ملکه های بزرگ تر، ملکه های بهتر | قسمت 1

ملکه های بزرگ تر، ملکه های بهتر | قسمت 1

تحقیقات اخیر درباره اثر مادری در زنبورهای عسل نشان می‌دهد که پرورش ملکه از لاروهای کارگر می‌تواند به تولید ملکه‌هایی با اندازه کوچک‌تر و عملکرد ضعیف‌تر منجر شود. این مقاله، بخش اول از یک مجموعه سه‌قسمتی است که به بررسی علمی و عملی پرورش ملکه می‌پردازد. در این بخش، به یافته‌های علمی می‌پردازیم و در بخش‌های بعدی، روش‌های عملی زنبورداری را مرور خواهیم کرد.

چرا ملکه‌های بزرگ تر بهترند؟

بسیاری از منابع علمی و تجربی تأکید دارند که ملکه‌های بزرگ‌تر، عملکرد بهتری دارند. دلیل آن ساده است: ملکه‌های بزرگ‌تر شکم بزرگ‌تری دارند که حاوی تعداد بیشتری لوله های تخم ساز (اندام‌های تولید تخم) و اسپرماتکا (محل ذخیره اسپرم) است. این ویژگی‌ها به ملکه امکان می‌دهد تخم‌های بیشتری تولید کند و برای مدت طولانی‌تری بارور بماند، که در اصطلاح علمی به آن باروری بالاتر می‌گویند.

تخم‌های بیشتر به معنای کلنی‌های بزرگ‌تر و قوی‌تر است. کلنی‌های قوی‌تر می‌توانند عسل بیشتری تولید کنند،  کلنی‌های کوچک بیشتری تشکیل دهند، بره موم بیشتری جمع‌آوری کنند یا در گرده‌افشانی موفق‌تر باشند. این موضوع به هدفی که زنبوردار دنبال می‌کند بستگی دارد. شواهد علمی و تجربی، که قدمتی چند دهه‌ای دارند، از مزایای ملکه‌های بزرگ‌تر حمایت می‌کنند.

به همین دلیل، دستورالعمل‌های پرورش ملکه بر تغذیه مناسب کلنی‌های پرورش‌دهنده تأکید دارند. گاهی حتی لازم است با شربت قند یا گرده، تغذیه کلنی تقویت شود تا لاروها بهتر رشد کنند و ملکه‌هایی بزرگ‌تر تولید شوند.

اثرات ژن مادری در زنبورهای عسل

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که منشأ لارو مورد استفاده برای پرورش ملکه، تأثیر عمیقی بر کیفیت ملکه نهایی دارد. این تحقیقات برای اولین بار وجود اثر مادری را در زنبورهای عسل تأیید کرده‌اند. اثر مادری به معنای تاثیر گذاری ژنی بیشتر ملکه در برخی فرزندان است که می‌تواند کیفیت آن‌ها را بهبود بخشد.

نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که روش‌های رایج پرورش ملکه، چه در سطح تجاری و چه آماتور، ممکن است به تولید ملکه‌هایی با اندازه کوچک‌تر و کیفیت پایین‌تر منجر شود. این یافته‌ها همچنین می‌توانند مبتدیان را به پرورش ملکه ترغیب کنند، زیرا روش‌های جایگزین ساده‌تری ممکن است در دسترس باشند.

شاید غلاقمند باشید مقاله ” آشنایی با مبانی پرورش ملکه با کیفیت ” را ملاحظه کنید 🌷

روش‌های رایج پرورش ملکه

پرورش ملکه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در اینجا، پرورش فعال ملکه را روش‌هایی تعریف می‌کنیم که به تولید طبیعی سلول‌های ازدحام وابسته نیستند. در این روش‌ها، کلنی برای پرورش ملکه جدید آماده می‌شود، مثلاً با حذف ملکه اصلی. این کار باعث ایجاد پاسخ اضطراری در کلنی می‌شود که در نتیجه، با دسترسی به تخم یا لاروهای جوان، کلنی شروع به پرورش ملکه‌های جدید می‌کند.

کلنی‌ها ترجیحاً از تخم‌های سه‌روزه برای پرورش ملکه استفاده می‌کنند، اما لاروهای بسیار جوان نیز مناسب هستند. زنبورداران از این رفتار طبیعی بهره می‌برند و لاروهای جوان انتخاب‌شده از یک کلنی باکیفیت را در فنجان‌های مومی یا پلاستیکی به‌صورت عمودی به کلنی معرفی می‌کنند. این لاروها با ژل رویال فراوان تغذیه می‌شوند و به‌سرعت به ملکه‌های بکر تبدیل می‌شوند.

نکته کلیدی این است که در روش پاسخ اضطراری، لاروهای انتخاب‌شده برای پرورش ملکه، لاروهای کارگر هستند. در روش پیوند لارو، که در پرورش تجاری و آماتور رایج است، این لاروهای کارگر از کلنی اهداکننده به‌صورت دستی به سلول‌های عمودی منتقل می‌شوند. این جهت‌گیری عمودی باعث تغذیه فراوان با ژل رویال می‌شود که تغییرات ژنتیکی لازم برای تبدیل لارو کارگر به ملکه را ایجاد می‌کند. سالانه صدها هزار ملکه با این روش تولید می‌شوند.

اثر مادری چیست؟

اثر مادری به تأثیر مستقیم مادر (در اینجا ملکه) بر ویژگی‌های ظاهری یا عملکردی (فنوتیپ) فرزندان اشاره دارد. این اثر فراتر از رابطه ژنتیکی است و به سرمایه‌گذاری بیشتر ملکه در برخی فرزندان مربوط می‌شود. برای مثال:

• در برخی گونه‌های اردک و ماهی، ماده‌ها در صورت انتخاب جفت باکیفیت‌تر، تخم‌های بزرگ‌تری تولید می‌کنند.
• در مورچه Pheidole pallidula، تخم‌های بزرگ‌تر در دوره تولید نسل‌های جنسی گذاشته می‌شوند.

تا پیش از این، اثر مادری در زنبورهای عسل چندان مورد توجه قرار نگرفته بود. تصور می‌شد رشد ملکه صرفاً به شرایط محیطی لارو بستگی دارد. اما مطالعات بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳، نشان داد که ملکه‌ها تخم‌های بزرگ‌تری برای تولید ملکه می‌گذارند و این تخم‌ها به ملکه‌های بزرگ‌تر و پربارتر منجر می‌شوند.

آیا تخم های بزرگ تر ملکه‌های بهتری تولید می‌کنند؟

سؤال اصلی این تحقیقات ساده بود:

• آیا ملکه‌ها در سلول‌های ملکه تخم‌های بزرگ‌تری می‌گذارند؟
• آیا این تخم‌های بزرگ‌تر به ملکه‌های بزرگ‌تر و بهتر منجر می‌شوند؟

برای آزمایش این فرضیه، ملکه‌ها در سلول‌های کارگر و ملکه تخم‌گذاری کردند. تخم‌ها بررسی شدند و تحت شرایط استاندارد به ملکه تبدیل شدند. تفاوت اصلی بین سلول‌های کارگر و ملکه در اندازه آن‌هاست؛ سلول‌های کارگر باریک‌تر (۴.۹ میلی‌متر) و سلول‌های ملکه پهن‌تر (۹.۷ میلی‌متر) هستند.

محققان از سیستمی شبیه به “جنتر” استفاده کردند که شامل فنجان‌های پلاستیکی قابل‌جدا شدن بود. ملکه‌ها به مدت ۶ ساعت در قاب‌های حاوی سلول‌های ملکه و سپس ۶ ساعت در سلول‌های کارگر قفس شدند. تخم‌ها بلافاصله پس از تخم‌گذاری وزن شدند.

یافته‌ها: تخم‌های بزرگ‌تر در سلول‌های ملکه

تخم‌های گذاشته‌شده در سلول‌های ملکه (تخم‌های ملکه یا QE) ۱۳.۲۶٪ سنگین‌تر، ۲.۴۳٪ بلندتر و ۴.۱۳٪ ضخیم‌تر از تخم‌های سلول‌های کارگر (تخم‌های کارگر یا WE) بودند. این تخم‌ها به ترتیب به ملکه‌های QE و ملکه‌های WE تبدیل شدند. برای مقایسه، برخی تخم‌های WE تا تبدیل شدن به لاروهای ۲ روزه (2L) در کلنی اصلی نگه داشته شدند و سپس به کلنی پرورش‌دهنده منتقل شدند. این لاروهای مسن‌تر معمولاً ملکه‌های نامرغوبی (ملکه‌های 2L) تولید می‌کنند.

ملکه‌های سنگین‌تر با لوله های تخم ساز‌های بیشتر

ملکه‌های QE در کلنی‌های بدون ملکه پرورش یافتند و پس از ظاهر شدن وزن شدند. نتایج نشان داد:

• ملکه‌های QE سنگین‌ترین بودند و در ۳ مورد از ۵ کلنی، به‌طور معنی‌داری سنگین‌تر از ملکه‌های WE بودند (تفاوت حدود ۱۰٪).
• ملکه‌های 2L سبک‌ترین بودند.
• ملکه‌های QE ۱۳٪ لوله های تخم ساز بیشتری نسبت به ملکه‌های 2L داشتند، اما تفاوت بین QE و WE در مطالعه اول معنی‌دار نبود.
• در مطالعه بعدی (Yu و همکاران، ۲۰۲۳)، وزن قفسه سینه (شاخص قدرت عضلات پرواز) و تعداد لوله های تخم ساز‌ها در ملکه‌های QE به‌طور معنی‌داری بیشتر از WE و 2L بود.

کیفیت تولید مثلی ملکه‌ها

کیفیت تولیدمثلی ملکه‌ها از دو جنبه بررسی شد:

1. تعداد تخم‌ها: ملکه‌های QE تخم‌های بیشتری نسبت به 2L گذاشتند، اما تفاوت بین QE و WE یا WE و 2L معنی‌دار نبود. نرخ تخم‌گذاری حدود ۵۵ تخم در ساعت بود.
2. رشد کلنی: در روز دوازدهم، تعداد سلول‌های کارگر بسته‌شده در کلنی‌های QE (حدود ۶۵۰۰)، WE (حدود ۵۵۰۰) و 2L (حدود ۴۰۰۰) نشان داد که QE عملکرد بهتری دارد.

جالب است که تخم‌های گذاشته‌شده توسط ملکه‌های QE بلندتر بودند، اما وزن و ضخامت مشابهی با تخم‌های WE و 2L داشتند.

کارگران با کیفیت‌ از تخم های QE

کارگرانی که از تخم‌های ملکه‌های QE رشد کردند، سنگین‌تر بودند و بال‌های بلندتر و پهن‌تری داشتند. آن‌ها همچنین گرده بیشتری جمع‌آوری کردند (هرچند تفاوت با WE معنی‌دار نبود). دلیل احتمالی این است که لاروهای QE برای زنبورهای پرستار جذاب‌تر هستند و ژل رویال بیشتری دریافت می‌کنند. آزمایش‌ها نشان داد که لاروهای QE ژل رویال بیشتری نسبت به WE و 2L جمع‌آوری کردند، که به رشد بهتر آن‌ها کمک می‌کند.

ملکه‌های بزرگ‌ از لاروهای QE

برای بررسی دقیق‌تر، لاروهای ۲ روزه کارگر از ملکه‌های QE، WE و 2L به فنجان‌های ملکه گرافت شدند. ملکه‌های حاصل از لاروهای QE از نظر طول و عرض قفسه سینه به‌طور معنی‌داری بزرگ‌تر بودند.

نتیجه گیری: ملکه‌های بهتر از تخم‌های ملکه

ملکه‌های پرورش یافته از تخم‌های سلول‌های ملکه ( QE ) معمولاً:

• سنگین‌تر و دارای قفسه سینه بزرگ‌تر هستند.
• لوله های تخم ساز‌های بیشتری دارند.
• تخم‌های بیشتری می‌گذارند.
• بچه‌های بیشتری تولید می‌کنند.

این ویژگی‌ها برای زنبورداران مطلوب است. علاوه بر این، کارگران حاصل از ملکه‌های QE نیز باکیفیت‌تر هستند و کلنی را تقویت می‌کنند. این اولین شواهد واضح از اثر مادری در زنبورهای عسل است که نشان می‌دهد ملکه‌ها تخم‌های بزرگ‌تری برای سلول‌های ملکه می‌گذارند.

اندازه سلول یا انتخاب تخم؟

ملکه‌ها می‌توانند تفاوت بین سلول‌های کارگر و زنبور نر را با پاهای جلویی تشخیص دهند و تخم‌های غیربارور را در سلول‌های زنبور نر می‌گذارند. شاید مکانیسم مشابهی برای سلول‌های ملکه وجود داشته باشد. سؤال این است که آیا ملکه‌ها تخم‌های بزرگ‌تر را برای سلول‌های ملکه انتخاب می‌کنند یا به دلیل مکث قبل از تخم‌گذاری، تخم‌های بزرگ‌تری با پروتئین زرده بیشتر تولید می‌کنند؟

پیامدها برای پرورش ملکه

روش‌های پیوند لارو، که برای تولید اکثر ملکه‌های تجاری استفاده می‌شوند، از لاروهای کارگر یک‌روزه بهره می‌برند. این روش ممکن است ملکه‌های ضعیف‌تری نسبت به تخم‌های سلول‌های ملکه تولید کند. تکرار این روش می‌تواند به کاهش کیفیت ملکه‌ها و کلنی‌ها در بلندمدت منجر شود.

برای مبتدیان، پیوند لارو می‌تواند دلهره‌آور باشد. اما این یافته‌ها نشان می‌دهند که روش‌های جایگزین بدون پیوند لارو می‌توانند ملکه‌های بهتری تولید کنند، که می‌تواند انگیزه‌ای برای شروع پرورش ملکه باشد. این موضوع در بخش‌های بعدی بررسی خواهد شد.

ملکه های بزرگ تر، ملکه های بهتر | قسمت 2

برای دیدن مقاله اصلی اینجا کلیک کنید

ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :