راهنمای چیدمان زنبورستان برای زنبورداری موفق

راهنمای چیدمان زنبورستان برای زنبورداری موفق

پس از یافتن مکانی که به نظرتان برای زنبورستان جدید مناسب است، همان‌طور که در وبلاگ هفته گذشته بحث شد، باید تصمیم بگیرید که کندوها را کجا قرار دهید. چیدمان زنبورستان برای زنبورها و زنبوردار اهمیت زیادی دارد. یک زنبورستان با طراحی خوب، زنبورداری را بسیار آسان‌تر از یک زنبورستان با طراحی ضعیف می‌کند، حتی اگر مکان و شرایط یکسان باشند.

شما باید بهترین شرایط ممکن را برای زنبورها فراهم کنید. برای این منظور، باید عواملی مانند باد، سایه، رطوبت، سرما، درختان، مسیر پرواز، و جهت ورودی را در نظر بگیرید. برای خودتان به‌عنوان زنبوردار، باید مسائلی مانند دسترسی، ایمنی، و سهولت حرکت را هنگام تصمیم‌گیری درباره چیدمان زنبورستان مدنظر قرار دهید.

چیدمان زنبورستان برای زنبوردار

بیایید با نیازهای زنبوردار شروع کنیم. اگر تازه با زنبورداری آغاز کرده‌اید و اولین زنبورستان خود را راه‌اندازی می‌کنید، ممکن است ابتدا فقط یک یا دو هسته کندو داشته باشید. اما احتمالاً طی چند سال آینده، زنبورستان شما گسترش خواهد یافت و چند کندوی دیگر به کلنی‌های اولیه اضافه خواهد شد. مهم است که از همان ابتدا امکان گسترش را در نظر بگیرید.

حمل‌ونقل در زنبورستان

باید کندوها را طوری قرار دهید که بتوانید به‌راحتی کلنی‌ها، تجهیزات کندو، تغذیه‌کننده‌ها، و خوراک را به آنجا منتقل کنید یا از آن خارج کنید. در سالی خوب، می‌توانید طبقه های پر از عسل را از کندوها بردارید. این طبقه ها می‌توانند بسیار سنگین باشند، بنابراین دسترسی آسان برای چرخ دستی یا خودرو ضروری است. همچنین باید بتوانید به‌راحتی کندوها را مدیریت کنید و در زنبورستان با سهولت و ایمنی حرکت کنید.

فضا برای بازرسی

هنگام بازرسی یک کلنی، ابتدا فعالیت در ورودی را بررسی می‌کنید، سپس سقف را برمی‌دارید و آن را در نزدیکی کندو قرار می‌دهید، چه روی زمین و چه روی پایه کندو در کنار کلنی تحت بازرسی. من سقف را وارونه قرار می‌دهم تا بتوانم اولین جعبه را بردارم و روی لبه‌های سقف قرار دهم، به‌گونه‌ای که فقط گوشه‌های جعبه با کناره‌های سقف تماس داشته باشند. این کار خطر له کردن و کشتن زنبورها را هنگام کار با کلنی کاهش می‌دهد. این بلند کردن‌ها می‌تواند به کمر و برای برخی به بازوها و مچ‌ها فشار بیاورد، بنابراین مطمئن شوید فضای کافی کنار کندو برای قرار دادن سقف و جعبه‌ها بدون خم شدن یا چرخش دارید.

پیاده‌روی و حمل تجهیزات

هنگام حمل کندوها، قطعات کندو، و سایر تجهیزات، اغلب نمی‌توانید جلوی پاهایتان را ببینید. بنابراین، مهم است که مطمئن شوید هیچ چیزی در زنبورستان روی زمین پراکنده نیست که باعث زمین خوردن شما شود. اگر پایه‌های کندو دارای پایه‌های بازشده باشند، باید طوری قرار گیرند یا طراحی شوند که شما را به زمین نیندازند. این بخش مهمی از چیدمان زنبورستان است.

دردسر من در یکی از زنبورستان‌هایم، شاخه‌های بوته‌های تمشک هستند که اطراف آن را احاطه کرده‌اند. این شاخه‌ها که در دو سر ریشه دارند، تله‌های کوچک و عالی برای گیر کردن چکمه‌هایم ایجاد می‌کنند اگر حواسم نباشد. باید اعتراف کنم که چند بار غافلگیر شده‌ام، و البته هیچ‌وقت دست‌خالی نبوده‌ام. بااین‌حال، تا حدی آن‌ها را تحمل می‌کنم، چون وقتی تمشک‌ها می‌رسند ، علوفه‌ای عالی برای زنبورهایم و همچنین برای من و پرندگان، فراهم می‌کنند.

مراقب ورودی باشید!

هرگز نباید مستقیماً جلوی ورودی کندو بایستید، زیرا این کار مانع ورود و خروج زنبورها می‌شود و ممکن است زنبورهای بازگشتی را گیج کند. همچنین نباید جلوی کلنی‌ای که تازه بازرسی شده یا در مسیر پرواز کلنی دیگری هنگام کار با یک کلنی دیگر بایستید. در این حالت، فعالیت بیش‌ازحد برای شما و کلنی‌ای که قرار است بازرسی شود، باعث می‌شود بازرسی آرام، کارآمد، و مؤثر نباشد. این نکته هنگام تصمیم‌گیری درباره چیدمان زنبورستان مهم است و معمولاً قرار دادن کندوها در ردیف‌هایی با جهت یکسان را منتفی می‌کند. بهتر است ردیف‌ها را طوری سازمان‌دهی کنید که ورودی‌های کلنی‌ها به سمت بیرون باشد و بتوانید پشت‌به‌پشت آن‌ها را مدیریت کنید، یا چیدمان متفاوتی انتخاب کنید.

از شما دعوت میکنیم مقاله ” ارتفاع مناسب کندوهای عسل؛ راهنمایی برای کاهش کمردرد ” را ملاحظه کنید 🌷

چیدمان زنبورستان برای زنبورها

زنبورهای عسل موجوداتی بسیار سازگار و مقاوم هستند. اغلب به شوخی یا جدی گفته می‌شود که زنبورها نه به‌خاطر کمک زنبوردار، بلکه علی‌رغم آن زنده می‌مانند. این یعنی گاهی ما زنبورداران بیشتر ضرر می‌رسانیم تا منفعت. با دقت و توجه در راه‌اندازی زنبورستان جدید، می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که کلنی‌هایمان شانس خوبی برای بقا و رشد دارند.

آفتاب و سایه

یکی از اولین چیزهایی که باید در نظر گرفت، آفتاب است. کندوها بهتر است در جایی قرار گیرند که بخصوص در تمام طول ماه های سرد سال نور خورشید زیادی دریافت کنند. لازم نیست ورودی حتماً رو به خورشید باشد، اما کندو باید طوری قرار گیرد که خورشید بتواند آن را گرم کند و در طول روز یا دوره‌های طولانی، مثلاً در ماه‌های زمستان، سایه زیادی دریافت نکند.

ماه‌های آبان تا بهمن زمان‌های خوبی برای بررسی میزان نور خورشید زمستانی در یک مکان هستند. هنگام ارزیابی مناسب بودن یک مکان در زمستان، توجه کنید که درختانی که در زمستان بدون برگ هستند، ممکن است در تابستان سایبانی بزرگ ایجاد کنند که سایه بیش‌ازحد تولید می‌کند. قرار دادن کندوها زیر یا میان پوشش گیاهی متراکم یا در منطقه‌ای کاملاً جنگلی توصیه نمی‌شود، زیرا این نقاط اغلب مرطوب هستند و نور خورشید کمی دریافت می‌کنند، اما فضای باز در جنگل یا لبه جنگل کاملاً مناسب است.

باد و پناهگاه

عوامل مهم دیگر در طراحی چیدمان زنبورستان، باد و پناهگاه هستند. زنبورها در مکان‌های بسیار باز عملکرد خوبی ندارند. اگر در مکانی باز، درخت، پرچین، یا حصاری برای محافظت از کندوها در برابر باد غالب وجود ندارد، نصب حصار یا نوعی بادشکن را در نظر بگیرید. در حالت ایده‌آل، این بادشکن نباید تمام باد را مسدود کند، زیرا می‌تواند منجر به تجمع هوای سرد یا نقاط سرمایی در سمت پناهگاه شود.

فاصله در موانع اجازه می‌دهد هوای سرد تخلیه شود و آب‌وهوای بهتری برای زنبورها ایجاد کند. بااین‌حال، زنبورها نیازی به مراقبت بیش‌ازحد ندارند. کمی نسیم به آن‌ها آسیبی نمی‌رساند، به شرطی که کندوها ایمن و مقاوم در برابر آب‌وهوا باشند.

جاده‌ها و مسیرهای پیاده‌روی

اگر زنبورستان شما در منطقه‌ای پرجمعیت است یا جاده‌ها، مسیرهای پیاده‌روی، یا امکانات تفریحی در نزدیکی آن وجود دارد، بهتر است ورودی‌های کندوها را از این مناطق دور کنید. زنبورهایی که برای جستجوی علوفه کندو را ترک می‌کنند، از کندو خارج شده و به‌تدریج در جهت دلخواه خود اوج می‌گیرند. به‌طور مشابه، هنگام بازگشت به کندو پس از جستجوی علوفه، به‌آرامی پایین می‌آیند و در ورودی فرود می‌آیند.

اما اگر علوفه نزدیک باشد، ممکن است خیلی بالا نروند، همان‌طور که در زنبورستان خانگی من در روزهای شلوغ بهار یا در شکاف ماه خرداد، وقتی زنبورها برای رقیق کردن عسل به آب نیاز دارند، رخ می‌دهد. در این زمان، فضای بین کندوها و حوضچه ماهی مانند یک بزرگراه زنبوری است. البته در ارتفاع سر، چون مسافت کوتاهی را طی می‌کنند، و کار در باغ را وقتی زنبورها آب جمع می‌کنند، تقریباً غیرممکن می‌کند.

راه‌حل ساده این است که یک مانع یا پرچین جلوی کندوها (و برای من اطراف حوضچه) نصب کنید. این کار زنبورها را مجبور می‌کند پس از خروج از کندو مستقیماً به بالا پرواز کنند و زودتر و نزدیک‌تر به کندو به ارتفاع کروز خود برسند. همچنین، هنگام بازگشت، به‌سرعت پایین می‌آیند تا روی تخته فرود یا ورودی بنشینند و بنابراین زمان کمی را در ارتفاعی که ممکن است برای افراد و حیوانات مزاحمت ایجاد کند، پرواز می‌کنند.

ورودی کندو باید به کدام سمت باشد؟

بحث‌های زیادی درباره جهت ورودی کندو وجود دارد. به‌عنوان مبتدی به من گفته شد که ورودی باید به سمت شرق باشد تا اولین نور خورشید روز را دریافت کند، یا به سمت جنوب برای استفاده از نور خورشید در تمام روز.

بعداً، درباره این موضوع مطالعه کردم و با قرار دادن کندوهای خودم آزمایش کردم. درحالی‌که بسیاری از افراد طرفدار جهت شرقی، جنوب شرقی، یا جنوبی برای ورودی‌ها هستند، برخی دیگر معتقدند که این موضوع اهمیتی ندارد. برخی حتی زحمت ثبت بازده کندوها بر اساس جهت ورودی‌ها را کشیده‌اند و هیچ تفاوتی در ظرفیت تولید پیدا نکرده‌اند. آنچه مهم‌تر است این است که کندوها و ورودی‌ها طوری قرار گیرند که زنبورها بتوانند به‌راحتی کندوی خود را تشخیص دهند.

چگونه از رانش (برئد و باخت) جلوگیری کنیم؟

در بحث درباره چیدمان زنبورستان، اغلب به اصطلاح «رانش» برمی‌خوریم. رانش، به‌سادگی، زمانی رخ می‌دهد که زنبورها به‌اشتباه وارد کندویی غیر از کندوی خودشان شوند، چه به‌خاطر گمراه شدن هنگام بازگشت به زنبورستان پس از جستجوی علوفه، یا به‌دلیل وزش باد غالب که آن‌ها را به سمت کندوی دیگری سوق می‌دهد.

رانش معمولاً در زنبورستان‌های کوچک مشکلی نیست، اما بهتر است کندوها را در یک خط مستقیم با جهت یکسان قرار ندهید تا سردرگمی و احتمال رانش کاهش یابد. در عوض، می‌توانید کندوها را در یک دایره، نیم‌دایره، یا در یک خط قرار دهید، اما با ورودی‌هایی که به جهت‌های مختلف باشند. همچنین می‌توانید گروه‌هایی از کندوها، مثلاً چهار کندو روی یک پالت، با ورودی‌های رو به جهت‌های مختلف، یا به‌صورت تک یا جفت در سراسر زنبورستان قرار دهید.

برخی زنبورداران کندوهای خود را با الگوها و رنگ‌های مختلف رنگ‌آمیزی می‌کنند تا به زنبورها کمک کنند کلنی خود را پیدا کنند.

نقاط سرمایی، درختان بلند، و دام‌ها

هنگام قرار دادن کندوها، مراقب باشید مکانی در پایین شیب انتخاب نکنید، زیرا ممکن است پس از بارندگی شدید آب جمع شود یا در دوره‌های سرد به نقطه سرمایی تبدیل شود. همچنین، اگر درختان بالغی اطراف زنبورستان هستند، کندوها را طوری قرار دهید که در صورت افتادن درختان روی کندوها نیفتند.

اخیراً ارتفاع یک درخت بلوط باشکوه را حدود ۷ متر دست‌کم گرفتم، که منجر به نابودی دو کلنی شد. کندوها در اثر افتادن بلوط در طوفان پاییزی کاملاً خرد شدند و زنبورها در چند روز از باران و سرما تلف شدند.

به‌طور مشابه، اگر زنبورستان نزدیک دام‌هاست، مطمئن شوید که کندوها حصارکشی شده‌اند. گاوها، اسب‌ها، و سایر حیوانات می‌توانند کنجکاو باشند و به‌طور تصادفی کندو را واژگون یا جابه‌جا کنند وقتی نزدیک می‌شوند تا نگاه کنند.

دید و سرقت کندو

به‌طور کلی بهتر است کندوها از جاده‌ها، مسیرها، یا دیگر مناطق عمومی قابل‌دید نباشند، زیرا مردم نیز می‌توانند بسیار کنجکاو باشند. متأسفانه موارد زیادی از سرقت یا تخریب کندوها وجود دارد. دور نگه داشتن کندوها از دید می‌تواند به پیشگیری از این اتفاقات کمک کند.

پایه‌های کندو

برای آسان‌تر کردن کار زنبوردار و خشک و هم‌سطح نگه داشتن کندوها، کندوها روی پایه‌های کندو قرار می‌گیرند. پایه کندو می‌تواند از چند بلوک بتنی یا پالت تا پایه‌ای باشد که به‌طور خاص برای این منظور طراحی و ساخته شده است. صرف‌نظر از آنچه استفاده می‌کنید، باید:

• هم‌سطح باشد
• به‌اندازه کافی محکم باشد تا یک کندو با چندین طبقه پر از عسل را نگه دارد
• جعبه مولد را در ارتفاع مناسبی برای بازرسی قرار دهد

همچنین ترجیحاً پایه باید بادوام باشد تا نیازی به تعویض مکرر نداشته باشد، و ایده‌آل است اگر فضایی روی یا کنار آن برای قرار دادن سقف و سایر تجهیزات هنگام بازرسی وجود داشته باشد. بهتر است زنبورستان را به‌درستی آماده کنید و پایه‌های کندو را هم‌سطح و محکم کنید قبل از آوردن زنبورها به زنبورستان.

پایه‌های کندو از تأمین‌کنندگان زنبورداری قابل‌خرید هستند، اما می‌توانید به‌راحتی با استفاده از چوب و بلوک‌های بتنی خودتان آن‌ها را بسازید.

فضا برای ۲ + ۱

من ترجیح می‌دهم فضای کافی برای یک کندو یا هسته اضافی کنار هر کندو بگذارم. این کار برای من هنگام کار با کلنی راحت است، زیرا می‌توانم ابزار و تجهیزاتم را آنجا قرار دهم، و همچنین هنگام انجام بچه‌دهی مصنوعی، ساخت هسته‌ها، یا پر کردن جعبه‌های جفت‌گیری با زنبورها. بیشتر اوقات، از پایه‌های کندویی استفاده می‌کنم که دو کندو را نگه می‌دارند، با فضایی برای کندوی سوم یا هسته در بین آن‌ها، یا از پالت‌ها استفاده می‌کنم. هر دو را بسیار خوب می‌دانم، اگرچه چون چوب پالت‌ها دوام همیشگی ندارد، باید هر چند سال یک‌بار تعویض شوند. اما چون رایگان، در دسترس، و نیاز به کار کمی دارند، این مشکلی نیست.

اگر از پالت استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که زمین زیر آن نسبتاً تمیز است تا محل زندگی موش‌ها نشود. نسخه بسیار خوبی از پایه کندو می‌تواند با استفاده از تخته‌های بتنی، بلوک‌ها، و چوب ساخته شود، همان‌طور که در تصویر بالا نشان داده شده است. دستورالعمل‌های ساخت پایه‌های کندو به‌صورت رایگان در اینترنت موجود است.

باید مراقب باشید که پایه‌های کندو هم‌سطح باشند. ممکن است وقتی کندو فقط یک یا دو جعبه دارد، این خیلی مهم به نظر نرسد، اما با پیشرفت تابستان، برخی کلنی‌ها به فضای بیشتری نیاز دارند. اگر پایه‌ها هم‌سطح نباشند، ممکن است انباشته‌ها به‌طور نگران‌کننده‌ای شبیه برج کج پیزا به نظر برسند. همچنین در پاییز هنگام تغذیه شربت، این مهم است، زیرا نمی‌توانید تغذیه‌کننده را در کندوی کج کاملاً پر کنید.

جمع بندی

هنگام تنظیم چیدمان زنبورستان، مطمئن شوید که کندوها تا حد ممکن نور خورشید دریافت می‌کنند، از بادهای خیلی قوی، دام‌ها، نگاه‌های کنجکاو، و درختان در حال سقوط در امان هستند، در منطقه‌ای بدون آب راکد و نقاط سرمایی قرار دارند، و ورودی‌ها به جهت‌های مختلف باشند. همچنین اطمینان حاصل کنید که دسترسی خوبی برای زنبوردار به مکان و در داخل آن وجود دارد، تا کلنی‌ها به‌صورت ایمن و راحت بازرسی شوند.

تعداد کلنی‌هایی که می‌توان در یک زنبورستان نگه داشت، به عوامل مختلفی بستگی دارد و تنها پس از چند سال می‌توان آن را تعیین کرد. این به مکان، دسترسی به علوفه، و رقابت با زنبورستان‌های نزدیک بستگی دارد، اما این نباید برای زنبوردار مبتدی با تنها چند کندو نگران‌کننده باشد.

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :