مدیریت کنه واروآ با ترکیب اسید اگزالیک و گلیسیرین

مدیریت کنه واروآ با ترکیب اسید اگزالیک و گلیسیرین

روش‌های رهش طولانی اسید اگزالیک (OAE) در سال‌های اخیر به‌طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته‌اند، به‌ویژه در مناطقی که کنه‌های واروآ نسبت به آفت‌کش‌های مصنوعی مقاومت پیدا کرده‌اند. در سال ۲۰۲۳، آزمایشی میدانی برای مقایسه‌ی اثربخشی شیوه‌های مختلف کاربرد، پایه‌های جاذب، و نسبت‌های گوناگون اسید اگزالیک به گلیسیرین انجام شد.

همزمان با این آزمایش، سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) اطلاعیه‌ای درباره‌ی بررسی صدور مجوز استفاده از اسید اگزالیک عمومی برای کنترل کنه واروآ منتشر کرد. در انتظار نتیجه‌ نهایی این مجوز، تحقیقات روی کاربرد رهش طولانی اسید اگزالیک همچنان ادامه یافت.

نخستین انتشار: ژانویه ۲۰۲۴ در مجله American Bee Journal
نویسنده: Randy Oliver

یک پروژه تحقیق میدانی بزرگ

من سؤالات زیادی از زنبورداران درباره استفاده از OAE در کندوهایشان دریافت می‌کنم. اغلب نمی‌توانم پاسخ‌های قطعی بدهم، زیرا این هنوز تحقیق تجربی در حال پیشرفت است.

پنج سؤال همواره مطرح می‌شوند:

1. کدام ماتریس (حامل/پایه) ارزان‌تر و یا مؤثرتر است؟
2. بهترین فرمولاسیون (نسبت) اسید اگزالیک به گلیسرین چیست؟
3. آیا بهتر است از پدهای خوابانده‌شده روی قاب‌ها استفاده کرد، یا نوارهای آویزان بین قاب‌ها؟
4. آیا جایگزین کردن پدها یا نوارها پس از یک ماه مفید است؟
5. بهترین زمان فصل برای به‌کارگیری نوارها چه زمانی است؟

در تابستان۲۰۲۳ ، یک آزمایش میدانی بزرگ برای پاسخ به چهار پرسش اول طراحی و اجرا شد.

مواد و روش‌ها

طراحی آزمایش

در آزمایش‌های میدانی، به دلیل تفاوت‌های طبیعی میان کلنی‌ها، دستیابی به نتایج معتبر و قابل اعتماد مستلزم آن است که تعداد زیادی کندو در هر گروه آزمایشی قرار گیرد و آزمایش در چندین زنبورستان تکرار شود. این نکته به‌ویژه در مورد درمان کنه واروآ اهمیت دارد، زیرا میزان اثربخشی درمان می‌تواند میان کلنی‌ها به‌طور چشمگیری متفاوت باشد.

بر همین اساس، یک آزمایش بزرگ در پنج زنبورستان طراحی شد. در این آزمایش پنج نوع پایه‌ی جاذب مختلف بررسی شدند. همچنین سه نسبت متفاوت اسید اگزالیک به گلیسیرین، میزان اشباع پایه‌ها، و اعمال تیمار به‌صورت یک‌مرحله‌ای یا با تعویض پس از ۳۰ روز آزمایش شدند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون واریانس (ANOVA) استفاده شد تا تفاوت‌های بین متغیرها و تعامل آن‌ها مشخص گردد.

به‌عنوان مثال، بررسی هر نسبت فرمولاسیون روی پنج پایه‌ی جاذب، امکان تحلیل اثر نسبت‌ها را مستقل از نوع پایه فراهم می‌کرد و برعکس. این طراحی، کارآمدترین روش برای دستیابی به نتایج معنادار از یک آزمایش واحد بود.

شاید دوست داشته باشید مقاله “روش‌های کنترل کنه‌های واروآ با رویکرد مدیریت یکپارچه آفات (IPM)” را ملاحظه کنید. 🌷

انتخاب پایه‌های جاذب

پایه‌های آزمایش‌شده باید چند ویژگی اساسی را دارا می‌بودند:

• زیست ‌تخریب‌پذیر باشند.
• آلودگی ایجاد نکنند.
• ساده و عملی برای آماده‌ سازی، قرار دادن در کندو و جمع‌آوری باشند.
• در انتقال اسید اگزالیک مؤثر باشند.
• و در نهایت ارزان و مقرون‌ به ‌صرفه باشند (به‌ویژه برای زنبورداران تجاری).

به‌عنوان شاهد مثبت، اسفنج‌های سوئدی برند “If You Care” انتخاب شدند، زیرا در آزمایش‌های پیشین با نسبت ۱:۱ عملکرد بسیار خوبی نشان داده بودند.

در گذشته، نوارهای مقوایی آویزان که در نیوزیلند توسعه یافته بودند نیز با نسبت ۱:۱.۵ اسید اگزالیک به گلیسیرین آزمایش شدند. معمولاً توصیه می‌شدند این نوارها پس از یک ماه تعویض شوند ، زیرا به مرور خشک شده و توسط زنبورها جویده می‌شدند (شکل ۱).

پرسش اصلی من این بود که:

1. آیا نسبت های دیگر می‌تواند کارایی بهتری داشته باشد؟
2. آیا واقعاً تعویض این نوارها اRoseش هزینه و نیروی کار اضافی را دارد یا خیر؟

نوارهای تازه تهیه‌شده (چپ) و نوارهای جمع‌آوری‌شده پس از ۶۵ روز (راست).

همان‌طور که دیده می‌شود، این نوارها نسبت به سایر پایه‌ها سریع‌تر خشک می‌شوند (احتمالاً به دلیل نیروی جاذبه)، اما ممکن است همچنان در زمان جویده‌شدن توسط زنبورها، اسید اگزالیک را منتقل کنند.

شکل ۱: سمت چپ، نوارهای تازه آماده‌شده و سمت راست، نوارهایی که ۶۵ روز پس از استفاده برداشته شدند. این نوارها نسبت به سایر پایه‌های جاذب سریع‌تر خشک می‌شدند (شاید به دلیل جاذبه)، اما احتمالاً در حین جویده شدن و برداشتن توسط زنبورها همچنان اسید اگزالیک را به آن‌ها منتقل می‌کردند.

بر اساس آزمایش‌های اولیه، اسید سیتریک را نیز به جای اسید اگزالیک آزمایش کردم. اسید سیتریک از نظر وزن تقریباً همان اسیدیته اسید اگزالیک را دارد، اما اسید ضعیف‌تری است. مزیت بزرگ آن، قرار گرفتن در فهرست آفت‌کش‌های کم‌خطر سازمان حفاظت محیط زیست است.

جدول ۱: متغیرهای آزمایش شامل دو اسید (اگزالیک و سیتریک)، پنج پایه جاذب و سه فرمولاسیون بود که در مجموع ۱۸ درمان مختلف برای آزمایش ایجاد کرد.

سطح تماس درمان‌ها

پیش‌تر مشخص کرده بودم که مساحت سطح پایه جاذب (به سانتی‌متر مربع) برای اثربخشی بسیار مهم است. اما در واقع، مقدار اسید موجود روی سطح پایه ، نه اسیدی که در عمق پایه پنهان است. امکان توزیع توسط زنبورها و انتقال به کنه‌ها را فراهم می‌کند.

نکته مهم: در این آزمایش، همه درمان‌های تخت به دو پد با مجموع مساحت سطح ۳۸۷ سانتی‌متر مربع (معادل اسفنج سوئدی) برش داده شدند. به‌طور شگفت‌انگیزی، نرخ توصیه‌شده برای ۶ نوار آویزان نیوزیلند تقریباً دو برابر مساحت در معرض تماس را فراهم می‌کند. (726سانتی‌متر مربع).

این در حالی است که بخش زیادی از سطح پدهای تخت توسط میله‌های بالایی مسدود می‌شود، اما زنبورها به هر دو طرف نوارهای آویزان دسترسی دارند. می‌دانم، این مشاهده کاملاً برخلاف انتظار عمومی است، پس خودتان قضاوت کنید!

به‌طور شگفت‌انگیز دیگر، در آزمایش‌های قبلی دریافتم که اگر مقدار زیادی مقوای اشباع‌شده به‌صورت تخت قرار گیرد، می‌تواند دوز بیش از حد به زنبورها وارد کند و باعث تحریک شدید، تجمع زنبورها در بیرون کندو و مرگ لاروها شود.

توجیه نسبت‌های آزمایش‌شده

فرمولاسیون شاهد مثبت ما نسبت ۱:۱ (وزن به وزن) بود که سال‌هاست استفاده می‌کنیم. Maggi از نسبت ۱:۲.۵ استفاده کرده بود، بنابراین من میانگین بین این نسبت و فرمول ترجیحی نیوزیلند (۱:۱.۵) را انتخاب کرده و نسبت ۱:۲ را آزمایش کردم. همچنین، Kanelis نسبت ۱:۲.۷:۱.۷ (اسید اگزالیک:گلیسیرین:آب) را پیشنهاد کرده بود. این نسبت با حلال زیاد، مقدار کمی اسید اگزالیک به پایه‌ها وارد می‌کرد، بنابراین نسبت ۱:۲:۱ را اضافه کردم که پایه‌ای با حس “خشک‌تر” ایجاد می‌کند، مشابه نسبتی که ابتدا با حوله‌های کارگاهی استفاده کرده بودم .

فرمولاسیون‌های مختلف منجر به تفاوت در مقدار کل اسید اگزالیک اعمال‌شده به هر کندو شدند (جدول ۲). با این حال، در پایه‌های جاذب‌تر، مقدار زیادی اسید اگزالیک حتی پس از ۶۵ روز در پایان آزمایش همچنان در پایه باقی ماند.

کلنی‌های آزمایشی

چالش اضافی این بود که، همان‌طور که در شهریور توضیح دادم ، برخی از کلنی‌های در دسترس من مقاوم به کنه بودند (چه دردسری!) و برای آزمایش اثربخشی درمان علیه واروآ مناسب نبودند. بنابراین، فقط کلنی‌هایی را استفاده کردم که افزایش سطح کنه را نشان می‌دادند.

محدودیت آزمایش: برابر کردن نرخ آلودگی کنه در کلنی‌های اولیه تقریباً غیرممکن است، زیرا بیش از نیمی از کنه‌ها معمولاً در لاروها هستند و دینامیک جمعیت و تولیدمثل کنه‌ها بین کندوها بسیار متفاوت است. برای رفع این مشکل، از طراحی بلوک تصادفی برای تخصیص درمان‌ها استفاده کردم (تخصیص طبقه‌بندی‌شده بر اساس تعداد کنه پس از ۳.۵ ماه افزایش کنه)، که نه‌تنها اثر این متغیر را به حداقل رساند، بلکه امکان آزمایش اثر درمان در طیف وسیعی از نرخ‌های آلودگی را فراهم کرد.

فقط توانستم کلنی‌های کافی با تعداد کنه بالا برای داشتن ۱۲ کندو در هر درمان (حداقل تعداد مورد استفاده من) جمع‌آوری کنم. اما چون هر پایه جاذب به ۳۶ کندو و هر نسبت فرمولاسیون به ۷۲ کندو اعمال شد، امیدوار بودم این تکرار به شناسایی نتایج مفید کمک کند. در مجموع، درمان‌ها به ۱۸ × ۱۲ = ۲۱۶ کندو اعمال شدند (شکل ۲).

شکل ۲: همه کندوهای آزمایشی در پنج زنبورستان شماره‌گذاری شدند، بر اساس تعداد اولیهٔ کنه‌ها مرتب گردیدند و سپس درمان‌ها به‌صورت تصادفی به هر گروه ۱۸ تایی (طراحی بلوک تصادفی) تخصیص یافت. در هر زنبورستان، ۱۸ ظرف حاوی درمان‌ توزیع شد و با دقت بسیار، درمان مناسب به هر کندو اعمال گردید. در اینجا، «Brooke» به‌عنوان ناظر «Hawk» بر کار «Rose» نظارت می‌کرد و ثبت می‌نمود که هر درمان از ظرف درست برداشته و روی کندوی صحیح قرار گرفته است.

از آنجا که سه فرمولاسیون برای هر پایه ، ظاهری مشابه داشتند، دقت زیادی لازم بود. در دو زنبورستان، به دلیل احتمال خطا در اعمال درمان، روز بعد همهٔ درمان‌های دو گروه تعویض شدند (من بسیار سخت‌گیرم که همه‌چیز دقیق انجام شود). کلنی‌ها از نظر قدرت متفاوت بودند، اما همه در هر دو جعبه بالایی و پایینی دارای زنبور بودند.

شکل ۳: هنگام آماده‌سازی آزمایش، هوا بسیار گرم بود (شکل ۴) و من خودم جعبه‌های سنگین را برای بازرسی و قرار دادن درمان‌ها باز می‌کردم. سطح درپوش‌های تیرهٔ کندوها به بیش از ۶۶ درجهٔ سانتی‌گراد می‌رسید و تماس با آن‌ها باعث انتقال گرمای شدیدی به دستان من می‌شد.گاهی مجبور می‌شدم برای جلوگیری از گرمازدگی، از بلند کردن جعبه‌های سنگین صرف ‌نظر کنم! خوشبختانه زنبورهای ما آرام بودند و نیازی به لباس محافظتی زیاد وجود نداشت.

شکل ۴. در زمان انجام آزمون شست‌وشوی کنه‌ها و اجرای تیمارها، هوا بسیار گرم و خشک آغاز شد و سپس اندکی خنک‌تر گردید. رطوبت روزانه در ابتدا پایین بود، اما در اوایل سپتامبر برای مدت کوتاهی بالا رفت (در طول دوره آزمایش هیچ بارانی نبارید).

پایه‌های جاذب

برای معرفی پایه‌های آزمایش‌شده، تصاویری از «Rose» در حال اعمال آن‌ها روی کندوها گرفته شد (شکل‌های ۵ تا ۱۰).

شکل ۵: شاهد مثبت ما اسفنج سوئدی (برند If You Care) بود که نصف شده و روی بالای قاب های جعبه پایینی لارو، در جلو و عقب کندو، در مرکز خوشه قرار گرفت. این روش امکان تغذیهٔ مکمل گرده را برای تشویق پرورش لارو در زمان کمبود فراهم کرد (تا کنه‌ها بتوانند تولیدمثل کنند).

شکل ۶: در آزمایش‌های اولیه، مقوای موج‌دار کنار گذاشته شد، زیرا چسب آن در محلول داغ اگزالیک از هم می‌پاشید. اما اخیراً جعبه‌ای با مقوای موج‌دار دولایه و سازگار با محیط زیست مشاهده کردم و در آزمایش کوتاهی مشاهده شد که چسب آن ممکن است مناسب باشد. این مقوا مقدار زیادی محلول اگزالیک جذب می‌کرد، بنابراین به دلیل دسترس‌پذیری و قیمت مناسب، برای زنبورداران اقتصادی در آزمایش گنجانده شد.

شکل ۷: متأسفانه، پس از چند روز در ظرف، پدهای مقوای موج‌دار از هم جدا می‌شدند که اعمال و حذف آن‌ها را کمی دشوار می‌کرد. با این‌ حال، قیمت آن‌ها مناسب است!

شکل ۸: ورق‌های مقوایی (مشابه نوارهای آویزان نیوزیلند) از Uline سفارش داده شد. این‌ها جذب محلول را کند انجام می‌دادند، اما نصب و حذفشان آسان بود. شاید متوجه شده باشید که از دستکش‌های نیتریل به دستکش‌های مخصوص غذا تغییر دادیم؛ این دستکش‌ها نه‌تنها محافظت کافی دارند، بلکه پوشیدن و درآوردن آن‌ها با دست‌های عرق‌کرده نیز آسان‌تر است، زیرا نرم هستند و به‌راحتی دور انداخته می‌شوند تا دست‌ها آزاد شوند (یا از اسید پاک شوند).

شکل ۹: به پیشنهاد یکی از زنبورداران (که متأسفانه نامش را به خاطر ندارم)، دستمال‌های زیست‌تخریب‌پذیر King Zak آزمایش شد. این دستمال‌ها، با وجود نازک بودن، به‌طور شگفت‌آوری جاذب و بسیار مقاوم بودند (پس از ۶۵ روز همچنان سالم باقی ماندند). این پایه‌ها برای آزمایش‌های بعدی امیدوار کننده به نظر می‌رسند.

شکل ۱۰: برای پایه‌های آویزان، نوارهای مقوایی Beequip (۳.۲ × ۳۸ سانتی‌متر) با تعداد ۳ نوار به ازای هر جعبه لارو استفاده شدند. (برای کلنی‌های نسبتاً ضعیف، نوارها را به‌طور متناسب اعمال کردیم تا میزان مواجهه یکنواخت حفظ شود)

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، این نوارها سطح تماس بسیار بیشتری نسبت به پدهای تخت فراهم می‌کنند. اگرچه اعمال این نوارها کمی زمان‌بر است، برای درمان کندوهای تک‌ طبقه ای یا کندوهای هسته‌ای مناسب هستند.

بر اساس توصیه‌ها و دستورالعمل‌های ارائه‌شده در نیوزیلند، من برنامه داشتم که نوارهای آویزان را در نیمی از کندوهای آزمایشی پس از ۳۰ روز با نوارهای تازه جایگزین کنم با این حال، زمانی که زمان تعویض فرا رسید، تصمیم گرفتم همه پدها را نیز در سایر گروه‌های تیماری موجود در همان زنبورستان‌ها جایگزین کنم (تا این متغیر برای تمام گروه‌های آزمایشی یکسان شود). در نتیجه، تعداد گروه‌های تیماری دو برابر شد و به ۳۶ گروه برای مقایسه رسید!

دوز اعمال‌ شده به زنبورها

این بخش به توزیع غیرمستقیم ماده فعال، یعنی اسید اگزالیک، توسط زنبورها و انتقال آن به کنه‌ها (هدف اصلی) می‌پردازد (شکل ۱۱).

نکته جالب: من از تیتراسیون شیمیایی برای ردیابی مقدار واقعی باقی‌مانده اسید روی بدن زنبورها در روش‌های مختلف کاربرد اسید اگزالیک استفاده کرده‌ام و نتایج اولیه را در همایش‌ها و جلسات زوم ارائه کرده‌ام. امیدوارم به‌زودی یافته‌هایم را منتشر کنم.

شکل ۱۱: اگرچه دیدن کنه‌های مرده روی پدها خوشحال‌کننده است، اما بعید است که مرگ آن‌ها به دلیل تماس مستقیم باشد. در واقع، مقدار اسیدی که از پدها به بدن زنبورها منتقل می‌شود، عامل اصلی تأثیرگذاری است. سطح مرطوب این اسفنج به دلیل جذب رطوبت خوشه توسط گلیسیرین (رطوبت‌گیر) است.

کاربرد عملی: گلیسیرین در رطوبت خوشه (حدود ۵۰–۶۰٪، مستقل از رطوبت محیط) تقریباً نیمی از وزن خود را به‌صورت آب جذب می‌کند. من و پسرانم یاد گرفته‌ایم که برای بررسی قابلیت انتقال اسید از سطح پد، آن را با نوک انگشت به‌آرامی لمس کرده و سپس انگشت را برای تست اسیدیته بچشیم .( البته من توصیه نمی‌کنم که شما این کار را انجام دهید. اما به یاد داشته باشید که یک بار تست کردن ممکن است حاوی یک گرم کامل اسید اگزالیک باشد) تا زمانی که سطح پد مرطوب و ترش‌مزه باشد، می‌تواند اسید را به زنبورها منتقل کند.

نتایج به دست آمده

مقدار کل اسید موجود در درمان‌های اعمال‌شده چقدر بود؟ ما آن‌ها را هنگام آماده‌سازی وزن کردیم (جدول ۲).

جدول ۲: مقادیر نشان داده‌شده با رنگ قرمز، دوز کل اعمال‌شده به هر کندو را نشان می‌دهند. توجه داشته باشید که در نسبت‌های بالاتر حلال (گلیسیرین و آب)، مقدار کل اسید در پایه کمتر است. افزودن آب نیز باعث کاهش اثر رطوبت‌گیری گلیسیرین و ایجاد سطح خشک‌تر می‌شود.

اهمیت مقدار کل اسید در پد یا نوار چیست؟ این مقدار به‌عنوان «دوز هر کندو» در نظر گرفته می‌شود، اما تخریب اسید یا مقداری که قبل از برداشتن پد توسط زنبوردار یا زنبورها توزیع نمی‌شود، لحاظ نمی‌شود.(این اعداد مربوط به میزان اسید بلافاصله پس از آماده‌سازی هستند. من هنوز تیتر‌سنجی انجام نداده‌ام تا مشخص کنم اسید پس از آماده‌سازی با چه سرعتی تجزیه می‌شود ولی این کار در فهرست کارهای من قرار دارد!).

من تأیید کرده‌ام که اسید اگزالیک در تماس با مواد آلی نسبتاً سریع تخریب می‌شود، اما برخی پایه‌ها تا بیش از دو ماه در محیط من (بر اساس تست طعم) اسیدیته قابل‌توجهی روی سطح خود حفظ کردند.

اگرچه مقدار کل اسید اگزالیک موجود در پایه لزوماً نشان‌ دهنده مقداری که به زنبورها می‌رسد نیست، اما این موضوع با عملکرد ارتباط داشت (شکل ۱۲). اسفنج‌های ۱:۱ و نوارهای نیوزیلند بیشترین اسید را داشتند (به ترتیب ۶۶ و ۶۲ گرم؛ هر دو عملکرد خوبی داشتند)، در حالی که دستمال King Zak و مقوای ۱:۲:۱ کمترین مقدار را داشتند (به ترتیب ۱۲ و ۱۸ گرم؛ هر دو عملکرد ضعیفی داشتند).

شکل ۱۲: به نظر می‌رسد ارتباط ضعیفی بین مقدار کل اسید اگزالیک در پدها یا نوارها و درصد کاهش کنه وجود داشته باشد. این ممکن است به دلیل وجود اسید بیشتر روی سطح در زمان اعمال یا ذخیره اسید برای انتشار تدریجی به سطح باشد. نکته جالب اینکه دوزهای بالاتر نسبت به نصف دوز، اثربخشی بیشتری نداشتند، به‌ویژه در اسفنج‌ها، دستمال King Zak و مقوای موج‌دار؛ نوع پایه مهم‌تر از دوز بود! به‌طور شگفت‌انگیزی، پد‌های با نسبت ۱:۲:۱ در همه کندوها به‌جز دو مورد عملکرد بسیار خوبی داشتند.

به‌روزرسانی: مشخص است که برای اثربخشی خوب نیازی به ۵۰ گرم اسید اگزالیک نیست. محصول جدید واروکسان حاوی ۷ گرم اسید اگزالیک دی‌هیدرات در هر نوار است و برای هر کندو ۴ نوار توصیه می‌شود، یعنی تنها ۲۸ گرم، که داده‌های بالا این مقدار را تأیید می‌کنند.

در تحلیل‌ها، از مقادیر میانه به جای میانگین استفاده کردم. میانگین می‌تواند به دلیل یک کندو با تعداد کنه بسیار بالا به‌شدت منحرف شود. میانه‌ها برای زنبورداران معنادارترند، زیرا نقطه میانی را نشان می‌دهند که نیمی از کندوها مقادیر کمتر و نیمی مقادیر بالاتر دارند. از نظر آماری، انحراف معیار یا نمودار جعبه‌ای استفاده می‌شود، اما با این مجموعه داده بزرگ، نمایش داده‌های خام به رنگ‌های آبی و قرمز همه اطلاعات لازم را ارائه می‌دهد.( می‌دانم ، بدون داشتن مقدار معناداری آماری محاسبه‌شده، اعتماد به چشم‌ها و مغزمان برای یافتن یک الگو هرگز از مرحله داوری علمی عبور نمی‌کرد. اما من اغلب به چشم‌هایم بیشتر از آمارهای پیچیده اعتماد می‌کنم).

شکل ۱۳: نتایج ۶۵ روز پس از اعمال درمان‌ها. هرچه رنگ قرمز در یک گروه درمانی بیشتر باشد، عملکرد ضعیف‌تر است؛ هرچه آبی بیشتر باشد، بهتر است. بهترین عملکردها با رنگ زرد برجسته شده‌اند. به مقادیر میانه کاهش کنه در کادرهای کوچک زیر هر درمان توجه کنید.

تفسیر نمودار

نکته مهم: نمودار اثربخشی درمان را نشان نمی‌دهد، بلکه فقط کاهش (در اکثر موارد) نسبت به تعداد اولیه کنه‌ها را نشان می‌دهد. در کندوهایی که ستون قرمز آن‌ها بلندتر از ستون آبی نیست، نرخ آلودگی کنه افزایش نیافته (و در اکثر موارد کاهش یافته است). ستون‌ها برای دید بهتر روی هم قرار گرفته‌اند؛ اگر رنگ آبی دیده شود، تعداد کنه‌های آن کلنی کاهش یافته است. ستون‌هایی با رنگ آبی غالب نشان‌دهنده اثربخشی بالا هستند، اما به دلیل نبود گروه شاهد منفی، مقدار دقیق اثربخشی قابل‌محاسبه نیست.

فرمولاسیون‌ها: نسبت ۱:۱ بهترین عملکرد کلی را داشت (بیشترین رنگ آبی) و در چند مورد دیگر نیز نتایج غیرمنتظره‌ای دیده شد. عملکرد پایدار این نسبت در انواع پایه‌ها قابل‌توجه است.

پایه‌ها: متأسفانه، مقوای تخت حتی با نسبت ۱:۱ تکرارشده عملکرد چشمگیری نداشت. اما وقتی به‌صورت نوارهای آویزان نیوزیلند استفاده شد، عملکرد خوبی داشت. اسفنج‌های سوئدی پایدارترین عملکرد را داشتند، پس از آن نوارهای نیوزیلند، مقوای موج‌دار دو لایه (به‌ویژه با نسبت ۱:۱) و دستمال‌های نازک King Zak (به‌جز با نسبت ۱:۲:۱) که عملکرد غیرمنتظره‌ای داشتند. پدهای ماکسیمایزر آزمایش نشدند، زیرا در آزمایش‌های قبلی عملکردی مشابه اسفنج‌های سوئدی داشتند.

تکرار کاربرد: به‌طور شگفت‌انگیزی، تعویض درمان‌ها پس از ۳۰ روز، به‌جز در مورد دستمال‌های King Zak، عملکرد هیچ گروهی را بهبود نبخشید. مشخص نیست چرا در نیوزیلند تصور می‌شود تعویض نوارهای آویزان مفید است.

درمان‌های اسید سیتریک: نتایج درمان با اسید سیتریک موفقیت‌آمیز نبود، زیرا در بررسی میانی آزمایش، تعداد کنه‌ها در بسیاری از این گروه‌ها به‌شدت افزایش یافت. بنابراین این گروه‌ها از آزمایش حذف شدند و با اسید اگزالیک درمان شدند. این نتیجه ناامیدکننده بود، زیرا من انتظار زیادی از اسید سیتریک داشتم.

کاهش در مقابل اثربخشی

این آزمایش مقایسه‌ای میان پایه‌ها و فرمولاسیون‌های مختلف بود که امکان بررسی درصد کاهش کنه‌ها در تیمارهای گوناگون را فراهم کرد. با این حال، اثربخشی مطلق به دلیل نبود گروه شاهد منفی (کندوهای بدون درمان) قابل محاسبه نبود.

برای مثال، اگر در یک گروه شاهد منفی طی دو ماه آزمایش تعداد کنه‌ها چهار برابر شود (افزایشی واقع‌بینانه)، کلنی‌ای که نرخ آلودگی اولیه خود را ثابت نگه دارد، در محاسبات درصد کاهش کنه، صفر خواهد داشت، اما طبق فرمول هندرسون، هیلتون، اثربخشی آن ۷۵٪ (نسبت به گروه شاهد) برآورد خواهد شد.

کاربرد عملی

با توجه به افزایش چشمگیر نرخ آلودگی در تیمارهای اسید سیتریک و سایر تیمارهای ضعیف، می‌توان نتیجه گرفت که اثربخشی اغلب گروه‌های درمانی با نسبت ۱:۱ بسیار بالا بوده است.

نکته دیگر در نمودار این است که کلنی‌هایی که تعداد اولیه کنه آن‌ها پایین بود، نسبت به کلنی‌های با تعداد کنه بالا، به‌طور نسبی رنگ قرمز بیشتری (افزایش کنه) نشان می‌دهند. این الگو را پیش‌تر نیز در درمان‌های کنه‌کش دیگر مشاهده کرده‌ام [18]؛ به‌طور کلی شکست‌های درمانی بیشتر در کلنی‌هایی رخ می‌دهد که تعداد کنه اولیه آن‌ها پایین است. داده‌ها در شکل ۱۴ بازآرایی شده‌اند تا این الگو را بهتر نشان دهند.

شکل ۱۴: افزایش تعداد کنه‌ها در کلنی‌های با تعداد کنه اولیه کمتر (سمت چپ) نسبت به کلنی‌های با تعداد کنه اولیه بالاتر (سمت راست) به‌طور نسبی بیشتر است. دلیل این موضوع هنوز مشخص نیست، اما در این آزمایش نیز مشاهده شد.

کاربرد عملی: درمان‌های کنه معمولاً در کلنی‌های با تعداد کنه بالا درصد کاهش بیشتری (و در نتیجه اثربخشی محاسبه‌شده بالاتر) نشان می‌دهند نسبت به کلنی‌های با تعداد کنه کم.

تأمل در مطالعات دیگر

مطالعات خوبی درباره اسید اگزالیک با رهش طولانی (OAE) وجود دارد، اما برخی نتایج نیاز به تحلیل دقیق دارند:

• برخی محققان متوجه نمی‌شوند که این درمان، اگر چه در هفته اول باعث کاهش سریع کنه‌ها می‌شود، ممکن است در ماه اول نرخ آلودگی را افزایش دهد و رسیدن به اثربخشی کامل دو ماه زمان نیاز دارد (شاید به دلیل مکانیزم‌هایی غیر از سمیت حاد باشد).
• تعداد کنه اولیه در کلنی‌ها تأثیر زیادی دارد؛ شروع با کلنی‌های با تعداد کنه کم می‌تواند نتایج پرت ایجاد کند.

این آزمایش نشان داد که عوامل متعددی بر اثربخشی OAE مؤثرند:

1. دوز کل اعمال‌ شده تنها عامل نیست.
2. نسبت اسید اگزالیک به گلیسیرین اهمیت زیادی دارد.
3. نوع پایه جاذب استفاده ‌شده مهم است.
4. میزان اشباع پایه (پدهای “خیس” ممکن است بهتر از “خشک” عمل کنند).
5. سطح تماسی پدها یا نوارها حیاتی است.
6. محل قرارگیری پایه‌ها مهم است؛ زنبورها باید تماس مستقیم داشته باشند تا اسید به کنه‌ها منتقل شود.
7. نوارهای آویزان به سطح تماس بیشتری نسبت به پدهای تخت روی بالای قاب های نیاز دارند (حداقل در کندوهای دو طبقه).
8. سطح پایه باید مرطوب و اسیدی باقی بماند.
9. مکانیزم اثر اسید اگزالیک بر کنه‌ها هنوز کاملاً روشن نیست و تنها به سمیت حاد محدود نمی‌شود.
10. نرخ آلودگی اولیه و تفاوت‌های زیاد بین کندوها در یک زنبورستان تأثیرگذار است.

پیچیده است؟ بله / OAE مؤثر است؟ بله / هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری وجود دارد؟ بله.

نتیجه گیری

به نظر می‌رسد مؤثرترین زمان برای به‌کارگیری این تیمار، آغاز فصل جریان عسل باشد. برای ارزیابی اثربخشی آن در دیگر زمان‌های فصل، هنوز به پژوهش‌های بیشتری نیاز داریم.

استفاده مکرر از اسید اگزالیک بدون چرخش با سایر داروهای ضدکنه با مکانیسم‌های متفاوت، می‌تواند به‌طور بالقوه منجر به تکامل کنه‌های مقاوم شود (به تکامل خوش‌بین نباشید!). تیمول پس از برداشت عسل گزینه‌ی بسیار خوبی برای پیگیری است. اسید فرمیک در فصل بهار عملکرد خوبی دارد. همچنین می‌توانید از Hopguard یا یک داروی ضدکنه شیمیایی به‌صورت چرخشی استفاده کنید. و البته هدف ما استفاده از کلنی‌های مقاوم است که ممکن است تنها به یک بار درمان در سال نیاز داشته باشند!

قدردانی

تشکر ویژه از از همکارانم Rose Pasetes, Brooke Molina, و Corrine Jones قدردانی می‌کنم.

ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :