند ملکه را پیدا کنند. ملکه‌هایی که پنهان می‌شوند معمولاً در فرورفتگی‌ها و شکاف‌های موجود در شان یا درون کندو یافت می‌شوند. اگر موفق به یافتن ملکه نشدید، کافی است با همان روش، یک‌بار دیگر همهٔ قاب‌ها را بررسی کنید.

نتیجه ‌گیری

زنبورداران تمایل دارند از وقوع بچه‌کشی جلوگیری کنند، زیرا این پدیده باعث کاهش جمعیت زنبورهای کارگر در کلنی زنبور عسل می‌شود. کندویی که بیش از یک بار بچه بدهد، ممکن است با کاهش شدید جمعیت زنبورها مواجه شده و تولیدات آن تحت تأثیر قرار گیرد. کوتاه کردن بال‌های ملکهٔ زنبور عسل از پرواز او همراه با جمعیت بچه جلوگیری می‌کند. به محض آنکه متوجه علائم تمایل کندو به بچه‌کشی شدید، می‌توانید اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دهید.

با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید!

اگر در این خصوص نکته یا تجربه خاصی دارید، لطفا در قسمت دیدگاه ها آنرا به اشتراک بگذارید 💐

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان