چگونه می توان یک کندو بدون ملکه را تشخیص داد ؟
یک کلنی زنبور عسل زمانی وارد وضعیت بی‌ملکگی می‌شود که دیگر ملکه‌ای در آن حضور نداشته باشد. در هر کندو تنها یک زنبور ملکه وجود دارد، بنابراین اگر ملکه از دست برود یا ناپدید شود، ممکن است پیامدهای مخربی برای کل کلنی به همراه داشته باشد. ملکه برای تخم‌گذاری نقش حیاتی دارد و در صورت نبود او، کلنی به‌زودی تمام زنبورهای کارگر خود را از دست خواهد داد.
در این راهنما، به بررسی علائم کندوی بی ملکه و علل آن خواهیم پرداخت. همچنین روش‌هایی را بررسی میکنیم که زنبورداران می‌توانند برای مقابله با این مشکل به کار گیرند.
چگونه می‌توانم تشخیص دهم که کندو بی ملکه است؟
نشانه‌های رایج بی ملکه بودن یک کندو شامل نبود تخم و نوزاد، افزایش شهد و گرده، و کاهش جمعیت است. همچنین ممکن است با بررسی افزایش رفت‌وآمد در کندو، وجود سلول‌های ملکه، و نیز مشاهده زنبورهای کارگر تخم‌گذار، متوجه نبود ملکه شوید. در ادامه با جزئیات بیشتری به بررسی این نشانه‌ها می‌پردازیم.
۱. نبود نوزاد و تخم
بیشتر فرآیند تخم‌گذاری در کندو توسط ملکه انجام می‌شود. در کندویی که ملکه ندارد، تولید تخم به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد و ممکن است تنها نوزادهایی در حال رشد ببینید، اما تخم‌های تازه‌گذشته وجود نداشته باشند. از سوی دیگر، اگر تخم‌ها در تمام مراحل رشد در کندو دیده شوند، به احتمال زیاد ملکه سالم و فعال در کندو حضور دارد.
روند رشد نوزادان در کندو می‌تواند سرنخ‌هایی درباره مدت زمان نبود ملکه به شما بدهد:
- اگر نوزاد باز (یعنی بدون سرپوش مومی) دیده می‌شود، به احتمال زیاد ملکه حدود ۹ روز پیش از زمان بازدید در کندو بوده است.
- اگر تنها نوزاد سرپوشیده وجود دارد، شفیره‌ای که داخل آن است می‌تواند بین ۱۱ تا ۲۱ روزه باشد. این بدان معناست که حدود ۳ هفته پیش، ملکه حتماً در کندو حضور داشته است.
۲. افزایش شهد و گرده
در یک کندوی بی ملکه، بسیاری از وظایف پرزحمت قبلی مانند پرستاری نوزادان دیگر لازم نیست انجام شود؛ چرا که نوزادی برای مراقبت وجود ندارد یا بسیار اندک است. در این شرایط، شمار بیشتری از زنبورهای کارگر وقت خود را صرف جمع‌آوری شهد و گرده می‌کنند. نتیجه این وضعیت، افزایش چشمگیر گرده و عسل در کندو خواهد بود که نشانه‌ای قوی از بی ملکه بودن کلنی است.
۳. کاهش جمعیت
مرگ زنبورهای کارگر، بخشی طبیعی از زندگی در کندو است. تهدیدهایی مانند پرندگان و سم‌پاشی باغ‌ها نیز گهگاه باعث مرگ زنبورها می‌شوند. در یک کلنی سالم و فعال، ملکه تخم‌گذاری کافی برای حفظ و افزایش جمعیت کندو انجام می‌دهد. اما در نبود ملکه، جمعیت کندو به‌تدریج کاهش خواهد یافت. از آنجا که نرخ مرگ‌ومیر زنبورها پایین است، ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا زنبوردار متوجه کاهش جمعیت شود.
۴. رفت‌وآمد و رفتار کندو
از سپیده‌دم تا غروب، معمولاً خوشه‌ای از زنبورها در ورودی کندو در حال پرواز و رفت‌وآمد هستند. اما در صورت نبود ملکه، این خوشه ممکن است کوچک‌تر شود یا به‌کلی ناپدید گردد. زنبورهایی که باقی می‌مانند نیز معمولاً بی‌قرارتر از حالت عادی به نظر می‌رسند و صدای آن‌ها نیز عصبی‌تر شنیده می‌شود.
نه تنها زنبورهای نگهبان، بلکه تمام زنبورها پس از مرگ یا ناپدید شدن ملکه، تغییر رفتار می‌دهند. در این شرایط، صدای کل کلنی متفاوت شده و زنبورها صدایی زیر و ناله‌مانند از خود تولید می‌کنند.
از شما دعوت میکنیم مقاله ” راهنمای جامع علامت گذاری زنبور ملکه ” را ملاحظه کنید 🌷
۵. سلول‌های ملکه و فنجانک‌های ملکه
همان‌طور که قبلاً اشاره شد، وجود فنجانک‌های ملکه (فنجان‌های مومی کوچک) همیشه نشانه بدی برای کندو نیست. اما وجود سلول‌های ملکه – به‌ویژه در صورت نبود تخم و نوزاد – می‌تواند نگران‌کننده باشد. شما باید فوراً این سلول را بررسی کنید تا ببینید آیا درون آن نوزاد قرار دارد یا نه، و اینکه آیا سرپوش مومی زده شده یا هنوز باز است؟
اگر سلول ملکه باز باشد و به‌تازگی یک ملکه از آن خارج شده باشد، به‌احتمال زیاد کندو در حال پرورش ملکه جدید است.
۶. زنبورهای کارگر تخم‌گذار
اگر ملکه برای مدت طولانی در کندو نباشد، زنبورهای کارگر ممکن است خود شروع به تخم‌گذاری کنند. در این صورت، می‌توانید این وضعیت را از طریق وجود چند تخم در یک سلول و یا افزایش نوزادان نر نسبت به نوزادان کارگر تشخیص دهید.
زمانی که این روند آغاز می‌شود، بازگرداندن کندو به وضعیت دارای ملکه بسیار دشوار یا حتی غیرممکن خواهد بود. در چنین حالتی، کارگران تخم‌گذار معمولاً هر ملکه‌ای که زنبوردار وارد کندو کند را خواهند کشت. به همین دلیل، زنبورداران اغلب از احیای چنین کلنی‌هایی صرف‌نظر می‌کنند.
۷. افزایش جمعیت زنبورهای نر
افزایش تعداد زنبورهای نر هیچ‌گاه نشانه خوبی برای یک کلنی سالم نیست. در حالت عادی، نرها باید کمتر از ۲۰ درصد کل جمعیت کندو را تشکیل دهند. اگر بیش از این تعداد مشاهده شوند، دو احتمال وجود دارد:
- کندو دارای زنبورهای کارگر تخم‌گذار است.
- ملکه پیر شده و دیگر قادر به بارور کردن تخم‌ها نیست.
در هر صورت، مهم است که هرچه سریع‌تر ملکه جدیدی برای کندو جایگزین شود.
چگونه یک کندو را برای بی‌ملکگی آزمایش کنیم؟
باید به خاطر داشت که علائم بی ملکه بودن کندو ممکن است ناشی از عوامل کاملاً متفاوتی باشند. برای درک بهتر وضعیت، بهتر است یک آزمایش مستقیم برای تشخیص بی‌ملکگی انجام دهید. شما می‌توانید یک قاب حاوی نوزاد باز را به کندو اضافه کرده یا یک ملکه در قفس را در بالای قاب‌ها قرار دهید.
گزینه اول: ارائه یک قاب نوزاد باز
اولین گزینه این است که یک قاب حاوی نوزاد باز از یک کندوی دارای ملکه بردارید و آن را به کلنی مشکوک بدهید. سپس بین ۲ تا ۵ روز صبر کنید و بررسی نمایید که آیا زنبورها در حال ساختن ملکه اضطراری هستند یا نه. اگر هیچ نشانه‌ای از سلول‌های ملکه مشاهده نکردید، ممکن است تشخیص شما درباره بی ملکه بودن کندو نادرست بوده باشد.
گزینه دوم: افزودن یک ملکه قفس‌شده به قاب
قرار دادن یک ملکه قفس‌شده بر روی قاب‌ها می‌تواند اطلاعات خوبی درباره وضعیت کلنی در اختیارتان بگذارد. یک کندوی دارای ملکه نسبت به یک ملکه در قفس واکنش تهاجمی نشان خواهد داد. زنبورها شروع به بال‌زدن، گاز گرفتن و تلاش برای نیش زدن قفس (و ملکه داخل آن) می‌کنند. این رفتار ممکن است نشان‌دهنده این باشد که در کندو یک ملکه باکره وجود دارد که هنوز تخم‌گذاری را آغاز نکرده است.
چگونه می‌توان کلنی را دوباره دارای ملکه کرد؟
۱. معرفی ملکه جدید
معرفی یک ملکه معمولاً سریع‌ترین و قابل‌اعتمادترین راه برای بازگرداندن کندو به وضعیت دارای ملکه است.
قفس حاوی ملکه و چند زنبور کارگر، از ملکه در برابر حملات احتمالی محافظت می‌کند و به کلنی فرصت می‌دهد تا به بوی او عادت کند. در این قفس یک درپوش شکری وجود دارد که زنبورها آن را می‌جوند و پس از حدود ۵ روز ملکه وارد جمعیت زنبورها می‌شود. تا آن زمان، کلنی باید ملکه جدید را پذیرفته باشد.
قفس ملکه را در مرکز کندو، جایی که جمعیت زنبور زیاد است، قرار دهید. زنبورهای کارگر باید بتوانند ملکه را تغذیه کنند، پس مطمئن شوید که توری قفس برای زنبورها قابل دسترسی باشد.
چند روز طول خواهد کشید تا ملکه جدید خود را با محیط تطبیق دهد. اما انتظار می‌رود تا ۷ روز پس از آزادسازی، تخم‌گذاری را آغاز کند.
۲. دادن تخم و لارو کارگر
این گزینه تنها در صورتی قابل اجراست که شما دو کلنی در اختیار داشته باشید. می‌توانید یک دارای تخم و لارو از کندوی سالم برداشته و به کندوی بی ملکه قرض دهید. این کار زنبورهای کارگر را آرام کرده و میل آن‌ها به تخم‌گذاری را کاهش می‌دهد. با کمی شانس، آن‌ها از نوزاد داده‌شده برای پرورش ملکه جدید استفاده خواهند کرد.
اما باید در نظر داشته باشید که افزودن نوزاد، تضمینی برای بازگشت کندو به حالت دارای ملکه نیست. پرورش ملکه، جفت‌گیری و شروع تخم‌گذاری حدود ۲۰ روز طول خواهد کشید. این گزینه برای کندوهای کوچک، انتخاب خوبی نیست و در چنین شرایطی بهتر است یک ملکه آماده خریداری شود. همچنین اگر در ماه‌های سرد سال هستید، به دلیل کمبود زنبور نر برای جفت‌گیری، لازم است خودتان ملکه را معرفی کنید.
آیا لازم است ملکه را جایگزین کنم؟
برخی زنبورداران بر این باورند که بهترین گزینه در برخی موارد، به‌ویژه وقتی زنبورهای کارگر تخم‌گذار حضور دارند، این است که کلنی را به‌کلی از بین ببرند. اگر تصمیم به این کار گرفتید، ابتدا عسل‌ها را خارج کرده و در صورت داشتن کندوی دیگر، آن‌ها را به کندوی دیگر منتقل کنید. سپس کندو را به مکانی دورافتاده برده و زنبورها را بیرون بریزید. برخی از آن‌ها ممکن است به کندوهای دیگر پناه ببرند، اما اکثرشان خواهند مرد. این اقدام ممکن است شدید به نظر برسد، اما در بیشتر موارد، این سرنوشت در هر صورت برای آن‌ها رقم می‌خورد.
دلایل بی ملکه شدن کندو چیست؟
- کشته شدن توسط زنبوردار: هنگام بازرسی قاب‌ها، این احتمال وجود دارد که ملکه به‌طور تصادفی زیر انگشت یا ابزار فشرده شده و کشته شود.
- بیماری و آفات: اگرچه ملکه توسط زنبورهای همراه خود مراقبت می‌شود، اما مانند دیگر زنبورها در معرض بیماری‌ها و آفات قرار دارد. بیشترین خطر برای او، هنگام پرواز جفت‌گیری در آغاز زندگی‌اش است.
- کشته شدن توسط سایر اعضای کلنی: وقتی ملکه عملکرد ضعیفی داشته باشد، ممکن است توسط زنبورهای کارگر کشته شود تا برای یک ملکه جدید جا باز شود.
- کشته شدن توسط ملکه دیگر: گاهی اوقات درگیری بین دو ملکه منجر به مرگ هر دو می‌شود.
سؤالات متداول
یک کندوی بی ملکه چقدر دوام می‌آورد؟
اگر کندو نتواند ملکه جدیدی تولید کند، معمولاً بین ۴ تا ۶ هفته پس از بی ملکه شدن از بین خواهد رفت. این بازه زمانی معادل طول عمر زنبورهای کارگر است، بنابراین بدون تخم‌گذاری ملکه، به‌زودی تمام جمعیت از بین خواهد رفت.
صدای کندوی بی ملکه چگونه است؟
در یک کندوی بی ملکه، زنبورهای نر و کارگر مضطرب و عصبی می‌شوند. آن‌ها شروع به تولید صدایی می‌کنند که ترکیبی از غرشی ملایم و ناله‌ای زیر و ناهنجار است و توصیف دقیق آن دشوار است.
از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند بوده باشد. اگر در خصوص این مقاله تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.
دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :
این عسل از منطقه ای گرفته شده که برای جن و پری و خرس قفل هست
جهت سفارش تلفنی یا لینک محصول فروشنده بر روی تصاویر بالا کلیک نمایید
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.