چه زمانی باید به کندو طبقه اضافه کرد؟
یکی از دشوارترین تصمیماتی که زنبورداران با آن روبرو هستند، زمان مناسب برای افزودن یک جعبهٔ عسل به کندو است. اگر این کار را خیلی دیر انجام دهید، زنبورها دچار بچه دهی و بی‌قراری می‌شوند. اما افزودن زودهنگام جعبهٔ عسل نیز می‌تواند مسائل جدیدی ایجاد کند که بر رشد کلنی تأثیر منفی می‌گذارد.
در این مقاله، به شما کمک می‌کنیم زمان مناسب برای افزودن جعبهٔ عسل به کلنی در حال رشد خود را به‌درستی تشخیص دهید. این راهنمایی کامل به همهٔ پرسش‌های رایج دربارهٔ جعبه‌های عسل در کندو پاسخ می‌دهد.
چه زمانی باید طبقه عسل به کندو اضافه کنم؟
بهترین زمان برای افزودن جعبهٔ عسل به کلنی زنبور عسل، فصل بهار و تابستان است؛ یعنی زمانی که جمعیت کلنی به‌سرعت در حال رشد است و احتمال تقسیم‌شدگی یا بچه دهی افزایش می‌یابد. از قانون ۷ از ۱۰ استفاده کنید؛ یعنی زمانی که زنبورها هفت قاب از ده قاب موجود در جعبه‌های فعلی را استفاده کرده باشند، زمان افزودن جعبهٔ جدید فرا رسیده است.
- برای دستیابی به بهترین نتیجه، در هر مرحله فقط یک جعبه اضافه کنید.
- بهتر است کمی زودتر از موعد جعبه‌ها را اضافه کنید تا اینکه دیر اقدام کنید.
- قانون ۷ از ۱۰ مخصوص افزودن جعبه‌های عسل است.
- در دوران برداشت عسل، هر دو هفته یک‌بار فضای داخل کندو را بررسی کنید.
چرا باید یک طبقه عسل اضافی اضافه کنم؟
افزودن یک جعبهٔ عسل به کندو باعث کاهش بچه دهی میشود و فضای بیشتری برای ذخیره‌سازی عسل فراهم می‌کند. این کار احتمال بچه دهی یا تقسیم طبیعی کلنی را کاهش می‌دهد، زیرا زنبورها فضای کافی برای گسترش خواهند داشت.
آیا افزودن زود هنگام طبقه عسل ممکن است؟
ممکن است وسوسه شوید که از قبل فضای زیادی برای کلنی فراهم کنید. در تئوری، این کار می‌تواند احتمال بچه دهی را کاهش دهد و فضای رشد کافی به زنبورها بدهد. اما افزودن جعبهٔ عسل زودتر از زمان مناسب می‌تواند زنبورها را تحت فشار قرار دهد، آن‌ها را در برابر آفات مانند شب‌پرهٔ موم‌خوار آسیب‌پذیر کند و روند رشد آن‌ها را مختل نماید. این وضعیت به‌ویژه در کلنی‌های ضعیف خطرناک‌تر است. برای اطلاعات بیشتر در این‌باره، مقالهٔ ما دربارهٔ تهدیدهای زنبورعسل را مطالعه کنید.
افزودن جعبهٔ جدید، حفظ تعادل رطوبت و دمای کندو را برای زنبورها دشوارتر می‌کند. در هوای سرد، فضای باز منجر به از دست رفتن گرما میشود و در هوای گرم، خنک کردن بخش نوزادان دشوارتر خواهد بود. فضای اضافی باعث میشود کلنی مجبور شود منابع بیشتری را صرف نگهداری ناحیهٔ جدید کند. زنبورهای کارگر حالا باید بخش وسیع‌تری را نگهبانی، تمیزکاری و مدیریت کنند. این موضوع می‌تواند به یک عامل استرس‌زا برای کلنی تبدیل شود.
زنبورها ترجیح می‌دهند به‌صورت عمودی ساخت‌وساز کنند، بنابراین افزودن زودهنگام جعبه‌ها ممکن است باعث شود زنبورها به‌جای گسترش افقی درون جعبه‌های موجود، به ساخت عمودی ادامه دهند. این روش کارایی مناسبی برای جمع‌آوری عسل ندارد و رشد کلنی را نیز مختل می‌کند.
نکته : اگر در کندوی شما هیچ عسل مازادی وجود ندارد، شاید از خود بپرسید چرا؟ این مقاله به بررسی دلایل نبود عسل در کندو می‌پردازد.
طبقه عسل چیست؟
«طبقه عسل»، «جعبه زنبور» یا به‌طور کلی «طبقه» به جعبه‌ای گفته میشود که برای ذخیره‌سازی عسل به کندو اضافه میشود. واژه لاتین سوپر”طبقه” شکل کوتاه‌شده کلمه انگلیسی “Superstructure” به معنای سازه‌ی فوقانی است. در گذشته این طبقات معمولاً اندازه‌ای متوسط یا کم‌عمق داشتند، اما امروزه در کندوهای استاندارد لانگستروت، طبقه‌ها می‌توانند کم‌عمق (shallow)، متوسط (medium) یا عمیق (deep) باشند.
- جعبهٔ کم‌عمق = تقریباً ۱۴٫۵ سانتی‌متر
- جعبهٔ متوسط = تقریباً ۱۶٫۸ سانتی‌متر
- جعبهٔ عمیق = تقریباً ۲۴٫۴ سانتی‌متر
رایج‌ترین ترکیب جعبه‌ها، جعبه‌های کم‌عمق و عمیق است؛ اگرچه برخی زنبورداران ترجیح می‌دهند فقط از جعبه‌های متوسط استفاده کنند. زنبورها نسبت به اندازه‌های انتخابی انعطاف‌پذیر هستند و با هر مدلی که انتخاب کنید، سازگار می‌شوند. محل نگهداری نوزادان در بخش پایین قرار دارد و جعبه‌های عسل در بالا قرار می‌گیرند.
زنبورداران معمولاً کندو را به دو بخش اصلی تقسیم می‌کنند: منطقهٔ نوزادخانه و منطقهٔ ذخیره‌سازی عسل زمستانی. ساختار اصلی کندو معمولاً دست‌کم یک جعبهٔ عمیق و یک یا چند جعبهٔ اضافی است که بر اساس نیاز کندو اضافه میشود. این بخش برای استفادهٔ خود زنبورها در نظر گرفته شده و عسلی که در آن ذخیره میشود، توسط زنبوردار برداشت نمی‌شود.
در صورت تمایل مقاله ” طبقه دادن به کندو و آماده کردن کلنی ها قبل از جریان شهد طبیعی ” را مطالعه کنید 🌹
چه سایز طبقه ای را باید با گسترش کلنی اضافه کنم؟
زنبوردار هنگام انتخاب اندازه‌ی طبقه باید به میزان وزنی که می‌تواند بلند کند فکر کند. طبقه کم‌عمق رایج‌ترین اندازه برای برداشت عسل است زیرا بلند کردن آن راحت‌تر است. زمانی که یک طبقه کم‌عمق با عسل پر میشود، حدود ۱۸ تا ۲۳ کیلوگرم وزن دارد. این مقدار بسیار سبک‌تر از طبقه متوسطی است که بیش از ۲۷ کیلوگرم وزن دارد. طبقه های عمیق ممکن است پس از پر شدن از عسل، بیش از ۴۰ کیلوگرم وزن داشته باشند و به همین دلیل انتخاب محبوبی برای برداشت عسل نیستند.
طبقه را بالا اضافه کنم یا پایین؟
هنگام افزودن طبقه به کندو، زنبوردار باید تصمیم بگیرد که بهترین محل قرارگیری آن کجاست. افزودن طبقه به بالای کندو گزینه‌ی بهتری است، به این معنی که طبقه را زیر درپوش داخلی و روی بالاترین جعبه قرار می‌دهند.
در روش افزودن طبقه از پایین، جعبه جدید بین آشیانه نوزادان و اولین طبقه عسل قرار می‌گیرد. اگرچه این روش طبقه را به زنبورهای عسل جمع‌آوری‌کننده نزدیک‌تر می‌کند، اما افزایش تولید عسل در آن بسیار ناچیز است. همچنین، این روش مستلزم بلند کردن همه‌ی طبقه های عسل است تا بتوان طبقه جدید را قرار داد، که زحمت بیشتری دارد.
زنبورها چقدر زمان نیاز دارند تا یک طبقه عسل را پر کنند؟
یک کلنی قوی معمولاً طی ۷ تا ۱۴ روز می‌تواند یک طبقه کم‌عمق را پر کند. اگر زنبورهای عسل در اطراف خود منابع فراوانی از شهد و گرده داشته باشند، این مدت زمان کمتر نیز خواهد شد. اگر طبقه جدید هیچ شانه‌ی مومی نداشته باشد، معمولاً یک هفته زمان برای ساخت شانه و هفته دوم برای پر کردن آن با عسل نیاز است.
نکته سریع: همیشه یک یا دو طبقه یدکی در دست داشته باشید؛ چون سفارش طبقه جدید ممکن است خیلی طول بکشد تا به دستتان برسد.
چه زمانی نباید طبقه اضافه کرد
اگر فصل برداشت عسل در منطقه شما به پایان رسیده، افزودن طبقه بیشتر فایده‌ای ندارد. در این حالت، فضای اضافی ایجاد شده پر نخواهد شد و عملاً بی‌استفاده خواهد بود. همچنین اگر کلنی شما در حال ساختن سلول ملکه و آماده‌سازی برای تولید ملکه یا بچه‌دهی باشد، احتمالاً دیگر خیلی دیر شده تا با افزودن فضا جلوی این رفتار را بگیرید؛ چون آن‌ها در حالت بچه‌دهی قرار گرفته‌اند.
نکته: پیش از افزودن طبقه جدید، حتماً قاب‌ها را بررسی کنید تا ببینید کاملاً از شانه‌ی موم و عسل پر شده‌اند یا نه.
آیا باید از شبکه مانع ملکه استفاده کنم؟
شبکه‌ملکه ابزاری است که مانع ورود ملکه به طبقه های عسل میشود. زنبورهای کارگر به‌راحتی از آن عبور می‌کنند، اما ملکه که جثه‌ی بزرگ‌تری دارد، نمی‌تواند از آن عبور کند.اگرچه استفاده از شبکه‌ملکه ممکن است مقدار برداشت عسل را کمی کاهش دهد، اما همچنان استفاده از آن به عنوان یک استاندارد خوب در زنبورداری شناخته میشود. در غیر این صورت، ملکه در طبقه تخم‌ریزی خواهد کرد و باعث حضور نوزادان در قاب‌های عسل میشود که برداشت عسل را دشوار و کثیف‌تر می‌سازد.
نکاتی برای افزودن طبقه به کندو
- از فصل گل‌دهی محصولات محلی آگاه باشید و زمان اوج تولید عسل در منطقه‌تان را بشناسید.
- شهد گل‌ها حدوداً سه برابر فضای عسل را اشغال می‌کند، بنابراین بهتر است در ابتدای فصل فضای بیشتری در اختیار زنبورها بگذارید.
- داشتن طبقه هایی که قاب‌هایشان کامل پر شده‌اند، بسیار بهتر از داشتن چند طبقه نیمه‌پر است.
- از زنبورداران با تجربه‌ی محلی مشورت بگیرید تا از وضعیت شهد در منطقه‌تان آگاه شوید.
- به یک انجمن محلی زنبورداری بپیوندید تا در طول فصل جریان شهد در جریان اخبار و نکات مهم قرار بگیرید.
- یک قاعده‌ی کلی خوب این است که سه طبقه برای هر کندو نیاز خواهید داشت.
چگونه یک طبقه عسل را جدا کنیم؟
هنگامی که فصل جریان شهد به پایان می‌رسد، ممکن است زمان جدا کردن طبقه ها فرا رسیده باشد. همیشه قبل از برداشتن قاب‌ها، بررسی کنید که سلول‌های عسل پوشانده شده باشند (درپوش‌دار). اگر قاب‌هایی را دیدید که هنوز درپوش ندارند، چند روز صبر کنید تا کاملاً آماده شوند.
برای برداشتن طبقه ها، یک روز آفتابی را انتخاب کنید و مراحل زیر را دنبال کنید:
- یک طبقه خالی را در کنار کندو قرار دهید.
- از یک تخته‌ی خروج زنبور استفاده کنید تا بیشتر زنبورها از طبقه خارج شوند.
- قاب‌ها را یکی‌یکی بردارید. زنبورهای باقی‌مانده را با تکان دادن و برس‌کشی ملایم جدا کنید و قاب را در طبقه خالی کناری قرار دهید.
- پس از پر شدن طبقه جدید، آن را از کندو دور کرده و پوشش دهید تا زنبورها دوباره به آن بازنگردند.
سخن پایانی
با کسب تجربه در زنبورداری، تشخیص زمان مناسب افزودن طبقه عسل آسان‌تر میشود. درک وضعیت منابع شهد در منطقه و شناخت زمان اوج تولید عسل توسط کلنی اهمیت زیادی دارد. در این دوره باید به‌دقت زنبورها را زیر نظر بگیرید تا دچار تراکم بیش از حد نشوند. قاعده‌ی کلی که می‌گوید وقتی ۷ قاب از ۱۰ قاب پر شد، طبقه جدید اضافه کنید، راهنمای خوبی است. اما شرایط محلی را نیز در نظر بگیرید و برای راهنمایی دقیق‌تر با زنبورداران محلی مشورت کنید.
در نهایت، یادداشت‌برداری دقیق از مشاهداتتان در هر فصل، در تصمیم‌گیری‌های آینده به شما کمک زیادی خواهد کرد. با داشتن داده‌های سال‌های قبل و تجربه‌ی بیشتر، به‌زودی تصمیمات آگاهانه‌تری برای سلامت و بهره‌وری کلنی خود خواهید گرفت.
از همراهی شما سپاسگزاریم. امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. لطفا اگر در خصوص این مقاله، نکته یا تجربه خاصی برای کمک به دیگران دارید، در قسمت دیدگاه ها آنرا به اشتراک بگذارید 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
