علائم، پیشگیری و راههای کنترل ویروس سیاه شدن سلول ملکه در زنبورهای عسل
ویروس سیاه شدن سلول ملکه Black Queen Cell Virus (BQCV) یک بیماری ویروسی فراگیر است که زنبورهای عسل را در سراسر جهان مبتلا میکند و بهویژه برای گونههایی مانند زنبور عسل اروپایی (Apis mellifera) بسیار مرگبار است. این ویروس به دلیل نابودی شفیرهها و لاروهای ملکه، که رنگ آنها را از زرد به قهوهای یا سیاه تغییر میدهد، شناخته شده است. این ویروس نخستین بار در سال ۱۳۵۶ (۱۹۷۷ میلادی) توصیف شد و توالی ژنتیکی آن در سال ۱۳۷۸ (۲۰۰۰ میلادی) تعیین گردید. ویروس از طریق فرآیندی به نام اندوسیتوز وارد سلولهای زنبور میشود و آر.اِن.اِی (RNA) خود را برای تکثیر آزاد میکند.
انتقال این ویروس زمانی رخ میدهد که زنبورهای پرستار به لاروها، تغذیه آلوده بدهند یا از طریق معرفی ملکههای آلوده به کندوهای جدید. این ویروس میتواند در لاروهای مرده، گرده گل و عسل بهمدت چند هفته باقی بماند و زمینه گسترش بیماری را فراهم سازد. نشانههای بیماری در سلولهای ملکه قابل مشاهده است؛ بهطوریکه لاروهای آلوده تیره شده و میمیرند. اما زنبورهای بالغ علائمی نشان نمیدهند و این موضوع، تشخیص بیماری را دشوار میسازد. برای شناسایی دقیق ویروس، معمولاً از آزمایش زنجیرهای واکنش پلیمراز (PCR) برای تشخیص امضای ژنتیکی ویروس استفاده میشود.
در حال حاضر، درمان مستقیمی برای ویروس سیاه شدن سلول ملکه وجود ندارد، اما زنبورداران میتوانند از روشهای کنترلی مبتنی بر بهداشت محیط کندو، تعویض ملکه و در برخی موارد از بین بردن کلنیهای شدیداً آلوده استفاده کنند. کنترل کنه واروآ و درمان بیماری نُزِما نیز میتواند در مدیریت این بیماری مؤثر باشد. کنترل کنه واروآ اهمیت زیادی دارد و روشهایی مانند نوار آپیستان، چکمیتپلاس، اسید فرمیک و تیمول برای مقابله با آن وجود دارد.
با وجود دشواریهای ناشی از نبود علائم ظاهری در زنبورهای بالغ و ماندگاری طولانی ویروس در محیط، زنبورداران میتوانند با اقدامات مدیریتی دقیق، بازرسی منظم کندوها و کنترل کنه واروآ، از گسترش این بیماری جلوگیری کنند. حفظ کلنیهای قوی، تغذیه مناسب و رعایت بهداشت زنبورستان، کلید پیشگیری و مدیریت شیوع ویروس سیاه شدن سلول ملکه است.
ویروس سیاه شدن سلول ملکه چیست؟
صنعت زنبورداری با تهدیدات زیادی مواجه است، از جمله کاهش زیستگاهها، بیماریها و آفات. زنبورهای عسل از بیماریهای متعددی رنج میبرند که جمعیت و بهرهوری آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. برخی بیماریها در صورت عدم کنترل، میتوانند کل یک کلنی را از بین ببرند. بیماریهای ویروسی از جدیترین بیماریهایی هستند که زنبورها را در جهان تهدید میکنند و باید مهار شوند.
گسترش کنترلنشده بیماریهایی مانند ویروس سیاه شدن سلول ملکه در کلنیهای زنبور عسل، بهطور منفی بر بخش کشاورزی در سطح جهانی اثر میگذارد، زیرا کشاورزی برای گردهافشانی وابسته به زنبورهاست. بنابراین، بسیار مهم است که علل، روند پیشرفت و کنترل بیماریهایی که زنبورها را تحت تأثیر قرار میدهند، بهخوبی درک شود تا بتوان از کلنیهای زنبوری که برای صنعت کشاورزی حیاتی هستند، محافظت کرد.
ویروس سیاه شدن سلول ملکه (BQCV) یک بیماری ویروسی در زنبورهای عسل است که در تمام مناطق زنبورداری جهان یافت میشود. این ویروس بهویژه برای گونههای زنبور عسل اروپایی ، زنبور عسل فلورایی و زنبور غولپیکر هندی بسیار کشنده است.
ویروس، عامل عفونیای است که با ورود به سلول میزبان (میزبانخواری)، تکثیر مییابد. ویروس سیاه شدن سلول ملکه از خانواده کریپا ویروسها (Cripavirus) است. این بیماری، بهویژه باعث مرگ لاروها و شفیرههای ملکه میشود و نوزادهای آلوده، از رنگ زرد به قهوهای یا سیاه تغییر رنگ میدهند. این ویروس بهعنوان یکی از رایجترین دلایل مرگ لاروهای ملکه زنبور عسل در بسیاری از نقاط جهان شناخته میشود.
ویروس سیاه شدن سلول ملکه نخستین بار در سال ۱۳۵۶ (۱۹۷۷ میلادی) توصیف شد و ژنوم آن در سال ۱۳۷۸ (۲۰۰۰ میلادی) تعیین توالی گردید. میزبان اصلی این ویروس، جنس زنبور عسل شناخته شده است، اگرچه برخی گونههای زنبور بامبل نیز میتوانند ناقل این ویروس باشند. این ویروس بیشتر در کشور استرالیا و اکنون در بخشهایی از آفریقای جنوبی یافت میشود، اما بهسرعت به سایر نقاط جهان نیز گسترش یافته است.
ویروس سیاه شدن سلول ملکه از طریق فرآیندی به نام اندوسیتوز وارد سلول میزبان در بدن زنبور عسل میشود (فرآیندی که طی آن مواد به درون سلول وارد میشوند). سلول زنبور به سمت داخل جوانه زده و وزیکولهای حاوی ویروس را به درون سلول راه میدهد. برخی از پروتئینهایی که از این راه وارد سلول میشوند، شامل آر.اِن.اِی کامل یا تکه تکه شده هستند. پس از ترکیدن این وزیکولها در درون سلول، ژنوم ویروسی در سلول آزاد میشود.

انتقال ویروس سیاه شدن سلول ملکه
این بیماری زمانی وارد بدن لاروها میشود که زنبورهای پرستار، بهطور ناخواسته غذای آلوده به لارو میدهند. همچنین، زنبورهای بالغ میتوانند با رفت و آمد میان کندوها، باعث انتقال بیماری شوند. اگر ملکه آلوده باشد، با معرفی به کندوهای دیگر، ویروس را منتقل میکند. آب و تجهیزات مربوط به زنبورداری نیز میتوانند ناقل ویروس باشند و عامل انتقال میان کندوها شوند.
ویروس میتواند تا حدود چهار هفته در لاروهای مرده، گرده گل و عسل زنده بماند و به این ترتیب، به گسترش خود ادامه دهد. در زنبورستانهایی که به پرورش ملکه میپردازند، احتمال مشاهده این بیماری بیشتر است، چرا که ورود ملکههای آلوده میتواند عامل شیوع باشد. با این حال، این بیماری حتی در واحدهای زنبورداری کوچک نیز مشاهده شده است. مطالعات مختلف، ویروس سیاه شدن سلول ملکه را از نظر شدت و گستردگی، پس از ویروس تغییر شکلدهنده بال، در جایگاه دوم قرار دادهاند.
علائم و تشخیص ویروس سیاه شدن سلول ملکه Black Queen Cell Virus (BQCV)
ویروس سیاه شدن سلول ملکه پس از ورود به کلنی، تأثیر قابلتوجهی بر آن میگذارد. وقتی ملکه سالم و سایر زنبورهای بالغ در کلنی وجود دارند، تخمها مانند همیشه گذاشته میشوند، اما لاروهایی که قرار است به ملکه تبدیل شوند، زنده نمیمانند. این موضوع باعث فشار و آسیب به کلنی میشود زیرا کلنی قادر به پرورش ملکه جدید نیست.
همانطور که از نامش پیداست، ویروس سیاه شدن سلول ملکه عمدتاً روی ملکههای در حال رشد تأثیر میگذارد. با این حال، ویروس میتواند در زنبورهای کارگر و نر نیز یافت شود، اما زنبورهای بالغ آلوده معمولاً علائم ظاهری ندارند.
این ویروس لاروهای میزبان را در مراحل مختلف رشد میکشد، بنابراین بقایای لاروهای مرده را میتوان در هر مرحله پس از بسته شدن سلول مشاهده کرد. علائم معمول این بیماری نسبتاً قابل مشاهده است، اما نیاز به بررسی داخل کندو و رسیدن به شانها دارد.
وقتی ویروس به کلنی حمله میکند، لاروها و شفیرههای ملکه ابتدا زرد شده، سپس از رنگ قهوهای به سیاه تغییر رنگ میدهند و میمیرند. لاروها معمولاً ابتدا پوستی سخت پیدا میکنند، اما در نهایت نرم و مرده میشوند. با پیشرفت تیرگی لاروها و شفیرهها، دیوارههای بیرونی سلولهای ملکه ظاهر روغنی به خود گرفته و رنگ آنها تیرهتر و نهایتاً سیاه میشود که نشانه وجود لارو یا شفیره مرده در داخل است. لازم است توجه شود که فقط سلولهای ملکه تحت تأثیر قرار میگیرند.
مرگ لاروها و شفیرهها ممکن است به دلیل بیماریهای دیگر نیز رخ دهد؛ بنابراین برای اطمینان از حضور ویروس در کلنی مشکوک، تشخیص دقیق لازم است.
تشخیص بیماری
تشخیص قطعی ویروس تنها با مشاهده علائم فوق دشوار است. این مشکل با این واقعیت که زنبورهای بالغ آلوده هیچ علامتی نشان نمیدهند، پیچیدهتر میشود. نکته مهم این است که ویروس بهطور واضح روی شفیرهها و لاروهای ملکه اثر میگذارد، در حالی که خود ملکهها ظاهراً سالم بوده و علائم عفونت ندارند. ویروس تنها در لاروها و شفیرهها علائم قابل مشاهده ایجاد میکند.
پس از شک به وجود بیماری در کلنی، مطمئنترین راه تشخیص، انجام آزمایش واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) است. مانند سایر ویروسها، تشخیص با این روش مولکولی که اثر ژنتیکی منحصر به فرد هر ویروس را آشکار میکند، انجام میشود. هر ویروس نشانگر ژنتیکی خاص خود را دارد و اگر این نشانگر در آزمایش PCR شناسایی شود، قطعا حضور ویروس تأیید میگردد. در غیر این صورت، حتی با وجود علائم ظاهری، نمیتوان از حضور ویروس مطمئن بود زیرا سایر عفونتهای ویروسی ممکن است علائمی مشابه داشته باشند.
درمان ویروس سیاه شدن سلول ملکه
بیماریهای ویروسی بهطور کلی درمانپذیر نیستند. متأسفانه، در حال حاضر هیچ واکسن یا دارویی برای ویروس BQCV وجود ندارد. اگر کلنیای آلوده شود، هیچ دارویی نمیتواند ویروس را ریشهکن کند. بهعبارتی هیچ درمانی برای زنبورهای آلوده وجود ندارد. پس از تأیید وجود ویروس در یک کندو، زنبوردار باید فوراً تمام تجهیزات مربوط به آن کندو را ضدعفونی کند. همچنین منابع آب و ظروف باید کاملاً تمیز و ضدعفونی شوند؛ زیرا ویروس میتواند از طریق آب منتقل شود.
۱. روشهای کنترلی مدیریتی
روشهای مدیریتی بهعنوان بهترین گزینه برای کنترل این بیماری ویروسی شناخته میشوند. برای کاهش شیوع بیماری، حفظ بهداشت کندو و پاکسازی مداوم اهمیت زیادی دارد. این شامل تمیز نگهداشتن منظم کندوها و پرهیز از استفاده از تجهیزات مشکوک به آلودگی است. بنابراین به زنبورداران توصیه میشود تجهیزات خود را با دیگران به اشتراک نگذارند و بهطور مرتب آنها را تمیز کنند. همچنین استفاده از الکل رقیقشده یا حرارت (شعله مستقیم) برای ضدعفونی ابزارها توصیه میشود.
عملیات بهداشتی مانند تعویض شانههای کندو و تعویض ملکه نیز پیشنهاد میشود. در موارد آلودگی شدید، میتوان کلنی را بهطور کامل نابود کرد تا از گسترش بیماری جلوگیری شود؛ گرچه این یک اقدام افراطی است که بسیاری از زنبورداران تمایلی به آن ندارند.
تضمین اینکه کلنی قوی و بهخوبی تغذیه شده است، یکی دیگر از روشهای مؤثر کنترل بیماری به شمار میرود. کلنیهای ضعیف و کمتغذیه نسبت به این بیماری آسیبپذیرترند.
۲. استفاده از آنتیبیوتیکها
برخی مطالعات، وجود عفونتهای همزمان مانند نوزما و کنه واروآ را با BQCV مرتبط میدانند. کنترل کنه واروآ و درمان نوزما میتواند در مهار بیماری مؤثر باشد.
برخی زنبورداران ادعا میکنند که آنتیبیوتیکهایی مانند فومیژیلین و تتراسیکلین (تحت نام تجاری Terramycin) میتوانند علائم BQCV را کاهش دهند. این آنتیبیوتیکها در واقع تعامل با بیماری نوزما را مختل میکنند. با این حال، این مسئله هنوز بهطور علمی ثابت نشده است. بنابراین، استفاده از آنتیبیوتیکها برای درمان این ویروس توصیه نمیشود. تاکنون هیچ آنتیبیوتیکی برای درمان این ویروس توسط FDA تأیید یا ثبت نشده است. شواهد فقط روایی و غیرقطعی هستند.
استفاده از آنتیبیوتیکها برای حذف ویروس توصیه نمیشود. اما در غیاب راهکارهای دیگر، برخی زنبورداران ممکن است آن را بهعنوان بخشی از یک برنامه کنترل تلفیقی آفات و بیماریها در نظر بگیرند. ویروس سیاه شدن سلول ملکه میتواند در حضور انگلها فعالتر شود و مرگومیر بیشتری ایجاد کند. کنه واروآ، که اغلب در کلنیهای مبتلا به بیماریهای ویروسی یافت میشود، میتواند ویروس را فعال کرده یا بهعنوان ناقل، آن را به سایر زنبورها منتقل کند.
کنترل کنه واروآ برای مدیریت ویروس سیاه شدن سلول ملکه
کنههای واروآ از جمله انگلهای زنبور عسل هستند که بهطور نزدیکی با ویروس سیاه شدن سلول ملکه در ارتباطاند. آنها این ویروس را هم بین کندوها و هم درون کندوی واحد منتقل میکنند. زنبورداران با موفقیت توانستهاند با کنترل کنههای واروآ در زنبورستان خود، شیوع ویروس سیاه شدن سلول ملکه را مهار کنند. این موفقیت هم در جلوگیری از بروز بیماری در کلنیها و هم در کاهش آثار عفونتها حاصل شده است. تمامی زنبورداران، فارغ از اندازهٔ فعالیتشان، میتوانند بهراحتی از روشهای کنترل کنه واروآ در زنبورستان خود بهرهمند شوند.
شاید علاقمند باشید مقاله ” تشخیص میزان آلودگی کلنی به کنه واروآ با استفاده از الکل ” را ملاحظه کنید 🌹

روشهای کنترل کنه واروآ
هم زنبورداران مبتدی و هم حرفهای میتوانند از روشهای اصلی زیر برای کنترل کنه واروآ استفاده کنند:
- اپیستان (Apistan): یک درمان شیمیایی که بهصورت نوارهایی حاوی مادهٔ کشندهٔ کنه به نام فلووالینات عرضه میشود. این نوارها درون کندو، بهویژه در نزدیکی ناحیهٔ تخمریزی قرار داده میشوند. مادهٔ مؤثره از طریق تماس با زنبورها در سراسر کندو پخش میشود. با این حال، باید با احتیاط استفاده شود، زیرا کنههای واروآ ممکن است نسبت به فلووالینات مقاوم شوند.
- چکمیتپلاس (Checkmite+): گزینهای مناسب در صورت مقاومت کنهها نسبت به فلووالینات است. این دارو قوی است و استفادهٔ ایمن از آن برای زنبورداران مبتدی دشوار است، اما زنبورداران باتجربه میتوانند آن را با موفقیت به کار گیرند.
- اسید فرمیک: در انواع مختلف آمادهسازی و روشهای کاربردی موجود است و بهعنوان یکی از گزینههای طبیعی برای کنترل کنه واروآ به کار میرود.
- تیمول (Thymol): بهصورت ژل یا دیگر اشکال عرضه میشود و درمانی طبیعی و قابلاطمینان برای کنترل کنه واروآ است. بهصورت تجاری تحت برند Apiguard در دسترس است. تناوب بین استفاده از تیمول و فلووالینات به جلوگیری از ایجاد مقاومت در کنهها کمک میکند.
گردپاشی با شکر برای مدیریت ویروس سیاه شدن سلول ملکه
استفاده از پودر شکر باعث تحریک رفتار آراستن در زنبورها میشود؛ زنبورها کنهها را از بدن خود میتکانند. برای اطمینان از جدا شدن کنهها و جلوگیری از بازگشت آنها به زنبورها، استفاده از تلههای روغنی یا کفبوردهای مشبک توصیه میشود تا کنهها پس از افتادن، از کندو خارج شوند.
مدیریت شانهای نر برای کنترل ویروس سیاه شدن سلول ملکه
دستکاری و حذف دورهای شانهای نر در مدیریت کندو و زنبورستان میتواند از تکثیر کنه واروآ جلوگیری کند. با وقفه انداختن در چرخهٔ رشد نوزادان، فرصت چرخهٔ زندگی برای کنهها سلب میشود. حذف دورهای قابهای حاوی نوزادان نر که عمداً قرار داده شدهاند، سبب حذف نسلهای متوالی کنههای واروآ میشود، چرا که کنهها ترجیح میدهند در سلولهای بزرگتر نر تخمگذاری کنند. اگر این روش بهخوبی اجرا شود، میتواند باعث کاهش چشمگیر جمعیت کنهها و حتی ریشهکنی آنها از کندو شود. این روش را میتوان همراه با استفاده از Apistan یا Apiguard بهکار گرفت.
چگونه روش مناسب کنترل کنه واروآ را انتخاب کنیم؟
انتخاب یک یا چند روش برای کنترل کنه واروآ و در نتیجه، کنترل ویروس سیاه شدن سلول ملکه برعهدهٔ زنبوردار است. استفاده از ترکیب چند روش، فشار بیشتری به کنهها وارد کرده و از ایجاد مقاومت جلوگیری میکند. تصمیم نهایی باید بر اساس اثربخشی، هزینه و میزان راحتی در اجرا انتخاب شود.
برخی روشهای کنترل، تهاجمی هستند و به زنبورها استرس وارد میکنند. همچنین باید به میزان پایداری باقیماندههای دارویی در کندو و اختلالات ناشی از کاربرد آنها توجه داشت. برخی روشها، مانند تبخیر و مهپاشی، احتمال ایجاد آتشسوزی دارند، که باید بهطور کامل مورد بررسی و احتیاط قرار گیرند.
تکثیر ویروسی ویروس سیاه شدن سلول ملکه
تکثیر ژنوم ویروس سیاه شدن سلول ملکه پس از ورود به سلول زنبور عسل آغاز میشود. یکی از پروتئینهایی که همراه با ویروس وارد سلول میشود، پروتئینی به نام VPG است. این پروتئین سلول را برای تولید RNA ویروس آماده میکند، اما بهطور همزمان، تولید RNA سلولی زنبور را متوقف میسازد. در نتیجه، سلول بهجای ساخت اجزای خود، RNA ویروسی را تولید میکند. ویروسها غالباً فقط به RNA نیاز دارند و DNA برای بقای آنها ضرورتی ندارد.
سلولهای زنبور آلوده به ویروس تلاش میکنند تا در برابر آن مقابله کنند. این مبارزه در سطح سلولی انجام شده و هدف آن جلوگیری از تولید اجزای ویروسی است. RNA ویروس در سلول به رشتههایی از اسید نوکلئیک تبدیل میشود که در مواردی با هم جفت شده و به ساختارهای مشابه DNA تبدیل میگردند.
در یک سر این رشتههای RNA، ساختاری موسوم به کلاهک (cap) وجود دارد. این ساختار برای ویروس مزایای متعددی دارد، از جمله افزایش دقت در تکثیر، و مقاومت در برابر تغییرات. این مزایا برای ویروس، اما به ضرر زنبور است و باعث میشود که ویروس بتواند هم در کلنیهای ضعیف و هم در کلنیهای قوی آثار بیماریزا ایجاد کند.
چرا کلنیها در اثر آلودگی به ویروس سیاه شدن سلول ملکه از بین میروند؟

ویروس سیاه شدن سلول ملکه یک بیماری کشنده است که عمدتاً لاروها یا شفیرههای ملکه را تحت تأثیر قرار میدهد. این مسئله برای بسیاری از زنبورداران بسیار نگرانکننده است. زنبورهای عسل زمانی ملکهٔ جدیدی پرورش میدهند که قصد بچهدهی دارند یا میخواهند ملکهای پیر را جایگزین کنند. زنبورهایی که کندو را ترک میکنند، معمولاً ملکهٔ قدیمی را با خود میبرند یا درست پیش از مهاجرت، ملکهای جدید پرورش میدهند. اگر زنبورها به ملکهٔ جدید نیاز داشته باشند اما نتوانند او را در کندو پرورش دهند، سرنوشت کلنی به نابودی منتهی میشود.
زنبورداری مدرن منجر به افزایش تقاضا برای ملکههای زنبور عسل شده است. بازسازی کلنیها، اصلاح نژاد و دیگر اقدامات مدیریتی کندو، همگی نیازمند تعویض دورهای ملکهها هستند. برخی زنبورداران فعالیت خود را بر پرورش ملکه متمرکز کردهاند تا پاسخگوی نیاز سایر زنبورداران باشند. این افراد در صورت ابتلای مداوم ملکههای پرورشی به ویروس سیاه شدن سلول ملکه، با خسارتهای سنگینی مواجه خواهند شد.
توانایی ویروس سیاه شدن سلول ملکه در باقی ماندن پایدار درون کندو، کنترل آن را دشوار میسازد. اگرچه زنبورهای بالغ نیز ممکن است آلوده شوند، معمولاً علائمی از خود نشان نمیدهند. حتی خود ملکه نیز میتواند ناقل ویروس باشد، بیآنکه علائمی بروز دهد. از آنجا که این بیماری ویروسی است، درمان مشخصی ندارد، گرچه میتوان با آزمایش PCR (واکنش زنجیرهای پلیمراز) بهراحتی آن را تشخیص داد، البته پس از بروز علائم کلاسیک بیماری در کلنی.
زنبورداران باید توانایی تشخیص زودهنگام علائم بیماری را داشته باشند تا بتوانند اقدامات کنترلی را پیش از گسترش زیاد آلودگی بهموقع انجام دهند. پیش از آغاز فعالیت زنبورداری تجاری، زنبورداران باید مهارتهای عملی لازم را برای شناسایی و جداسازی کلنیهای آلوده کسب کنند. این اطلاعات را میتوان از اداره کشاورزی ایالتی، مراکز آموزشی کشاورزی، انجمنها و باشگاههای زنبورداری در سراسر ایالات متحده دریافت کرد.
آیا ویروس سیاه شدن سلول ملکه قابل کنترل است؟
ویروس سیاه شدن سلول ملکه در بیشتر کلنیها قابل کنترل است، به شرط آنکه زنبوردار مطمئن شود کلنی به خوبی تغذیه میشود، ملکههای جوان و سالم (عاری از ویروس) در کندوهای پرجمعیت استفاده یا وارد شود، و شانها هر سه تا چهار سال تعویض یا چرخش داده شوند. علاوه بر این، کندوها باید بسته به فصل در مکانهای مناسب قرار بگیرند. در فصل پاییز، زمستان و بهار، کندوها باید در مکانهای گرم و آفتابی مستقر شوند.
نتیجه گیری
به تمامی زنبورداران توصیه میشود با علائم بیماری ویروس سیاه شدن سلول ملکه آشنا شوند. این موضوع بهویژه برای کسانی که در زمینهٔ پرورش ملکه فعالیت میکنند، اهمیت بالایی دارد. در صورت مشکوک بودن به آلودگی یک کلنی، نباید از آن کلنی برای تولید ملکه، سل استارتر یا کندوی نوقالب استفاده شود. همچنین نباید آنها را فروخت یا به سایر زنبورداران داد. این اقدام به جلوگیری از انتشار ویروس از طریق ملکههای آلوده کمک میکند.
در صورت شناسایی ویروس در یک عملیات پرورش ملکه، زنبوردار باید با ادارهٔ محلی کشاورزی تماس گرفته و نمونهای برای تشخیص آزمایشگاهی ارسال کند تا وجود بیماری بهصورت قطعی تأیید شود. از اطلاعات، توصیهها و گزینههای درمانی ارائهشده در این مقاله استفاده کنید تا فعالیت زنبورداری خود را از خسارات ناشی از ویروس سیاه شدن سلول ملکه در امان نگه دارید.

از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند بوده باشد. اگر در خصوص این مقاله نظر یا تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.


دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :