تعیین میزان آلودگی كلنی به كنه واروآ با استفاده از پودر شكر

تعیین میزان آلودگی كلنی به كنه واروآ با استفاده از پودر شكر

یكی از علت های عدم موفقیت زنبورداران در درمان و كنترل كنه واروآ این است كه زنبورداران زمان دقیق و مناسب درمان و نوع دارو را نمی توانند تعیین كنند.برای تعیین این موارد لازم است زنبورداران سطح آلودگی كنه واروا در كلنی را مشخص نمایند. زیرا در این صورت است كه زنبوردار  می تواند بر اساس میزان آلودگی كلنی ، زمان و داروی مناسب را تعیین كند.

روش های مختلفی برای تعیین سطح آلودگی كنه واروآ در كلنی های زنبورعسل وجود دارد كه شامل :

• اندازه گیری ریزش تعداد كنه ها در روز با استفاده از صفحه مشبك كف كندو
• استفاده از شفیره ها( تله نر)
• استفاده از الكل یا آب صابون
• استفاده از پودر شكر
• روش اتر رول و مشاهده زنبوران بالغ می باشد.

انتخاب هریك از این روش ها تابع عوامل مختلفی مانند وضعیت داخلی كلنی، فصل سال ، تعداد كلنی و … می باشد.یكی از معمول ترین روش های تعیین میزان آلودگی كلنی به كنه واروا كه در اغلب كشورهای جهان استفاده می شود، استفاده از پودر شكر یا تست شكر می باشد كه در ادامه مراحل انجام صحیح این روش ذكر می گردد.

مراحل انجام تست پودر شكر برای تعیین میزان آلودگی كلنی به كنه واروآ

زنبورداران برای انجام این تست نیاز به تعدادی تجهیزات دارند كه این تجهیزات شامل: پودر شكر ، شیشه دهان گشاد( شیشه های یك كیلویی عسل)، درب جایگزین شیشه با مش 8، قاشق غذاخوری،پیمانه اندازه گیری تعداد معین زنبور( برای بدست آوردن 300 زنبور كارگر)، یك ظرف یا صفحه سفید، مقداری آب تمییز برای حل كردن پودر شكر می باشد.

• مرحله اول
  • جمع آوری تعداد 300 زنبور بالغ  كه این زنبورها باید از روی قاب های نوزادان جمع آوری شوند. برای بدست آوردن نتیجه خوب باید این تعداد زنبور از روی سه قاب حاوی نوزادان جمع آوری گردد. برای این كار زنبوردار می تواند به صورت مستقیم با پیمانه زنبورها را از روی قاب ها جمع آوری كند با اینكه زنبورهای سه قاب را داخل یك ظرف بزرگ بتكاند و از مخلوط انها پیمانه را پر نماید. در حین انجام این كار توجه به ملكه الزامی است.
• مرحله دوم
  • زنبورها را داخل شیشه دهان گشاد  ریخته و دو قاشق غذاخوری پودر شكر به آن اضافه می كنیم و درب معمولی شیشه را می بندیم.
• مرحله سوم
  • شیشه را حداقل به مدت یك دقیقه خوب تكان می دهیم. دقت كنید برای افزایش صحت نتایج نمونه گیری باید تمامی نمونه ها( منظور نمونه گیری از چند كلنی) به مدت زمان مشابه تكان داده شوند.

• مرحله چهارم
• بعد از تكان دادن زنبور به مدت یك دقیقه باید شیشه را به مدت 3 تا 5 دقیقه بدون حركت در جایی مستقر كنید.
• مرحله پنجم
  • درب جایگزین شیشه با مش 8 را بر روی شیشه نصب كنید و شیشه را وارونه كرده مانند نمك پاش، محتویات داخل شیشه را بر روی ظرف یا صفحه سفید  خالی می كنیم تا پودر شكر و كنه ها از ظرف خارج شود.
• مرحله ششم
  • پودر شكر خارج شده را در آب حل كرده تا كنه ها را از پودر شكر جدا كنید.
• مرحله هفتم
  • مجددا یك قاشق غذاخوری پودر شكر به شیشه اضافه و درب اصلی را نصب كنید و مدت 30 ثانیه شیشه را به خوبی تكان دهید و مراحل 4 و 5 و 6 را تكرار كنید.
• مرحله هشتم
  • تعداد كنه های جدا شده را شمارش و درصد آلودگی را محاسبه كنید.

در صورت تمایل نظر شما را به مطالعه مقاله “ تشخیص میزان آلودگی کلنی به کنه واروآ با استفاده از الکل ” جلب میکنیم

سوالاتی که ممکن است برای زنبورداران پیش بیاید

• چرا باید مقدار آلودگی کندوها به کنه واروآ را تعیین کرد؟
  • چون یک زنبوردار خوب باید از میزان  آلودگی زنبورستانش به کنه واروا اطلاع داشته باشه تا بتونه زنبورستانش رو بصورت بهینه مدیریت بکنه. مثلا داروی کنه کش رو سر زمان مناسبش مصرف کنه، بهترین دارو رو در اون بازه ی زمانی انتخاب کنه تا هم بتونه با تمام قدرت با کنه مبارزه کرده باشه و هم بتونه پول های بیشتری رو برای خودش پس انداز کنه!
• وقت مناسب برای انجام تست شکر چه زمانی استت؟
  • در زمان شروع زنبورسازی، در زمان اوج جمعیت کلنی ها و قبل از زمستانی کردن زنبورا، همینطور قبل و بعد از هر درمان (مخصوصا وقتی داروهای جدیدی به بازار میاد و ما هیچ اطلاعی از اثرشون نداریم).
• چرا آزمون پودر شکر استفاده می کنیم؟
  • برای اینکه هم دقت خوبی توی تعیین مقدار آلودگی زنبورستانمون داره، هم ارزونه و هم اینکه توی همه ی زنبورستان ها و با کمترین امکانات قابل اجراست. دست آخر هم باید بگم از تینر و اتر و الکل و آب جوش هم بهتره و زنبورا آسیب کمی میبینن و دوباره می تونن به کندوشون برگردن.

ویدئوی تست شکر برای تعیین میزان آلودگی کلنی به کنه واروآ

آزمون رو چطوری انجام بدیم؟

لوازم مورد نیاز: یک عدد ظرف عسل (نیم کیلویی یا یکی کیلویی)، یک عدد توری (بطوریکه کنه ها ازش عبور کنن، می تونیم بجای توری درب ظرف رو با میخ سوراخ کنیم)، مقدار کمی پودر شکر، یک تکه پلاستیک یا پارچه، لباس کامل زنبورداری!

• مرحله اول :
  • برای جمع آوری زنبورا (یا همون نمونه برداری) دو تا روش رو پیشنهاد می کنم، توی هر دو روش اول ملکه رو پیدا می کنیم و با قابی که روش قرار داره یه گوشه ای میزاریم. توی روش اول، سه قاب از جاهای مختلف کندو بر می داریم و زنبوراش رو روی یک پارچه (یا پلاستیک) می تکونیم. بعد از اون، مقدار زنبوری رو که در نظر داریم رو توی ظرف میریزیم. برای انجام روش دوم، قاب رو بیرون میاریم، با یک دست یک طرف قاب رو میگیرم و با دست دیگه ظرف رو از پایین به بالا روی زنبورا می کشیم و این کار رو تا وقتی ظرف تا جایی که در نظر داشتیم پر شد، ادامه میدیم.
• مرحله دوم :
  • بعد از اینکه زنبورا رو داخل ظرف ریختیم، یک قاشق چایخوری یا غذاخوری پودر شکر داخل ظرف ریخته و درب ظرف رو می بندیم. می تونیم ظرف رو برای مدت چند دقیقه تکان بدیم یا اینکه در حدی که زنبورا کاملا به پودرشکر آغشته بشن ظرف رو تکان و بعد برای مدت چند دقیقه ظرف رو در محل سایه ای قرار بدیم. با استناد به کتاب راهنمای تشخیص بیماری های زنبورعسل، اگر ظرف رو تکون بدیم، تا 90 درصد کنه ها میریزن و اگر فقط یک تکان مختصر به ظرف بدیم، معمولا باعث ریختن 70 درصد از کنه میشیم.
• مرحله سوم :
  • ظرف رو مثل نمکدان توی دستمون میگیریم و پودر شکر توی ظرف رو روی یک سطح سفید یا یه بشقاب آب خالی می کنیم (بدیهیه که سوراخ روی درب رو برای این ایجاد کردیم که زنبورا توی ظرف بمونن، اما پودر شکر حاوی کنه از ظرف بیرون بریزه).
• مرحله چهارم :
  •   کنه های داخل بشقاب آب رو می شمریم. زنبورای ظرف رو هم داخل کندوی خودشون میریزیم.
• مرحله پنجم :
  •   برای محاسبه ی درصد آلودگی تعداد کنه رو تقسیم بر تعداد حدودی زنبورای داخل ظرف می کنیم و عددش رو در صد ضرب می کنیم. یا اینکه اصلا عدد رو به درصد تبدیل نکنیم و همون تعداد کنه رو بعنوان شاخص قرار بدیم. مثلا اگر 12 کنه روی 300 زنبور بود، میزان آلودگی چهار درصده.

نکات راهنما

• نکته ای برای صحیح بودن نتایج :
  • میشه برای اولین بار زنبورا رو تا حد معینی داخل ظرف بریزیم (مثلا یک سوم ظرف)، تا حدی که توی ظرف زنبور وجود داره رو با ماژیک علامت بزنیم، بعد روی اونا الکل یا آب جوش بریزیم و دست آخر تعدادشون رو بشمریم. از این به بعد دیگه لازم نیست به زنبورا آسیب بزنیم و کافیه ظرف رو توی آزمایش های بعدی تا همون نقطه ای که علامت داره پر کنیم، اینطوری تعداد حدودی زنبورا رو می دونیم.
• نکته ای برای دقت کار :
  •  برای همه ی کندوها با یک روش کار کنیم، مثلا اگه ظرف زنبورای کندوی اول رو 3 دقیقه تکون دادیم، برای بعدی هم، همین کار رو بکنیم.
• نکته ای برای زمان شهد :
  • اگر توی زمانی که شهد به کندوها میاد، این آزمون رو انجام بدیم، زنبورا شهد رو استفراغ می کنن و همه شون چسبناک میشن.
• نکته ای برای آرامش بیشتر :
  •  اگه ظرف ها رو از زنبور پر کنیم و بقیه ی مراحل آزمایش رو زیر سایه و کمی دورتر از زنبورستان انجام بدیم بهتره، دلیلش هم آرامتر بودن زنبوراست.
• این روش رو باید روی چند کندو انجام بدیم؟
  • طبیعیه که آلودگی یه کندو نمی تونه نماینده آلودگی زنبورستانتون باشه، توی یه زنبورستان صد تایی می تونیم، ده کندو رو از جاهای مختلف زنبورستان آزمایش کنیم، معلومه که هر چی تعداد کندوهای مورد آزمایش بیشتر، نتیجه به واقعیت نزدیکتر.
• اگه توی صحرا باشیم و پودرشکر در دسترسمون نباشه چکار کنیم؟
  • میشه از آب جوش (به دل خودم نمی چسبه)، آرد، الکل یا حتی بنزین استفاده کرد.

منابع :

• مهندس اسماعیل غفوری
• کتاب کنترل بیماری واروا در زنبورعسل ترجمه ی دکتر کامیار احمدی و دکتر سهیلا همتی
• بیماری ها و آفات زنبورعسل و روش های تشخیص آنها تالیف دکتر صدیقه نبیان
• راهنمای تشخیص بیماری های زنبورعسل ترجمه دکتر رسول اکبری

• نویسندگان :
  • دکتر مصطفی مرادی (عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی)
  • دکتر رحیم عبادی (کتاب پرورش زنبور عسل)
  • سایت زنبورنت

از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند بوده باشد. اگر در خصوص این مقاله نظر یا تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :