آموزش بازرسی کندو به همراه چک لیست رایگان
بازرسی‌های منظم کندوهای زنبورعسل برای داشتن یک کلنی سالم و پررونق ضروری است. برای کمک به شروع کار، ما این راهنمای ضروری را برای بازرسی کندو تهیه کرده‌ایم. در این راهنما، با یک فرآیند ساده و گام‌به‌گام آشنا خواهید شد تا اطمینان حاصل کنید که زنبورها به خوبی رشد می‌کنند.
بازرسی کندو در ۸ گام
داشتن یک برنامه منسجم برای بازرسی کندو، روند شناسایی مشکلات را برای زنبورداران ساده‌تر می‌کند. این هشت گام را دنبال کنید تا بازرسی مؤثری داشته باشید و چیزی از قلم نیفتد.
چک لیست بازرسی کندو را از اینجا دریافت کنید
۱. آماده شوید
آمادگی خوب، فرآیند بازرسی را آسان‌تر می‌سازد. یک چک‌لیست از ابزارهای ضروری تهیه کرده و پیش از رفتن برای بررسی کندوها، آن را مرور کنید.
حداقل تجهیزاتی که باید آماده داشته باشید عبارت‌اند از:
- دودی با سوخت کافی برای مدت زمان بازرسی
- لباس محافظ یا لباس زنبورداری، همراه با دستکش و نقاب
- تجهیزات اضافی مانند طبق‌ها برای افزایش فضا
- رفراکتومتر عسل اگر فصل برداشت باشد
- برس زنبورداری، اهرم کندو، و سایر ابزارها یا وسایل کاربردی
- نگهدارنده قاب (اختیاری، اما داشتنش مفید است)
- وسایل کمک‌های اولیه در صورت نیش خوردن
- تلفن همراه برای شرایط اضطراری
زمانی که همه‌چیز آماده شد، وقت آن است که روی اهداف بازرسی از کندو تمرکز کنید.
شاید مطالعه مقاله ” فرآیند بازرسی کندو و آنچه باید به دنبال آن باشید ” را دوست داشته باشید 🌹
۲. یک برنامه واضح داشته باشید
هر بار که زنبورداران کندویی را باز می‌کنند، خطر آسیب رساندن یا کشتن زنبورها وجود دارد. در حداقل حالت، این کار اختلال قابل‌توجهی در فعالیت آن‌ها ایجاد می‌کند. داشتن یک برنامه منسجم برای بررسی کندو، تمرکز شما را بر مسائل اصلی حفظ می‌کند.
در اینجا ۸ مورد اساسی که باید هنگام بازرسی به آن‌ها توجه کنید آورده شده است:
- آیا نشانه‌هایی از غارت یا حمله حیوانات وجود دارد؟
- آیا زنبورها گرده به داخل کندو می‌آورند؟
- الگوی تخمریزی طبیعی به نظر می‌رسد؟
- آیا لاروها و تخم‌ها سالم به نظر می‌رسند؟
- آیا علائمی از بید موم یا مورچه دیده می‌شود؟
- آیا زنبورهای مرده یا بوهای ناخوشایند وجود دارد؟
- آیا قاب‌ها تقریباً پر شده‌اند؟
- آیا نشانه‌هایی از سلول ملکه یا علائم آمادگی برای بچه‌دادن دیده می‌شود؟
۳. دود دادن به کندو
ابتدا مقداری دود از طریق درپوش و ورودی کندو به داخل آن وارد کنید. این کار باعث اختلال در عملکرد فرومون‌های هشداردهنده می‌شود و در نتیجه زنبورها آرام‌تر می‌شوند. آن‌ها وارد حالت اضطراری می‌شوند و به‌جای نیش زدن، خود را با عسل سیر می‌کنند.
- پوشش بیرونی کندو را بردارید و با احتیاط در جایی قرار دهید که زنبورهایی که به آن چسبیده‌اند آسیب نبینند.
- اغلب، درپوش بیرونی با بره‌موم به بدنه کندو چسبیده است، بنابراین از اهرم کندو برای جدا کردن این درپوش از جعبه استفاده کنید. این کار به‌راحتی انجام می‌شود و نیازی به زور نیست.
- وقتی درپوش داخلی برداشته شد، مقداری دود به داخل کندو بدهید و سپس آن را دوباره سر جای خود قرار دهید. ۵ ثانیه فرصت دهید تا دود اثرش را بگذارد، سپس پوشش را به‌طور کامل بردارید و به‌آرامی کنار بگذارید.
نکته : برای تجربه بهتر در زنبورداری، تحقیق ما درباره بهترین دودی‌های کندو را از دست ندهید.
۴. شروع به برداشتن جعبه‌ها کنید
اوایل فصل، معمولاً فقط یک جعبه عمیق روی کندو قرار دارد، که این موضوع کار را ساده‌تر می‌کند. اگر چند طبقه تخمریزی دارید، از پایین‌ترین جعبه شروع کنید، پس از آن‌که جعبه‌های بالایی را کنار گذاشتید. سپس به‌ترتیب از پایین به بالا پیش بروید، هر بار یک جعبه را جایگزین و بازرسی کنید.
اهرم کندو به جدا کردن جعبه‌ها کمک می‌کند. تیغه این ابزار می‌تواند شانه موم اضافی(، موم یا بره‌مومی که جعبه‌ها را به هم چسبانده جدا کند. این ابزارها لرزشی تولید می‌کنند که زنبورها را ناراحت می‌کند، پس فقط در مواقع ضروری از آن استفاده کنید.
وقتی جعبه‌ها با عسل پر می‌شوند، سنگین می‌شوند. گذاشتن آن‌ها روی چوب یا بلوک سیمانی بلند کردنشان را آسان‌تر می‌کند. هر جعبه بازی را با درپوش داخلی یا پارچه کنترل کندو بپوشانید تا زنبورها آرام بمانند و مزاحمان بیرون بمانند.
نکته : به ترتیب قرار گرفتن جعبه‌ها توجه ویژه داشته باشید و پس از اتمام کار، آن‌ها را به همان ترتیب اولیه بازگردانید.
۵. شروع بازرسی از یک قاب کناری
معمولاً بهترین کار این است که با قاب کناری شروع کنید، چون برداشتن آن آسان‌تر است و تعداد زنبورهای کمتری روی آن حضور دارند. با استفاده از اهرم کندو، قاب را از قاب مجاور جدا کنید. به خاطر داشته باشید که قاب‌ها به یکدیگر بسیار نزدیک‌اند، پس آن‌ها را به هم نچسبانید. این کار ممکن است به زنبورهای کارگر آسیب برساند و حتی باعث مرگ ملکه شود. پس از جدا کردن، قاب را با احتیاط روی زمین قرار دهید یا اگر نگهدارنده قاب دارید، آن را روی آن آویزان کنید.
بازرسی را از قاب بیرونی آغاز کنید و به دنبال هرگونه مشکل یا ناهنجاری باشید. این قاب‌ها به‌ندرت حاوی نوزاد هستند، پس اگر چیزی دیدید، این نشانه‌ای است که کلنی فضای کافی ندارد. بهترین راهکار، افزودن یک جعبه دیگر است.
۶. بقیه قاب‌ها را بررسی کنید
- قاب‌های اضافی را یکی‌یکی بیرون بیاورید. هر طرف آن را بررسی کنید و لبه قاب را به‌آرامی در دستان خود بچرخانید.
- نیازی نیست که تمام قاب‌ها را خارج کنید، زیرا این کار باعث اختلال شدید در فعالیت زنبورها می‌شود. اگر نوزاد سرپوشیده ، تخم‌های تازه و لارو مشاهده کردید، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که ملکه سالم است و وظیفه خود را به‌خوبی انجام می‌دهد. معمولاً نیازی به جست‌وجو در تمام گوشه‌های کندو برای دیدن ملکه نیست.
- پس از بررسی جعبه زیرین، همین روند را برای سایر جعبه‌ها نیز تکرار کنید.
۷. یادداشت‌برداری دقیق انجام دهید
نگهداری سوابق ممکن است در محل زندگی شما یک الزام قانونی باشد و در عین حال یادداشت‌برداری دقیق باعث بهبود زنبورداری شما خواهد شد. با این کار می‌توانید عملکرد، سلامت و رفتار کلنی را در طول فصل به‌طور دقیق ارزیابی کنید.
سوابق به شما کمک می‌کند الگوهای رفتاری کلنی را شناسایی کرده و براساس یادداشت‌های قبلی، تجهیزات مناسب برای بازدید بعدی را آماده کنید.
همیشه تاریخ را ثبت کنید و مشاهداتی مانند قدرت هر کندو در زنبورستان را یادداشت کنید. همچنین وجود بیماری یا آفات را همراه با اقداماتی که انجام داده‌اید، ثبت کنید.
سایر سوابق مفید شامل شماره کندوها، نشانه‌های آماده شدن برای بچه‌دادن ، و نتایج آزمایش عسل هستند. اطلاعات مربوط به تغذیه و جزئیات مربوط به زنبورهای جدیدی که وارد کلنی کرده‌اید نیز مفید هستند.
۸. بستن کندو
پس از پایان بازرسی، همه قاب‌ها و جعبه‌ها را به همان ترتیبی که بودند، سر جای خود قرار دهید، سپس درپوش کندو را اضافه کنید. هنگام بازگرداندن جعبه‌ها، برای دور کردن زنبورها از لبه‌های جعبه ممکن است نیاز به استفاده از کمی دود یا برس زنبورداری داشته باشید.
نکته : پس از اتمام بازرسی، اهرم کندو و هر تجهیزاتی را که کثیف شده تمیز کنید و همه وسایل را تا نوبت بعد ذخیره نمایید.
چگونه بفهمم زنبورهای نوزاد سالم هستند؟
بخش نوزادان در شانه مومی، محلی است که تخم‌ها، لاروها و شفیره‌های سرپوشیده در آن نگهداری می‌شوند. وجود نوزادان سالم نشان‌دهنده شکوفایی کلنی است، بنابراین در طول بازرسی باید بیشترین تمرکز زنبوردار بر این بخش باشد.
الگوی نوزاد سالم، شامل تمام مراحل رشد نوزاد خواهد بود و تعداد زیادی سلول خالی نخواهد داشت. در جریان شهدآوری ، به دنبال سلول‌هایی باشید که زنبورها در تمام مراحل رشد در آن‌ها دیده می‌شوند.
اطمینان حاصل کنید که تخم‌ها، شفیره‌ها و نوزادان سرپوشیده به‌صورت گروهی و در نزدیکی یکدیگر قرار دارند و پراکندگی تصادفی ندارند.
نوزادان زنبور، شاخصی قوی از سلامت کلنی هستند
میزان پایین نوزادان می‌تواند نشانه‌ای از عملکرد ضعیف ملکه باشد، و نبود تخم‌ها ممکن است حاکی از وجود مشکلی جدی باشد. به دنبال فنجان‌های ملکه و سلول‌های ملکه بگردید؛ این‌ها نشانه آن‌اند که زنبورهای کارگر در حال آماده‌سازی برای پرورش یک ملکه جدید هستند. البته نبود نوزادان همیشه به معنای مقصر بودن ملکه نیست. عواملی بیرونی مانند کنه‌ها یا شرایط ضعیف شهدی نیز بر سطح نوزاد تأثیر می‌گذارند.
وجود بیش‌ازحد نوزاد نر نشانه خوبی نیست. سرپوش نوزادان نر از دیواره سلول‌ها بیرون‌زده‌اند و معمولاً در حاشیه خارجی ناحیه نوزادها قرار دارند. هرچند در ماه‌های گرم سال وجود آن‌ها طبیعی است، اما اگر این نوع نوزاد شروع به غالب شدن کند، به‌احتمال زیاد با مشکل ملکه مواجه هستید.
نحوه بازرسی از کندو را در این فیلم مشاهده کنید
نشانه‌های مشکل‌دار در شانه عسل که باید بررسی شوند
- هیچ بازرسی کندویی بدون بررسی وضعیت شانه موم کامل نیست. اگر ساختارهایی در مکان‌های غیرعادی مشاهده کردید، آن‌ها را بتراشید؛ این موم‌های اضافه معمولاً حرکت دادن قاب های کندو را دشوارتر می‌کنند.
- کلنی‌های جدید باید فعالیت قابل قبولی در ساخت شانه موم در کندو نشان دهند. اگر چنین نیست، ممکن است کمبود منابع گیاهی برای زنبورهای کارگر وجود داشته باشد. در این صورت، با شربت شکر آن‌ها را تغذیه کنید.
- گاهی زنبورها صفحات موم را در مکان‌های نامناسب می‌سازند. اگر این ساخت‌وساز در مکان‌هایی انجام شده که با قاب های مومی کندو هم‌راستا نیست، فوراً آن را حذف کنید. در غیر این صورت، پس از تخم‌گذاری ملکه در این سلول‌ها، پاک‌سازی آن‌ها بسیار دشوار خواهد شد.
- به شانه‌های عسلی که به رنگ سیاه یا بسیار تیره درآمده‌اند توجه کنید؛ ممکن است لازم باشد در فصل بعد آن‌ها را تعویض کنید.
بهترین زمان برای بازرسی کندو چه زمانی است؟
- بهترین زمان برای بازرسی کندو، یک روز آفتابی و آرام در حدود نیمروز است؛ زمانی که زنبورها برای جمع‌آوری شهد خارج از کندو هستند. دما باید بین ۱۵/۶ درجه سانتی‌گراد تا ۳۲/۲ درجه سانتی‌گراد باشد. بازرسی در این زمان کم‌ترین اختلال را برای کلنی ایجاد کرده و احتمال آسیب رساندن به زنبورها کاهش می‌یابد. همچنین جابجایی جعبه‌ها و قاب‌ها در این دما بسیار آسان‌تر خواهد بود.
- از بازرسی کندو در شب خودداری کنید؛ دید کم است و زنبورها ممکن است بسیار تدافعی شوند.
- مگر در مواقع اضطراری، کندو را در هوای بارانی یا دمای بسیار بالا یا پایین باز نکنید.
- در صورت مشاهده حمله زنبورهای غریبه ، از بازرسی کندو خودداری کنید، زیرا کلنی در برابر مهاجمان آسیب‌پذیر خواهد بود.
هر چند وقت یک‌بار باید کندو را بازرسی کرد؟
- در بهار و تابستان، برای کلنی‌های جدید هر دو هفته یک‌بار و برای کندوهای تثبیت‌شده، ماهی یک‌بار بازرسی انجام دهید. تعادلی ظریف میان حفظ وضعیت مطلوب کلنی و جلوگیری از ناراحت کردن آن با بازرسی بیش‌ازحد وجود دارد.
- در اقلیم‌های سرد، هرگز در زمستان کندو را باز نکنید. بهتر است فقط از باز بودن ورودی کندو و نبود برف جلوی آن اطمینان حاصل کنید.
۸ نکته برای یک بازرسی موفق از کندو
با کسب تجربه، بازرسی کندو برای زنبورداران سریع‌تر و آسان‌تر می‌شود. این نکات و ترفندها به شما کمک می‌کند فرایند یادگیری را سریع‌تر طی کنید:
- هرچه در زمان بازرسی آرام‌تر باشید، زنبورها نیز آرام‌تر خواهند ماند.
- اگر زنبورها حالت تهاجمی پیدا کردند، کمی دود در اطراف خود بدمید.
- هرگز با شدت به زنبورها ضربه نزنید؛ این کار آن‌ها را تحریک‌تر می‌کند.
- همیشه از پشت یا طرفین به کندو نزدیک شوید تا زنبورهای نگهبان را تحریک نکنید.
- موم‌های تراشیده‌شده را بردارید، در غیر این صورت باعث جذب آفات خواهد شد.
- اگر زنبورها از حضورتان ناراحت شدند، به‌آرامی دور شوید. اگر همچنان دنبال‌تان می‌آیند، روز دیگری که آرام‌ترند بازگردید.
- لازم نیست در هر بازدید حتماً ملکه را ببینید.
- همیشه مدادی همراه داشته باشید تا قاب‌هایی را که نیاز به بررسی مجدد دارند علامت‌گذاری کنید.
چگونه از بیرون کندو را بازرسی کنیم؟
اگرچه باز کردن کندو در هنگام بازرسی یکی از اقدامات مهم به شمار می‌رود، اما می‌توانید از بیرون نیز زنبورها را بدون ایجاد مزاحمت زیاد مشاهده کنید. در ادامه چند روش برای بررسی زنبورهای عسل از بیرون آورده شده است:
۱. به دنبال زنبورهای مرده باشید
کلنی‌ها برای کاهش گسترش بیماری، زنبورهای مرده را از کندو بیرون می‌ریزند. به ورودی کندو نگاه کنید تا نشانه‌هایی از بیرون انداختن زنبورهای مرده را مشاهده نمایید.
۲. وجود غارت را بررسی کنید
سرقت زمانی شایع‌تر است که منابع غذایی کمیاب باشد و شما در حال تغذیه کلنی باشید. معمولاً زمانی‌که فعالیت شلوغ و پرتنشی در ورودی کندو مشاهده می‌شود، نشانه‌ای از غارت است. مهاجمان ممکن است زنبورهای دیگر، زنبورهای وحشی یا حتی گاهی زنبور بامبل باشند.
اگر کلنی ضعیف باشد، سارقان می‌توانند آن را به‌طور کامل غارت کنند. در این صورت سریعاً برای تقویت دفاع کندو اقدام کنید. با استفاده از هر وسیله‌ای که در دسترس دارید، اندازه ورودی کندو را کاهش دهید. این کار محافظت بهتری در برابر مهاجمان فراهم می‌کند.
۳. رفتار زنبورها را مشاهده کنید
از یک طرف کندو، نحوه رفتار زنبورها را تماشا کنید. کلنی‌های در حال رشد تعداد زیادی زنبور کارگر دارند که برای جمع‌آوری غذا به پرواز درمی‌آیند و بازمی‌گردند. به زنبورهای بازگشتی نگاه کنید تا ببینید آیا پاهایشان با گرده پر شده است یا نه.
۴. دمای کندو را پایش کنید
در روزهای گرم، زنبورها با بال زدن هوای داخل کندو را خنک می‌کنند. آن‌ها توانایی تنظیم دما را دارند، اما زنبورداران نیز می‌توانند با برداشتن تخته مشبک زیر کندو، تهویه را بهبود ببخشند. ایجاد یک شکاف کوچک با جابه‌جا کردن درپوش بیرونی نیز باعث می‌شود باد خنک‌تری وارد کندو شود.
پرسش‌های رایج
- بازرسی کندو چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بازرسی بسته به شرایط مختلف متفاوت است، اما هدف مناسبی حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است. اگر با مشکلاتی مانند شانه‌سازی نادرست یا بیماری روبرو شوید، باید زمان بیشتری اختصاص دهید. با این حال، همیشه بازرسی را در سریع‌ترین زمان ممکن به پایان برسانید، ولی شتاب‌زده عمل نکنید. - چه زمانی باید اولین بازرسی را با زنبورهای جدید انجام داد؟
اگر یک بسته زنبور خریداری کرده‌اید، یک هفته به آن‌ها فرصت دهید تا پیش از ایجاد مزاحمت، در کندو جا بیفتند. اگر از کلنی منشعب (اسپیلت) استفاده کرده‌اید، می‌توانید تا دو هفته برای اولین بازرسی صبر کنید. - چه مقدار دود برای بازرسی کندو لازم است؟
چند پُف دود سبک در ابتدای بازرسی معمولاً برای آرام کردن زنبورها کافی است. اگر متوجه شدید که ردیفی از زنبورها بین میله‌های بالایی به شما خیره شده‌اند، این علامتی است که نیاز به چند پُف دود اضافی دارید.
جمع‌بندی
بازرسی کندو بینشی جذاب از نحوه عملکرد زنبورها به شما ارائه می‌دهد. نگاه کردن به داخل کندو در نخستین بار ممکن است دلهره‌آور باشد، اما با تجربه، آسان‌تر می‌شود. افراد مبتدی با صرف زمان در کنار یک زنبوردار باتجربه، سریع‌تر یاد می‌گیرند و خطاهای کمتری مرتکب می‌شوند. هیچ میزان دانشی جای تجربه عملی را نمی‌گیرد.
زمانی‌که آماده بازرسی هستید، آرامش خود را حفظ کرده و حرکات ملایم داشته باشید. داشتن یک برنامه جامع و تجهیزات موردنیاز باعث موفقیت بیشتر در بازرسی خواهد شد. مهم‌تر از همه، از این تجربه لذت ببرید. زنبورداری فعالیتی بسیار پاداش‌دهنده است و بازرسی‌ها می‌توانند اثر آرامش‌بخشی داشته باشند که توصیف آن دشوار است.
از همراهی شما سپاسگزاریم. امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. لطفا اگر در خصوص این مقاله، نکته یا تجربه خاصی برای کمک به دیگران دارید، در قسمت دیدگاه ها آنرا به اشتراک بگذارید 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
این عسل از منطقه ای گرفته شده که برای جن و پری و خرس قفل هست
جهت سفارش تلفنی یا لینک محصول فروشنده بر روی تصاویر بالا کلیک نمایید
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.