زیست شناسی و مدیریت بچه دهی کلنی‌های زنبور عسل | قسمت 1
بچه دهی زنبور عسل
مروری بر یک رویداد معمول بچه دهی زنبور عسل
نویسنده: James E. Tew
بچه دهی کلنی‌های زنبور عسل، پدیده‌ای طبیعی و شگفت‌انگیز در زیست‌شناسی زنبورهاست که در بهار رخ می‌دهد. این راهنما، بخش اول از یک مجموعه دو قسمتی است که به بررسی چگونگی وقوع بچه دهی، ترکیب کلنی در حال بچه دهی، و راه‌های مدیریت آن می‌پردازد. با درک این فرآیند و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توانید از کاهش تولید عسل جلوگیری کنید و کلنی‌های خود را سالم نگه دارید.
مروری بر یک رویداد بچه دهی معمولی
در بهار، کلنی‌ای که معمولاً ملکه‌ای بیش از یک سال سن دارد، پس از زمستان با جمعیتی قوی (حدود ۱۵,۰۰۰ تا ۳۰,۰۰۰ زنبور) وارد فصل جدید می‌شود. ژنتیک بچه دهی نقش مهمی در این فرآیند دارد، زیرا زنبورها باید به‌صورت غریزی بدانند چگونه بچه دهی کنند. در اوایل فصل، زنبورهای پرستار تولید زنبورهای نر را آغاز می‌کنند تا حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ نر در کلنی حضور داشته باشند. قاب های تخم با افزایش زنبورهای در حال رشد و ذخایر غذایی شلوغ‌تر می‌شود.
در مرحله‌ای مرموز، زنبورهای پرستار شروع به ساخت سلول های ملکه می‌کنند که ملکه در آنها تخم‌گذاری خواهد کرد. اینجاست که زمینه برای بچه دهی آماده می‌شود.
ترکیب کلنی در حال بچه دهی
وقتی زمان خروج ملکه‌های جدید فرا می‌رسد، کلنی تصمیم می‌گیرد کدام زنبورها همراه کلنی بچه‌ده بروند و کدام‌ها در کندوی اصلی بمانند. حدود نیمی از زنبورها با کلنی بچه‌ده خارج می‌شوند. این گروه شامل زنبورهای کارگر در همه سنین، تعدادی از زنبورهای نر و ملکه قدیمی است. هیچ تخم یا لاروی در کلنی بچه‌ده منتقل نمی‌شود.
بسیاری از زنبورهایی که ابتدا همراه کلنی بچه‌ده خارج می‌شوند، به کندوی اصلی باز می‌گردند. کلنی بچه‌ده ممکن است به‌صورت آهسته به یک مکان موقت برود و چند روز آنجا بماند تا زنبورهای پیشاهنگ مکان جدیدی پیدا کنند، یا به‌سرعت به مقصدی که از قبل انتخاب شده پرواز کند. انتخاب مکان جدید فرآیندی پیچیده است که هنوز کاملاً شناخته نشده است.
مکان جدید کلنی
در مکان جدید، زنبورهای پیشاهنگ شروع به ساخت خانه‌ای جدید می‌کنند، چون لاروی برای تغذیه وجود ندارد و معمولاً جریان شهد در دسترس است، تولید موم و توسعه کلنی به‌سرعت انجام می‌شود. ملکه قدیمی با تخم‌گذاری گسترده آغاز می‌کند، زیرا کلنی باید برای زمستان آینده زنبورها و منابع غذایی کافی داشته باشد.
تغییر ملکه
اغلب، ملکه قدیمی نمی‌تواند سرعت بالای تخم‌گذاری را حفظ کند و از وظایف خود عقب می‌ماند. در این مرحله، زنبورهای پرستار فرآیند جانشینی را آغاز می‌کنند و ملکه‌های جدیدی پرورش می‌دهند. برخی از این ملکه‌های جدید ظاهر می‌شوند، با هم رقابت می‌کنند یا توسط زنبورهای خانگی اخراج می‌شوند تا تنها یک ملکه جدید باقی بماند. ملکه قدیمی کنار گذاشته می‌شود و ملکه جدید پس از جفت‌گیری دشوار، کلنی‌ای کاملاً مستقل را هدایت می‌کند. پس از چند ماه فعالیت، فرآیند تقسیم کلنی تکمیل می‌شود.
زنبورهای در حال بچه دهی
زنبورداران قرن‌هاست که بچه زنبورهای طبیعی را جمع‌آوری می‌کنند. در گذشته، جمع‌آوری این کلنی‌ها راهی رایج برای شروع زنبورداری بود، اما با شیوع کنه واروآ، این روش چالش برانگیز شده است. جمع‌آوری کلنی‌های بچه‌ده می‌تواند ویژگی بچه دهی را در زنبورها تقویت کند. برای کاهش این ویژگی، بهتر است کلنی‌های بچه‌ده را با ملکه‌ای جدید و جوان جایگزین کنید تا از فرآیند بچه دهی جلوگیری شود.
بچه دهی ممکن است تا اندازه‌ای از رفتار فرار یا مهاجرت فصلی منشأ گرفته و تکامل یافته باشد.. رفتارهای بچه دهی، جانشینی و فرار با هم شباهت‌هایی دارند، به‌ویژه اینکه ملکه قدیمی همراه کلنی بچه‌ده می‌رود، در حالی که منطقی‌تر به نظر می‌رسد ملکه جدید کلنی بچه را همراهی کند.
چگونگی رسیدن کلنی به مرحله بچه دهی
در اواخر زمستان، تولید تخم در کلنی به‌آرامی با چند صد تخم آغاز می‌شود. با شروع بهار و دسترسی به گرده، این کار به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. ملکه با گروهی بزرگ‌تر از همراهان تغذیه می‌شود و در حالتی پرشور تخم‌گذاری می‌کند. با پر شدن سلول‌های کارگر، زنبورهای نر و سپس ملکه‌های جدید تولید می‌شوند.
لانه تخم شلوغ و گرم می‌شود و تعادل کلنی به هم می‌خورد. وقتی غدد ژل رویال زنبورهای پرستار پرشده ولی کار کمی برای انجام دادن دارند، و رایحه ملکه (فرمون) به دلیل جمعیت زیاد رقیق می‌شود، ملکه ناگهان تحت رژیم غذایی سخت قرار می‌گیرد. اینجاست که انگیزه بچه دهی فعال می‌شود و افزودن فضای بیشتر به کندو دیگر نمی‌تواند آن را متوقف کند.
ملکه برای پرواز باید وزن کم کند. به همین دلیل شکمش کوچک‌تر می‌شود و او چابک‌تر می‌گردد. زنبورهای پرستار و خانگی با او خشن‌تر رفتار می‌کنند و هیجان در کلنی حاکم می‌شود.
شاید مایل باشید مقاله ” شکار ایمن بچه کندو در 9 مرحله ” را ملاحظه کنید 🌷
پیچیدگی‌های بچه دهی
بچه دهی فرآیندی پیچیده است و برای انگیزه بچه دهی دو نظریه اصلی وجود دارد:
- نظریه غذای لارو: زنبورهای پرستار با ژل رویال اضافی و کار کم، انگیزه بچه دهی را تقویت می‌کنند.
- نظریه شلوغی قاب های مولد: ازدحام در قاب تخم باعث تحریک بچه دهی می‌شود.
هیچ‌کدام از این نظریه‌ها به‌تنهایی توضیح کاملی برای بچه دهی ارائه نمی‌دهند. برای بچه دهی موفق، باید جمعیت مناسب زنبورهای بالغ، نرها، ملکه و منابع غذایی فراوان داخل و خارج کندو وجود داشته باشد.
چه باید کرد برای پیشگیری از بچه دهی؟
- افزودن فضای لانه تخم گذاری: پیش از شلوغ شدن، طبق‌ها یا شانه‌های جدید اضافه کنید.
- استفاده از ملکه جوان: ملکه‌ای جوان و فعال انتخاب کنید که تخم‌گذاری قوی داشته باشد. اگر کلنی بچه‌ده را جمع‌آوری کردید، آن را با ملکه جدید جایگزین کنید تا ویژگی بچه دهی کاهش یابد.
برای پیشگیری از بچه دهی چه کار هایی را نباید کرد؟
- چیدن بال ملکه: این روش توصیه نمی‌شود، زیرا ملکه همچنان تلاش می‌کند خارج شود و ممکن است روی زمین بخزد یا به کندو باز نگردد.
- نابود کردن سلول‌های ملکه: این کار وقت‌گیر است و کافی نیست، زیرا کلنی‌های مصمم حتی بدون سلول ملکه بچه دهی می‌کنند.
- قفس کردن ملکه: محبوس کردن ملکه تأثیر چندانی ندارد، زیرا کلنی ممکن است با ملکه جدید خارج شود.
خروج کلنی
وقتی کلنی تصمیم به بچه دهی می‌گیرد، در یک روز گرم (معمولاً بین صبح تا بعداز ظهر)، زنبورهای کارگر با هیجان در کندو حرکت می‌کنند و ملکه را به سمت ورودی هدایت می‌کنند. ملکه به فضای باز هدایت می‌شود و کلنی بچه‌ده به هوا برمی‌خیزد. این صحنه‌ای شگفت‌انگیز و پرهیجان است.
خارج از کندو
وقتی کلنی بچه‌ده خارج می‌شود، هزاران زنبور در حال پرواز، خزیدن و برخورد با یکدیگر صحنه‌ای شلوغ ایجاد می‌کنند. زنبورها نمی‌توانند همزمان از ورودی کوچک کندو خارج شوند، بنابراین برخی منتظر می‌مانند، در اطراف پرواز می‌کنند یا روی کندو جمع می‌شوند. این شلوغی در واقع نوعی الگوی انتظار است تا زنبورها عضلات پروازی خود را گرم کنند و برای رفتن به مکان موقت آماده شوند. گاهی به نظر می‌رسد که کلنی به کندو باز می‌گردد. آیا بچه دهی لغو شده است؟ این موضوع در بخش دوم بررسی خواهد شد.
نتیجه گیری
بچه دهی کلنی‌های زنبور عسل پدیده‌ای پیچیده و جذاب است که نشان‌دهنده زیست‌شناسی پویای زنبورهاست. درک این فرآیند و استفاده از راهکارهایی مانند افزودن فضای کندو و جایگزین کردن می‌تواند به مدیریت بهتر کلنی‌ها کمک کند. هرچند از دست دادن کلنی بچه‌ده ناامیدکننده است، اما تماشای این رویداد طبیعی همیشه شگفت‌انگیز است.
از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند بوده باشد. اگر در خصوص این مقاله تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.
ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.
دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :
تبلیغات
این عسل از منطقه ای گرفته شده که برای جن و پری و خرس قفل هست
جهت سفارش تلفنی یا لینک محصول فروشنده بر روی تصاویر بالا کلیک نمایید