بهترین سیستم ها برای تولید عسل شانه ای در زنبورداری

بهترین سیستم ها برای تولید عسل شانه ای در زنبورداری

وقتی نور طلایی خورشید از میان شاخه‌های بی‌برگ درختان می‌تابد و نسیم خنک پاییزی نیزارها را به رقص می‌آورد، خیالم به سمت عسل شانه‌ای می‌رود. به شانه‌های پر از عسل فکر می‌کنم که با یک برش چاقو، عسل طلایی از آن‌ها جاری می‌شود. هیچ‌چیز مثل عسل شانه‌ای، این خوراکی طبیعی و آماده، حس نزدیکی به زنبورهایم را به من نمی‌دهد.

خیلی‌ها فکر می‌کنند تولید عسل شانه‌ای کار سختی است و فقط زنبورداران حرفه‌ای از پس آن برمی‌آیند. اما من این‌طور فکر نمی‌کنم. هرکسی که زنبور دارد، می‌تواند عسل شانه‌ای درست کند. آخر، زنبورها خودشان زحمت اصلی را می‌کشند!

این مقاله اولین‌بار در مجله American Bee Journal، جلد 157، شماره 11، نوامبر 2017 منتشر شده است.

امروزه ابزارهای متنوعی برای تولید عسل شانه‌ای وجود دارد. می‌توانید شانه‌ها را به شکل مربع یا دایره، در قاب‌های چوبی یا پلاستیکی، یا حتی در اندازه‌های مختلف درست کنید. می‌شود از قاب‌های معمولی کندو یا حتی شیشه‌های ساده استفاده کرد. اما برای من، شانه‌های آزاد و طبیعی که به‌صورت اتفاقی کشفشان کردم، از همه جذاب‌ترند. این شانه‌ها با منحنی‌های نرم و موج‌دارشان، انگار یک اثر هنری خوراکی‌اند. باورکردنی نیست که زنبورها دیواره‌های خمیده را با شش‌ضلعی‌های منظم می‌سازند، اما آن‌ها این کار را به‌راحتی انجام می‌دهند.

کلنی‌های کوچک هم عسل شانه‌ای می‌سازند

سال‌ها هرچه درباره عسل شانه‌ای پیدا می‌کردم، می‌خواندم. بیشتر مقاله‌ها برای زنبورداران تجاری بود که می‌خواستند درآمد زیادی داشته باشند. روش‌هایشان گاهی پیچیده بود و به تجهیزات زیاد یا دستکاری کلنی نیاز داشت. اما اگر فقط بخواهید برای خودتان و دوستانتان چند شانه عسل درست کنید، کار خیلی ساده است و به ابزار خاصی نیاز ندارد.

مدتی پیش به توصیه برخی کارشناسان، به کندوهای تک‌قابی روی آوردم، چون کلنی‌های کوچک‌تر در برابر انگل‌ها و بیماری‌ها مقاوم‌ترند. فکر می‌کردم این تغییر باعث کاهش تولید عسل شود، چون همیشه می‌گفتند کلنی‌های بزرگ‌تر عسل بیشتری می‌دهند. اما در اولین سال استفاده از کندوهای تک‌قابی، نتیجه مرا شگفت‌زده کرد! بهار گذشته، زنبورهایم آن‌قدر عسل تولید کردند که مدام کندوهای جدید اضافه می‌کردم. در نهایت، سه برابر بیشتر از سال‌های قبل عسل شانه‌ای برداشت کردم؛ شانه‌هایی سفید و طلایی که واقعاً زیبا بودند. البته یک کندو را به‌خاطر ملکه‌ای که به کندوی عسل رفت، از دست دادم.

این تجربه فقط برای یک سال بود و شاید استثنایی باشد. اما به نظرم قانون «کلنی‌های بزرگ‌تر عسل بیشتری می‌دهند» دیگر مثل گذشته درست نیست. حالا که کنه واروآ، ویروس‌ها، نوزما سرنا و سوسک‌های کندو شایع شده‌اند، کلنی‌های کوچک و سالم ممکن است به‌خاطر بیماری کمتر، عسل بیشتری تولید کنند.

از شما دعوت میکنیم مقاله ” چقدر می‌توانید از فروش شانه عسل درآمد کسب کنید؟ ” را ملاحظه کنید 🌷

ابزارهای تولید عسل شانه‌ای

اول باید تصمیم بگیرید زنبورها شانه‌ها را کجا بسازند. من همه روش‌ها را امتحان کرده‌ام: از برش شانه‌ای شروع کردم، بعد سراغ مربع‌های کلی، راس راندز، سیستم دست‌ساز چهارمربعی و حتی شیشه‌های معمولی رفتم. حالا دوباره به برش شانه‌ای برگشته‌ام.

برش شانه‌ای ساده‌ترین راه است. شانه را از قاب جدا می‌کنید، عسل اضافی را تخلیه می‌کنید و تکه‌ها را در ظرف مناسب می‌گذارید. می‌توانید اندازه تکه‌ها را با ظرف تنظیم کنید یا از ظرف‌های مختلف برای شانه‌های متفاوت استفاده کنید. هدف این است که زیبایی طبیعی شانه‌های ساخته‌شده توسط زنبورها را نشان دهید، نه این‌که همه‌چیز کاملاً مرتب و یکدست باشد.

مربع‌های کلی نیاز به سرهم‌بندی دارند، اما سرگرمی خوبی برای روزهای زمستان است. خم کردن جعبه‌های چوبی خودش یک هنر است و بوی چوب و عسل ترکیبی دل‌نشین می‌سازد. این جعبه‌ها در بسته‌بندی مقوایی، برای هدیه یا فروش خیلی شیک‌اند.

راس راندز (Ross Rounds) : به‌راحتی آماده می‌شوند و زنبورها سریع آن‌ها را پر می‌کنند. بسته‌بندی پلاستیکی‌شان تمیز و مرتب است و برای هدیه دادن به کسانی که اولین‌بار عسل شانه‌ای می‌خورند، عالی است. من معمولاً یک برچسب با عنوان «چگونه عسل شانه‌ای بخوریم» روی جعبه می‌چسبانم، چون خیلی‌ها نمی‌دانند با این خوراکی ناآشنا چه کنند. بدون راهنمایی، ممکن است جعبه را سال‌ها در کابینت نگه دارند و بعد دور بیندازند!

…………………………………………………………………

اکو بی باکس (Eco Bee Box) : یکی از بهترین گزینه‌هاست. برخلاف کندوهای دیگر که گاهی قاب‌های کناری خالی می‌مانند، تمام 26 قاب این سیستم همیشه پر می‌شوند. دلیلش این است که قاب‌هایش عمود بر قاب‌های کندوی اصلی قرار می‌گیرند و زنبورها به‌راحتی به همه‌شان دسترسی دارند.

سیستم Eco Bee Box شامل انواع کندوهای چوبی ساخته‌شده از چوب سدر است که طراحی نوآورانه‌ای برای پرورش ملکه، تقسیم کلنی و تولید عسل شانه طبیعی دارد، مهم‌ترین ویژگی‌های آن را از سایت سازنده ملاحظه کنید.

…………………………………………………………………

کاست‌های هاگ هاف‌کام (Hogg Halfcomb Honey Cassettes): یک ظروف شفاف کوچک پلاستیکی که غالباً از پلی‌استایرن بهداشتی هستند که کف آن با الگوی شش‌ضلعی از موم طبیعی زنبور پوشانده شده است. زنبورها فقط یک طرف شانه را می‌سازند، بدون دیواره میانی، که باعث می‌شود شانه‌ها نرم‌تر باشند. hiddenhollowhoney.com, dancingbeeequipmentusa.com

شما میتوانید ویدیوی کاست هاف کام را از یو تیوب مشاهده کنید و همچنین ویدیویی دیگر نیز ببینید

کاست‌های هاگ هاف‌کام (Hogg Halfcomb Honey Cassettes):

نحوه استفاده:
این کاست‌ها در قاب مخصوص و  داخل طبقه عسل کندو قرار می‌گیرند، زنبورها داخلشان شانه می‌سازند؛ وقتی پر شود، بدون نیاز به استخراج و برش، به‌همراه درپوش جدا می‌شوند و آماده بسته‌بندی و فروش هستند.

ظرفیت: هر کاست معمولاً بین ۱۰ تا ۱۲ حدود ۲۸۰ تا ۳۶۰ گرم عسل شانه تولید می‌کند.

شانه‌های آزاد و طبیعی

جدیدترین تجربه‌ام با عسل شانه‌ای کاملاً اتفاقی بود. یک کلنی زنبور خودش در یک کندوی خالی ساکن شد. من یک تخته آب‌نبات تقریباً خالی روی کندو گذاشتم و فراموشش کردم. چند هفته بعد، شانه‌هایی با منحنی‌های طبیعی و زیبا دیدم که انگار یک اثر هنری بودند! با نخ دندان، شانه‌ها را جدا کردم و 12 پوند عسل شانه‌ای برداشت کردم. این شانه‌ها را در ظرف‌های پلاستیکی شفاف گذاشتم و زیبایی‌شان همه را شگفت‌زده کرد. بهترین قسمت؟ نیازی به پایه یا حتی نوارهای شروع نبود!

این تجربه نشان داد که برای عسل شانه‌ای نیازی به تجهیزات گران یا سال‌ها تجربه نیست. زنبورها به‌طور طبیعی شانه می‌سازند. وقتی می‌پرسند «چطور زنبورها را وادار به ساخت شانه کنم؟»، می‌گویم: «نمی‌کنید، فقط اجازه می‌دهید!» اگر شرایط مناسب باشد، زنبورها در هر کندویی شانه می‌سازند.

راز شانه‌های نرم و لطیف

وقتی کسی می‌گوید عسل شانه‌ای مثل آدامس است، دلخور می‌شوم! عسل شانه‌ای باید بدون هیچ اثری مثل بستنی ذوب شود. موم باید آن‌قدر نازک و لطیف باشد که اصلاً حس نشود. اگر به زنبورها آزادی بدهید، خودشان این کار را می‌کنند. اما اگر از پایه‌های مومی استفاده کنید، دیواره میانی ممکن است ضخیم و سفت شود. پس بهتر است از پایه‌های کامل استفاده نکنید.

برای خوردن عسل شانه‌ای، آن را با نان، پنیر، کراکر یا سالاد بخورید. این کار باعث می‌شود موم با غذا مخلوط شود و حس آدامس‌مانند ایجاد نشود.

روش من برای تولید عسل شانه‌ای

برای عسل شانه‌ای خوشمزه، به کلنی‌های سالم و کمی شلوغ نیاز دارید. زنبورها باید در فصل شهد به‌راحتی به کندوی عسل برسند. من این روش را دنبال می‌کنم:

• از کندوی تک‌قابی با شبکه مانع ملکه ملکه استفاده می‌کنم.
• یک کندوی عسل با ورودی بالایی می‌گذارم تا زنبورهای جمع‌کننده شهد بدون عبور از کندوی اصلی وارد شوند.
• از پوشش داخلی توری‌دار برای تهویه بهتر استفاده می‌کنم.
• فقط نوارهای شروع می‌گذارم، نه پایه‌های کامل.
• وقتی کندوی عسل حدود 80٪ پر شد، یک کندوی دیگر اضافه می‌کنم.
• در پایان فصل شهد، ورودی‌ها را می‌بندم و یک تخته فرار زیر کندوها می‌گذارم تا زنبورها به پایین بروند.
• قاب‌ها را یک شب در فریزر می‌گذارم تا کنه مومی تخم نگذارد.

برداشت زودهنگام کندوهای عسل به زنبورها فرصت می‌دهد برای زمستان ذخیره کنند. من همیشه چند قاب عسل برای زمستان نگه می‌دارم تا در صورت نیاز به کلنی‌ها بدهم.

زنبورها و بچه دهی

چون عسل شانه‌ای در کلنی‌های شلوغ بهتر تولید می‌شود، ممکن است بچه دهی اتفاق بیفتد. اما بچه دهی برای کنترل کنه واروآ مفید است، پس من آن را چیز خوبی می‌دانم. اگر در فصل شهد کلنی‌ام بچه دهی کند، کاری نمی‌کنم؛ زنبورها خودشان ملکه جدید پرورش می‌دهند. من تله‌های بچه دهی اطراف زنبورستان می‌گذارم و بیشتر بچه ها را جمع می‌کنم. اگر یک کلنی جدید را در یک کندوی کوچک با شبکه مانع ملکه و کندوی عسل بگذارم، گاهی در چند هفته عسل شانه‌ای تولید می‌کنند.

چند نکته پایانی

اگر زنبورها از شبکه مانع ملکه عبور نکنند، احتمالاً کلنی به‌اندازه کافی قوی نیست. کمی صبر کنید یا کندوی عسل را بردارید و یک کندوی معمولی بگذارید. سعی نکنید زنبورها را فریب دهید یا مجبور کنید، چون نتیجه نمی‌دهد. کار با زنبورها باید ساده و لذت‌بخش باشد. به‌جای دستور دادن، فقط پیشنهاد بدهید!

نکته درباره بسته‌بندی: شانه‌های عسل با درپوش‌های خشک (که کمی هوا زیرشان دارند) برای مصرف‌کنندگان جذاب‌ترند. درپوش‌های مرطوب (بدون هوا) کمتر دوست‌داشتنی‌اند.

توضیحی برای همه زنبورداران

عسل شانه‌ای مثل یک خوراکی طبیعی و خوشمزه است که زنبورها با هنرشان می‌سازند. نیازی به ابزار گران یا تجربه زیاد نیست. فقط به زنبورها اجازه دهید کارشان را بکنند! شانه‌ها را می‌توانید در جعبه‌های چوبی، پلاستیکی یا شیشه بسته‌بندی کنید. برای خوردن، کافی است آن را روی نان یا پنیر بمالید و لذت ببرید. فقط از محصولات باکیفیت استفاده کنید و اگر دارو مصرف می‌کنید، با پزشک مشورت کنید. این عسل نه‌تنها خوشمزه است، بلکه پر از مواد مغذی برای سلامتی شماست!

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :