آشنایی کامل با زنبورداری ارگانیک و تولید عسل ارگانیک

آشنایی کامل با زنبورداری ارگانیک و تولید عسل ارگانیک

در صنعت زنبورداری نیز نظیر آنچه در 50 سال گذشته در بخش کشاورزی اتفاق افتاده، برای حل مشکلات مربوط به آفات و بیماریهای زنبورها و همچنین برای پاسخگویی به نیاز روزافزون مصرف کنندگان، گرایش فزاینده ای به مصرف مواد شیمیایی ایجاد شده است . این رهیافت به همراه پدیده جهانی شدن تجارت، موجبات گسترش برخی آفات و بیماریهای زنبور عسل نظیر “کنه واروا” را فراهم ساخته اند؛ در نتیجه، زنبورداران مجبورند برای کنترل آفات و بیماریها، مقداری از مواد شیمیایی را در درون کندوها بکار گیرند که بخشی از این مواد به عسل تولیدی راه خواهد یافت .

زنبورداری ارگانیک، پدیده به ظاهر جدیدی به منظور مواجهه با تغییرات جهانی مدیریت زنبورداری و بویژه گسترش آفات و بیماریها و کنترل آن ها میباشد. امروزه، گرایش به سمت روش های ارگانیک زنبورداری در کشورهای مختلف )البته همراه با عیب و نقص( آغاز شده است .

بر اساس آمار فائو فقط 6 درصد از زنبورداری های کشور های اروپایی از نوع زنبورداری ارگانیک گواهینامه دار میباشند و در کشورهای در حال توسعه تقریباٌ هیچ زنبورداری ارگانیک گواهینامه داری وجود ندارد. با وجود این، بیشتر عسل های صادر شده از کشورهای در حال توسعه، حتی آنهایی که فاقد گواهی هستند.از نظر کیفیت دست کمی از عسل های ارگانیک کشورهای اروپایی ندارند .

زنبورداری ارگانیک برای تولید محصولات مختلف خود شامل عسل، موم، گرده، بره موم و ژل رویال میبایست از اصول و معیارهای مشابهی که برای تولید محصولات دامی ارگانیک تعیین شده و نیز از قوانین تولید غذاهای ارگانیک، تبعیت نماید. لذا روش های مدیریتی، منابع غذایی، مواد مصرفی، روش های پیشگیری و درمان بیماریها باید با دقت کامل انتخاب و بکار گرفته شوند .

یکی از اهداف اصلی زنبورداری ارگانیک، تولید عسل ارگانیک است. منظور از عسل ارگانیک، عسلی است که با توجه به قوانین و دستورالعمل ها و استانداردهای موجود تولید، عمل آوری، بسته بندی و عرضه گردیده است . تولید کنندگان، کارخانه داران و عمل آورندگان عسل ارگانیک موظفند که خود را به ثبت برسانند و کلیه اسناد و مدارک مربوط به تولید عسل ارگانیک خود را جهت پیگیری ها و بررسی های بعدی در نزد خود محفوظ نگه دارند.

هر نوع تخلف و سرپیچی از قوانین و مقررات و استانداردهای تعیین شده به ابطال پروانه کسب و جمع آوری تولید از سطح بازار منجر خواهد شد . تمام کشاورزان و زنبوردارانی که مجوز تولید عسل ارگانیک دارند و کارخانجات و عمل آورندگان عسل ارگانیک به صورت سالیانه مورد بازدید و بررسی قرار میگیرند . گاهی نیز این بازدیدها و بررسی ها به صورت تصادفی و بر اساس نمونه گیری انجام میشود. در بازدیدها و بررسی هایی که از این محل ها انجام می شود میزان رعایت و یا تخلف و سرپیچی از استانداردها، وضعیت عناصر مجاز و غیر مجاز مصرفی، محیط کار و تولید، وضعیت نگهداری، نحوه عمل آوری و بسته بندی و توزیع نیز مد نظر قرار میگیرند .

استانداردها مرتباٌ به روز میشوند و توسط متولیان آن به اجرا درمیآید. نوشتن واژه ها و عبارت های عام پسندانه ای نظیر عسل طبیعی، خالص، ارگانیک، بدون دخالت ماشین، و یا با نوشتن آدرس تولید کننده، تلفن تولید کننده نظایر آن در جلب مشتریان مؤثر است ولی تولیدکنندگان و عمل آورندگان عسل حق ندارند از این واژه ها و عبارت ها سوء استفاده نمایند . اگرچه تعداد محدودی از زنبورداران جهان از اصول و قوانین تولید عسل ارگانیک تبعیت میکنند ولی بدون شک، بازار مصرف عسل ارگانیک روز به روز داغتر میشود و شمار مصرف کنندگان عسل ارگانیک افزایش خواهد یافت.

به تبعیت از این موضوع، در سال های اخیر شمار مؤسسات، سازمان ها و یا نهادهای قانون گذار، تعیین استاندارد و صدور مجوز تولید عمل آوری عسل ارگانیک افزایش یافته است. تشکل های فوق الذکر درسطوح مختلف بین المللی، منطقه ای، ملی و محلی فعالیت دارند . غذاهایی که از خارج از اروپا به اتحادیه وارد میگردد بر اساس قوانین و استانداردهای موجود آن اتحادیه، مورد بازبینی قرار میگیرد. برای این که محصولات غیر ارگانیک به اشتباه به جای محصولات ارگانیک خریداری نگردد، معمولاٌ محصولات به صورت بسته بندی شده خریداری میگردند و در روی بسته ها باید اعداد و نشانه های محصول بویژه مرجعی که آن را تأیید کرده، مشخص باشد .

در فروشگاه هایی که محصول به صورت فلهّ ای عرضه و بفروش میرسد، فروشندگان موظفند مدارک مربوط به صدور گواهی را به مشتریان ارائه نمایند. در مواقعی که اطلاعات ارائه شده توسط فروشنده نتواند مشتری را متقاعد کند، فروشنده موظف است که اطلاعات دقیقی از محل تأمین محصول را در اختیار مشتری قرار دهد تا مشتری شخصاٌ از ارگانیک بودن محصول اطمینان حاصل کند . از نظر اتحادیه اروپا، تمام تولید کنندگان محصولات ارگانیک و کسانی که این گونه محصولات را عمل آوری، بسته بندی، بازاریابی و بازار رسانی می کنند و به فروش میرسانند و حتی کسانی که احیاناٌ آنها را پخت میکنند باید مجوز لازم را از مراجع قانونی مربوطه، دریافت کرده باشند .

استانداردهای زنبورداری و عسل ارگانیک در زیر مجموعه ای از توصیه ها و استانداردها که تولید کنندگان و عمل آورندگان عسل باید مد نظر داشته باشند ذکر گردیده است این توصیه ها و استانداردها از منابع و مراجع و نیز از استانداردهای مورد نظر تشکل های مختلف که مسئولیت تعیین قوانین و استانداردهای عسل ارگانیک را به عهده دارند استخراج گردیده است . امید است که در کشور ایران نیز بر اساس قوانین جهانی و متناسب با شرایط اقتصادی ، اجتماعی کشور، قوانین، آئین نامه ها و استانداردهای عسل ارگانیک، تعیین و بکار گرفته شوند .

تأمین زنبورها و ملکه

• آمیخته گیری و بهگزینی کلنی های زنبور، که منجر به افزایش مقاومت آنها گردد بلامانع است.
• زنبورداران باید برای پیشگیری از انتشار بیماریها، با در نظر گرفتن تنوع ژنتیکی، سعی کنند از ملکه های تولیدی خودشان استفاده نمایند.
• تأمین زنبور از کندوهای ارگانیک و از شان های تخم کندوهای معمولی غیر آلوده، بلامانع است.
• تأمین زنبور از بچه زنبورهای وحشی یا مهاجر دستگیر شده ای که صرفاٌ از شان های تخم بیرون زده باشند، بلامانع است .
• زنبورها و ملکه مورد استفاده باید منشاء ارگانیک داشته باشند. چنانچه دسترسی به کلنی های ارگانیک امکانپذیر نباشد بناچار باید از کلنی های غیر ارگانیک استفاده کرد منتها طی چند مرحله باید سعی کرد آنها را اصلاح نمود .

ساخت و مدیریت کندوها

1. کندوها اصولاٌ باید با استفاده از مواد طبیعی ساخته شوند. استفاده ازچوب و یا تخته هایی که با مواد مصنوعی شیمیایی عمل آوری شده اند، ممنوع است . از الوارها یا تخته هایی که با استفاده از خرده چوبهای مصنوعی پرس شده ساخته شده اند نباید به منظور ساخت کندو استفاده کرد . از چوب هایی که برای افزایش مقاومت آنها، از مواد شیمیایی و سمی استفاده شده نیز نباید برای ساخت کندوها بهره گرفت. استفاده از ترکیبات سمی بادوام در ساخت و شستشوی کندو، ممنوع است.
2. رنگ کردن صحیح کندوها عمر آنها را افزایش میدهد. اختلاف رنگ کندوها نیز به جهت یابی راحت تر زنبورها کمک میکند.
3. زنبورداران ورقه های مورد نیاز در ساخت شانها را باید از کندوهای خودشان تهیه کنند و یا اینکه آنها را از منابع و مراکز مجاز فروش، خریداری کنند .
4. ورقه های شان باید با استفاده از موم خالص زنبورها، و قاب ها نیز باید با استفاده از چوب نو و سالم ساخته شوند. استفاده از شان ها و قاب های پلاستیکی و یا شان ها و قابهایی که از منشاء آنها اطلاعی در دست نیست، ممنوع است .
5. چنانچه قرار است از پنتاکلروفنل و یا مواد مشابه دیگر به عنوان محافظ چوب کندوها استفاده شود حتماٌ باید با کارشناسان یا مراجع ذیصلاح تولیدات ارگانیک مشورت بعمل آید . باید مطمئن شد که مواد محافظ چوب حاوی حشره کش نباشند و یا برای زنبورها مضر نیستند زیرا بعضی از محافظ های چوب ، حاوی ترکیبات کشنده و یا مضر برای حشرات هستند .
6. دربرخی زنبورستان ها، برای حفاظت کف کندوها، آن ها را در پارافین می جوشانند. اگر چه پارافین محافظ خوبی برای چوب
7. است ولی حتماٌ باید با اجازه کارشناسان و مشاورین تولید ارگانیک مصرف شود . درمواقعی که زنبوردار با مشورت کارشناسان ناگزیر به استفاده از پارافین می باشد، باید به یاد داشته باشد که نقطه جوش پارافین، پایین است لذا استفاده از آن مستلزم رعایت جوانب احتیاط در مقابل خطر شعله ور شدن آن است .
8. استفاده مجدد از شان های ترد و مرطوب کندوهای معمولی که عسل آن استحصال گردیده، ممنوع است .
9. هریک از کندوها باید دارای یک کد شناسایی عددی باشند که ویژگی های کندو و کلنی در آن لحاظ گردد .

محل استقرار کندوها و زنبورستان

1. حتی الامکان محل زنبورستان ها را در مناطقی انتخاب کنید که نظام های کشت مخلوط گیاهان رواج دارند؛ زیرا نظام های تک کشتی باعث کاهش منابع شهد میگردند. علاوه بر این، نظام تک کشتی به کودها و آفت کشهای شیمیایی نیاز بیشتری دارند که زنبورهای عسل و تولیدات آنها را تهدید میکنند .
2.  محل استقرار کندوها باید در مناطقی انتخاب شود که فعالیت آفات نظیر موریانه ها کم است .
3. زنبورستان انتخابی باید در تمام طول فصل به آب پاک و علوفه سالم دسترسی کامل داشته باشد. زنبورها بویژه در تابستان به مقدار زیادی آب نیاز دارند لذا برای بدست آوردن آب ممکن است به استخرهای شنا، استخرهای پرورش ماهی و یا حتی کانال ها و حوضچه های فاضلاب رو آورند. این آبها بدلیل حجم زیاد و یا آلوده بودن، ممکن است برای زنبورها مسئله ساز شوند لذا پیش بینی مکان مناسب برای سیراب شدن زنبورها ضرورت دارد .
4. کندوها باید در مناطقی مستقر گردند که مورد تأیید مراجع ذیصلاح است. زنبورستان ها باید بیش از دو کیلومتر به محل های دفن زباله،فاضلاب ها، میدانهای مسابقات چوگان و گلف، مراکز ممنوعه نظامی و میادین تیر، محل های شلوغ، محدوده های ترافیک و صنایع و کارخانجات آلاینده و بودار مثل کارخانجات دباغی، کوره های آجرپزی و سفالگری،دامداری ها و مرغداری ها، و گیاهان گلداری که بوسیله سموم سمپاشی شده اند فاصله داشته باشند . زنبورستان ها باید به جاده دسترسی داشته باشند ولی بهتر است با بزرگراه های پر تردد فاصله داشته باشند . دربرخی از کشورها وزارت کشاورزی در سایتهای اینترنتی نقشه اراضی ارگانیک و ممنوعه را در معرض دید علاقمندان قرار میدهند .
5.  – چنانچه متوجه شدید که قرار است مزارع و یا باغات منطقه را سمپاشی کنند و یا آنکه آب های جاری منطقه به سموم آلوده شده اند، باید کندوها را در زمان مناسب کوچ دهید و به نقطه مناسب دیگری ببرید . چنانچه کندوها را 2 تا 3 کیلومتر جابجا کنید، زنبورها در بازگشت سرگردان میمانند و نمی دانند چه بکنند. توصیه شده است که به عنوان یک قاعده، کندوها را به اندازه کمتر از 90 سانتی متر یا بیشتر از 5 کیلومتر جابجا کنید . چنانچه کندوها را به اندازه کمتر از 90 سانتیمتر تغییر دهید، دریچه پرواز را باید در محل جدید به اندازه دریچه پرواز قبلی تنظیم کنید تا زنبورها راه خود را گم نکنند. اما اگر محل زنبورها را به اندازه بیشتر از 5 کیلومتر جابجا کنید، زنبورها الگوی پرواز قبلی را فراموش میکنند و برای محل جدید الگوی جدید طراحی خواهند کرد .
6. بواسطه مسافت طولانی که ممکن است زنبورهای در حال چرا درجهت های مختلف پرواز کنند، نمیتوان دامنه چرای آنها را صرفاٌ به مناطق گواهی شده، محدود کرد. لذا مناطق استقرار کندوها باید به نحوی انتخاب شوند که امکان دستیابی زنبورها به مواد غیر مجاز به حداقل برسد .
7. بیشتر مردم از زنبور و نیش آن میترسند لذا ممکن است قرار دادن زنبورستان در جوار محل کار و یا اسکان آنها، احساسات و واکنش منفی آنها را برانگیزد و آنها اقدامات نامعقولی را برای از بین بردن زنبورها و یا آلوده ساختن کندو و یا عسل تولیدی انجام دهند . کاشتن گیاهان حاشی های نظیر تمشک، شمشاد و نظایر آن در اطراف زنبورستان ها و یا استقرار زنبورستانها در فضاهای محصور بین درختان یا گیاهان ارگانیک ، میتواند زنبورها را از دید افراد مخفی نگهداشته و در کاهش احساسات منفی آنها مؤثر باشد .
8. اگر احتمال میدهید که اشخاص متفرقه و یا حیوانات اهلی یا وحشی آلاینده به محوطه استقرار کندوها وارد گردند، اطراف زنبورستان را با کوبیدن پایه های چوبی و چند ردیف سیم خاردار محصور کنید .
9. زنبورداران متقاضی تولید عسل ارگانیک، باید نقشه کاملی از مناطقه که قرار است کندوهاشان را مستقر کنند و همچنین مناطقی که قرار است زنبورهایشان در آن چرا کنند را تهیه نموده و در دسترس داشته باشند . در این نقشه باید حتی الامکان محل های استقرار بعدی زنبورستان نیز نشان داده شده باشد. در نقشه زنبورستان باید حتی الامکان تعداد و میزان گیاهان کوهی و ارگانیک که به ازاء هر کلنی وجود دارند شامل نوع و گونه، زمان تقریبی گلدهی، تراکم گونه، تراکم گونه های رقیب، تراکم کلنی زنبورها، وضعیت جاده ها و راهها، منابع آب، کوهها و دره ها و … مشخص شده باشند .
10. زنبورستان ها باید دارای تقویم فعالیتها باشند. در این تقویم باید فصل یا زمان گلدهی گیاهان منطقه مشخص شده باشد. همچنین سازمان ها و نهادهایی که از زنبورستان سرکشی خواهند کرد و زمان احتمالی سرکشی آنها، تعیین شده باشد. باید معلوم شود که محل استقرار زنبورستان، به دولت و یا به اشخاص حقیقی تعلقّ دارد .
11. در زنبورستان ها باید دفاتری نیز وجود داشته باشد که کلیه گزارشات و رکوردهای زنبورداری در آن ثبت و ضبط شده باشند .

تغذیه زنبورها

1. از عسل میتوان به عنوان منبع اصلی غذای زنبورها استفاده کرد. در مواقعی که قرار است زنبورها بوسیله عسل تغذیه شوند، استفاده از عسلی که توسط یک مرجع ذیصلاح تایید و گواهی شده، بلامانع است .
2. استفاده از گرده زنبور که توسط یک مرجع ذیصلاح تایید و گواهی شده، بلامانع است .
3. در مواقعی که گرسنگی زنبورها حتمی است زنبوردار باید برنامه دقیقی برای مصرف مکمل های غذایی تهیه کند. در این برنامه باید منابع تولید عسل شامل شکر، شربت شکر، کنسانتره میوه و سایر منابع غذایی برای دوره های بدون گل، مشخص شده باشند .
4. تغذیه دستی زنبورها فقط بعد از آخرین برداشت و در زمانی که هیچ منبع دیگری برای چرای آنها وجود ندارد، مجاز میباشد. در طول دوره تولید عسل، نباید زنبورها را بوسیله شکر یا شربت شکر و بویژه بوسیله مکمل های غذایی غیرمجاز تغذیه کرد .
5. چنانچه قرار است کندوها به محلی منتقل شوند که ممکن است زنبورها از منابع غیر مجاز گرده و شهد استفاده کنند، باید
6. قبل از انتقال کندوها به زنبوردار باید مقداری عسل و گرده ارگانیک بمنظور استفاده زنبورها در دوره خواب، در کندو باقی بگذارد .

مدیریت آفات و بیماری ها

1. باید کلنی ها را سالم و قوی نگهداشت و کلنیهای ضعیف را یکی کرد و یا حذف نمود .
2. باید محل های سالم و مناسبی برای استقرار زنبورستان و کندوها و انبار انتخاب گردند .
3. مرتباٌ هر 2 تا 3 هفته یکبار باید کندوها چک شوند و کندوهای مریض و یا آلوده به آفات را باید به دام پزشک نشان داد .
4. سعی کنید که کف کندوها با زمین فاصله داشته باشند چون در غیر این صورت، کف کندو خیس میشود و با تابش خورشید، گاز و بوی بدی از آن متصاعد میشود که زنبورها را ناراحت میکند و یا فراری میدهد. علاوه بر این، رطوبت کف کندو ممکن است به رشد قارچ ها و سایر عوامل بیماری زا کمک کند. رطوبت کف کندوها ممکن است سرما را نیز به درون کندو منتقل کند و موجب سرماخوردگی زنبورها در فصول سرد سال شود . از تراورسهای راه آهن، سنگ، بلوک سیمانی و غیره میتوان به عنوان پایه سکوی استقرار کندو استفاده کرد .
5. زنبورداران باید به نحوی کلنیها و کندوها را نگهداری و مدیریت کنند که مقاومت طبیعی آنها را در مقابل آفات و بیماریها افزایش دهند . زنبوردار باید از چرخه زندگی و عادات زنبورها مطلّع بوده و موجودات و انگل های بیماریزا را بشناسد .
6. باید از اسناد و مدارک مربوط به تولید عسل ارگانیک محافظت شود زیرا در برخی موارد با استفاده از این اسناد و مدارک میتوان راهکارهایی برای پیشگیری، و یا کنترل آفات و بیماریها اتخاذ نمود .
7. باید برای جلوگیری از تجمع و انباشت موم و سایر مواد زائد باقیمانده که میتوانند غذا و یا پناهگاه آفت “بید موم” را تأمین کنند ، تخته های کف کندو تراشیده شوند .
8. نباید از مواد شیمیایی برای کنترل آفات و بیماریها و برای ضد عفونی نمودن کندوها استفاده کرد. برای این منظور، استفاده از اسید فولیک، اسید لاکتیک، اسید اگسالیک، اسید استیک، سود سوزآور، اسید فرمیک، گوگرد، باسلیوس تورینجنس را با رعایت برخی نکات مجاز دانسته اند . اسیدفولیک، اسید لاکتیک و اسید فرمیک باید پس از پایان فصل تولید عسل مصرف شوند و 30 روز قبل از آغاز دوره جدید ساخت عسل باید مصرف آنها را متوقف کرد. باید قبل از مصرف اسید فولیک، اسید لاکتیک و اسید فرمیک ضرورت استفاده از آن ها کاملاٌ محرز شده و مجوز قانونی مصرف آنها از مراجع ذیصلاح دریافت شده باشد . در برخی کشورها از جمله ایالات متحده، مراجع ذیصلاح مصرف اسید فرمیک را ممنوع کرده اند .
9. استفاده از منتول، بمنظور کنترل “کنه تراشه ای” یا “آکاراپیس”بلامانع و مجاز تشخیص داده شده است .
10. کلنی های آلوده به بیماری لوک امریکایی . را از بین ببرید برخی منابع، استفاده زنبورداران از آنتی بیوتیک “اکسی تتراسیکلین” یا “تترامایسین” به منظور پیشگیری از گسترش بیماری لوک در کلنی ها را مجاز دانسته اند .استعمال آنتی بیوتیک را باید صرفاٌ پس از اتمام دوره تولید عسل آغاز کرد و 30 روز قبل از آغاز دوره جدید تولید عسل ارگانیک، به آن خاتمه داد .
11. استفاده از شربت شکر یا روغن حاوی شیرینی میوه ای رنگدانه دار،برای استعمال آنتی بیوتیک هایی که برای کنترل بیماری لوک امریکایی بکار میرود، ممنوع است .
12. استفاده از آنتی بیوتیک در تولید عسل ممنوع میباشد مگر زمانی که سلامت کلنی در معرض خطر باشد. در مواردی که خطر کندو را تهدید میکند باید بلافاصله کندو را جابجا کرد و عسله ای تولیدی این گونه کندوها را نباید جزو عسل ارگانیک گواهی شده، بحساب آورد .
13. استفاده از مواد متوقف کننده رشد باکتری ها و سایر مواد شیمیایی ممنوع است .
14. استفاده از برخی مواد شیمیایی نظیر سیانید کلسیم به عنوان ماده تدخینی دودزا و ضدعفونی کننده، ممنوع است .

برداشت و عمل آوری عسل

1. تولیدات مختلف یک زنبورداری که تحت عنوان ارگانیک، برداشت، طبقه بندی و بفروش میرسند باید از کندوهایی بدست آمده باشند که حداقل یک مدیریت ارگانیک مستمر 270 روزه بر آنها اعمال شده باشد . بدیهی است که پیش از آغاز این دوره 270 روزه، ابتدا باید تولیدات قبلی کندو برداشت شده باشند و شان هایی که با استفاده از موم ارگانیک تهیه شده اند نیز جایگزین شانهای قبلی گردند .
2. استفاده از دودی های مناسب، بادبزن، بروس، و یا تلمبه های باد برای دور کردن زنبورها بلامانع است .
3. گرمای دود تولیدی نباید بیش از 35 درجه سانتیگراد باشد و نباید به مدت طولانی از آن استفاده کرد. استفاده از مواد دودزا که منشأ غیر طبیعی و شیمیایی دارند ممنوع است .
4. چنانچه قصد دارید در زمان برداشت و یا عمل آوری عسل از مواد دور کننده، به منظور دور کردن زنبورها استفاده نمایید ، سعی کنید مواد مورد نظر از نوع طبیعی و مجاز بوده و مورد تأیید مراجع ذیصلاح قرار گرفته باشند . به جای مواد دور کننده شیمیایی از مواد دور کننده طبیعی و ارگانیک استفاده کنید. برای مثال بجای استفاده از مادة دود کنندة انیدرید بوتیریک، میتوان از یک دورکننده که منشاء گیاهی دارد نظیر روغن بادام مصنوعی یا بنزآلدئید، استفاده نمود. ماده اخیر توسط شیرینی پزی ها به عنوان مزه و چاشنی کیک های بادامی بکار برده میشود .
5. رطوبت عسلی که قرار است به عنوان ارگانیک به فروش برسد بایدحداکثر 16 تا 18 درصد باشد .
6. استفاده از پرس سرد و سنگین برای استحصال عسل بلامانع است.استحصال عسل از سلول های مومی که با استفاده از شربت شکر پدید آمده اند، ممنوع است .
7. هنگام استحصال و یا عمل آوری عسل به هیچ وجه نباید برای کاهش غلظت و چسبندگی عسل به آن آب اضافه کرد .
8. باید اجازه داد که ناخالصی های عسل در اثر نیروی ثقل ته نشین گردند؛ برای جدا کردن ناخالصی ها و بلورهای تخم از عسل، نباید از توری های مشبک دانه ریز و یا سایر صافی ها ، استفاده شود
9. در زمان عمل آوری عسل، نباید عسل را با حرارت بیش از 35 درجه سانتی گراد گرم کرد. عمل آوری عسل بوسیله گرما حتی الامکان باید در حداقل زمان انجام شود. عسل ارگانیک را نباید با استفاده از بخاری های نفتی یا هر نوع سیستم حرارتی دیگری که دود کند، گرم و یا عمل آوری کرد .
10. زنبورهایی که در طول فرایند استحصال عسل جمع آوری میشوند را باید شستشو کرده و به حال خود واگذارده شوند و یا آنکه باید آنها را در کندوهای مجاور قرار داد .
11. باید ظروف عسل را از جاهای مطمئن تهیه نمود و باید آنها را کاملاٌ شستشو داد. از ظروف کهنه و زنگ زده نباید استفاده گردد. در صورتی که زنبوردار ناگزیر به استفاده از اینگونه ظروف باشد باید سطح آنها را موم اندود کند .
12. سطوحی که با عسل در ارتباط هستند باید از جنس استیل ضد زنگ، طروف پلاستیکی مخصوص غذا، شیشه و یا رنگهای خوراکی مجاز باشند و در غیر اینصورت سطوح مذکور باید موم اندود شوند .
13. برای رنگ آمیزی سطوح باید از رنگهای خوراکی مجاز استفاده نمود و بعد باید آنها را با موم پوشاند. عسل را نباید در ظرف فلزی یا گالوانیزه که اکسیده می شوند )زنگ میزنند( ذخیره نمود .
14. – ظروف عسل گیری باید در مقابل نفوذ حشرات و جوندگان مقاوم باشند. ظروف عسل گیری باید فاقد درز و منفذ باشند تا از سرقت عسل توسط زنبورها و نیز از انتشار بیماریها جلوگیری شود .
15. ابزار و ادوات عسلگیری از قابلیت شستشوی مکرر بوسیله مقادیر زیاد آب تازه و تمیز و داغ برخوردار باشند .

نگهداری عسل و وسایل زنبورداری

1. عسل را باید تحت شرایط سرد در ظروف بدون منفذی که مانع از ورود آب و هوا میشود ذخیره نمود .
2. عسل را نباید بمدت طولانی (بیش از 2 سال) ذخیره نمود .
3. عسلی که در حرارت بیش از 43 درجه سانتیگراد گرم شده باشد نباید جزو “عسل خام” طبقه بندی و یا برچسب زده شود؛ زیرا گرما طبیعت آنزیم های عسل را عوض میکند. همچنین، طبقه بندی رنگ و درجه عسل ارگانیک باید کاملاٌ بر اساس استانداردهای صنایع عسل صورت گیرد . برای مثال، عسل ارگانیکی که به عنوان “عسل گل” طبقه بندی می شود و برچسب میخورد باید منحصراٌ با استفاده از فلور گیاهی قید شده، تولید گردیده باشد و با انواع دیگر عسل مخلوط نشده باشد .
4. استفاده از نفتالین بمنظور کنترل “بید موم” در عسل ذخیره شده و در سایر مواد و ابزارهایی که در جریان تولید و عمل آوری عسل مورد استفاده قرار می گیرند، ممنوع است .
5. سوزاندن گوگرد، تبرید (سردسازی) یا منجمدسازی را از روش های مجاز برای کنترل بید در انبار دانسته اند .
6. باید فهرستی از تاریخ و مقدار مواد و لوازم مصرفی، تهیه نمود. این فهرست، کار گزارش گیری توسط زنبوردار و یا بازرسان مراجع ذیصلاح را تسریع و تسهیل مینماید و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار آنها قرار میدهد .

نگارنده : مهندس محمد امیری

از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. 💐

اگر در خصوص زنبورداری ارگانیک ، تجربه یا نظر خاصی دارید، لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.

مقالات مرتبط :