چگونه یک کندوی زنبور عسل را تقسیم کنیم
فعالیت زنبورداری با مجموعه‌ای از فعالیت‌های نگهداری و مدیریت همراه است که زنبورداران باید به‌صورت دوره‌ای انجام دهند. دفعات انجام این فعالیت‌ها بسته به ضرورت و ترجیح هر زنبوردار متفاوت است. یکی از این فعالیت‌ها تقسیم کندو است. این کار عمدتاً به‌منظور جلوگیری از بچه دهی طبیعی انجام می‌شود. زنبوردارانی که قصد گسترش زنبورستان خود را دارند نیز ممکن است به‌جای خرید جمعیت بسته‌ای زنبور برای ایجاد یک کندوی جدید، تصمیم بگیرند که کندوی موجود را تقسیم کنند. این مقاله به زنبورداران آموزش می‌دهد که چگونه با استفاده از دو روش اصلی مورد تأیید، یک کندو را تقسیم کنند.
مزایای تقسیم کندو
مزایای تقسیم کندوی زنبور عسل بسیار بیشتر از خرید کلنی‌های جدید برای زنبورستان است. با داشتن یک کندوی تثبیت‌شده، از لحاظ ویژگی‌های ژنتیکی و خلق‌وخوی زنبورها اطمینان دارید. در برخی موارد، تقسیم یک کندو می‌تواند به بیش از دو کندوی جدید با جمعیت زنبوری منجر شود. از جمله مزایای تقسیم کندو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقسیم کندو در پاییز ، چرخه کنه‌ها را مختل می‌کند. این موضوع به‌ویژه در صورتی که کندوی شما به کنه آلوده شده باشد، مفید است. زنبورهای آفریقایی که تمایل زیادی به ترک کندو دارند، معمولاً آلودگی کمتری به کنه واروآ نشان می‌دهند. تقسیم کندو می‌تواند بخشی از برنامه‌ی یکپارچه‌ی شما برای مدیریت آفات و بیماری‌ها در زنبورستان باشد.
- تقسیم کندو در پاییز منجر به افزایش سریع‌تر ذخایر عسل می‌شود. این موضوع باعث برداشت فراوان عسل توسط زنبوردار می‌شود. زنبورهای بسته‌ای که در بهار خریداری می‌شوند، روند کندتری در تولید عسل دارند. زنبورداران با تقسیم کندوهای موجود خود، این مشکل را برطرف می‌کنند. در تقسیم‌های پاییزی، برخلاف زنبورهای بسته‌ای، کاهش جمعیت مشاهده نمی‌شود. علت آن این است که کندوهای تقسیم‌شده شامل نرها، کارگرها، نوزادان، لاروها، تخم‌ها، زنبورهای پرستار و زنبورهای جست‌وجوگر هستند.
- معرفی ملکه جدید به‌طور قابل‌توجهی با تقسیم کندو راحت انجام می‌شود. ملکه‌های جوان‌تر تخم‌گذاری بیشتری دارند که منجر به افزایش نیروی کاری در مزرعه می‌شود. کلنی‌های بزرگ‌تر، عسل بیشتری تولید می‌کنند. ملکه‌های جوان در فصل اوج، به‌طور میانگین روزانه حدود ۱۵۰۰ تخم می‌گذارند.
- کلنی‌های زنبور پس از تقسیم، اگر از هوای گرم بهره‌مند باشند، سریع‌تر با کندو جدید خو می‌گیرند. هوای گرم برای تولید موم و پرورش نوزادان بسیار مطلوب است.
چه زمانی باید یک کندو را تقسیم کرد
تقسیم یک کندو، دو کلنی زنبورعسل به شما می‌دهد. به‌عبارتی، شما یک کلنی اصلی با جمعیت کاهش‌یافته را نگه می‌دارید و یک کلنی جدید با جمعیت مؤثر دریافت می‌کنید. هنگام بازرسی کندو، باید به نشانه‌هایی که نشان‌دهنده‌ی نیاز کلنی به تقسیم هستند، دقت کنید.
این نشانه‌ها به‌طور کلی در دو دسته قرار می‌گیرند ، اندازه کلنی و زمان سال. این علائم شامل تراکم بیش از حد جمعیت زنبورها در کندو، تولید سلول‌های ملکه در کندو و انباشتگی سریع عسل و سایر منابع داخل کندو هستند. هدف از تقسیم کندو پیشگیری از قریب‌الوقوع بودن بچه دهی طبیعی است، یا تأسیس یک کلنی جدید.
اندازه کلنی
تراکم بیش‌ازحد زنبورعسل در کندو، نشانه‌ای از احتمال بچه دهی طبیعی است. وقتی جمعیت کلنی از اندازه معینی فراتر رود که نتواند به‌راحتی در یک کندو جا شود، به‌طور طبیعی به‌سوی فرآیند بچه دهی می‌رود. در این فرآیند، کلنی ملکه جدیدی پرورش می‌دهد و ملکه‌ی تازه به همراه تعداد زیادی از زنبورها برای تشکیل کلنی جدید، کندو را ترک می‌کند. این اتفاق موجب کاهش تولید در کندوی مادر می‌شود، زیرا زنبورهای کارگر از دست رفته و کندو به‌دلیل کمبود زنبورهای نگهبان، در برابر حملات خارجی آسیب‌پذیرتر می‌شود.
سلول‌های ملکه بزرگ هستند و به‌راحتی در ناحیه‌ی نوزادان در کندو قابل تشخیص‌اند. این سلول‌ها نشان‌دهنده‌ی تمایل کلنی به داشتن یک ملکه‌ی جدید هستند. علت آن ممکن است ناکارآمدی ملکه‌ی فعلی یا افزایش بیش‌ازحد جمعیت کلنی باشد که باعث می‌شود نیاز به تقسیم و کاهش اندازه کلنی مادر به‌وجود آید.
در صورتی که هر یک از این نشانه‌ها را مشاهده کردید، باید کلنی را تقسیم کنید. بهتر است شما تقسیم کنترل‌شده انجام دهید تا اینکه منتظر بمانید بچه دهی طبیعی اتفاق بیفتد. اگر کلنی به‌طور خودجوش بچه دهی کند، ممکن است نتوانید دسته‌ی جداشده را به‌موقع به کندوی جدید در زنبورستان خود منتقل کنید. اما اگر خودتان تقسیم را انجام دهید، می‌توانید این دسته‌ی جدید را در زنبورستان خود جای دهید و بدین ترتیب، تعداد کلنی‌های زنبورعسل خود را افزایش دهید.
برآورد تعداد زنبورها در کلنی
برآورد تعداد زنبورها در کلنی هنگام بازرسی بسیار ساده است. هم زنبورداران مبتدی و هم زنبورداران باتجربه قادر به انجام آن هستند. ساده‌ترین روش برای تخمین تعداد زنبورها در یک کندو، استفاده از عکس‌برداری است.
- برای انجام این کار، در اواخر غروب که تمام زنبورها داخل کندو هستند، یکی از قاب‌های کندو را به‌صورت تصادفی بیرون بکشید. یک طرف قاب را با بالاترین وضوح و کیفیت ممکن عکس‌برداری کنید. اکثر تلفن‌های همراه زنبورداران برای این کار مناسب هستند.
- سه‌چهارم قاب را از عکس برش دهید و زنبورهای موجود در یک‌چهارم باقی‌مانده را بشمارید.
- برای به‌دست آوردن عدد تقریبی کل زنبورها، تعداد زنبورهای موجود در آن یک‌چهارم قاب را در عدد ۸ ضرب کنید و سپس در تعداد قاب‌های موجود در کندو ضرب کنید.
- هنگام باز کردن کندو برای انجام این کار، تدابیر ایمنی کافی را رعایت کنید. مراحل باز کردن کندو و عکس‌برداری را با سرعت و دقت بالا انجام دهید.
زمان مناسب برای تقسیم کندو
در طول سال، زمانی فرا می‌رسد که احتمال وقوع بچه دهی در کلنی‌های زنبورعسل افزایش می‌یابد. در اواخر فصل بهار، اغلب کلنی‌های زنبورعسل به اندازه‌ای بزرگ شده‌اند و مقدار قابل توجهی از منابع داخل کندو را جمع‌آوری کرده‌اند. در طول تابستان، جمعیت زنبورها در کلنی افزایش یافته و تعداد زیادی زنبور در کندو حضور دارد. در صورت عدم برداشت منظم عسل و سایر منابع انباشته‌شده، اغلب کندوها تا پایان تابستان از ذخایر انباشته پر می‌شوند و این تراکم جمعیت و فراوانی منابع، احتمال بچه‌دهی طبیعی را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.این بچه دهی ممکن است در اواخر تابستان و تا میانهٔ پاییز نیز رخ دهد.
کلنی‌های زنبورعسلی که در اواخر پاییز بچه دهی می‌کنند، شانس کمی برای بقا در زمستان دارند، چراکه زمان کافی برای ساختن موم، ذخیره‌سازی عسل و تشکیل جمعیتی کافی برای گرم نگه‌داشتن کلنی در زمستان ندارند. بنابراین، لازم است هنگام بازرسی کندو در تابستان و پاییز، به علائم بچه دهی توجه ویژه داشته باشید. برداشت محصولات انباشته‌شدهٔ کندو مانند عسل نیز به جلوگیری از وقوع بچه دهی کمک می‌کند.
اطمینان حاصل کنید که فرایند تقسیم کندو به‌گونه‌ای مدیریت شود که کلنی‌های جدید حاصل از آن قوی باشند و بهترین شانس بقا را داشته باشند. شما می‌توانید پس از تقسیم، به کلنی‌های زنبورعسل تغذیه دهید تا به ساخت سریع‌تر موم کمک کرده و از مصرف منابع ذخیره‌شده برای تغذیه جلوگیری شود.
نکاتی که باید پیش از تقسیم کندو بدانید
- هنگام تقسیم کندو، زنبورداران ممکن است تصمیم بگیرند به‌جای استفاده از ملکه‌ای با ژن‌های کندوی اصلی، از ملکه‌ای خریداری‌شده از تأمین‌کننده‌ای معتبر استفاده کنند. در این حالت، ملکهٔ تازه‌خریداری‌شده باید به کندوی اصلی منتقل شود و ملکهٔ قبلی به کندوی جدید برود.
- کندوهای ضعیف ممکن است در نهایت بدون ملکه باقی بمانند. زنبورداری که قبلاً کندوی خود را تقسیم کرده، در چنین شرایطی یک منبع پشتیبان برای تأمین ملکه در اختیار دارد. کندوهای شلوغ در معرض خطر بالای بچه دهی هستند و تقسیم کندو این خطر را کاهش می‌دهد. اگر پس از تقسیم متوجه شدید که یکی از کلنی‌ها بسیار ضعیف باقی مانده، دو کندو را مجدداً با هم ترکیب کنید.
- تقسیم کندو نیازمند آماده‌بودن یک کندوی جدید است. می‌توانید بلافاصله پس از تقسیم از شبکهٔ ملکه در کندوی جدید استفاده کنید یا مدتی صبر کنید. کندوهای تازه‌تأسیس‌شده پس از تقسیم، معمولاً عسل زیادی ندارند، چراکه تمرکز کلنی بیشتر بر تولید نوزادان و نگهداری کلی کندو است تا ذخیره‌سازی عسل. بنابراین، بهتر است از برداشت عسل از این کندوهای تازه تأسیس‌شده پرهیز شود.
- سایر تجهیزات زنبورداری شما نیز در هنگام تقسیم کندو مورد نیاز خواهند بود، از جمله اهرم کندو و لباس محافظ. همچنین به دودی برای آرام‌سازی زنبورها در طول فرایند تقسیم نیاز دارید. دود باعث آرام‌شدن زنبورها می‌شود و به شما اجازه می‌دهد بدون مزاحمت زیاد به فعالیت خود ادامه دهید. برای جلوگیری از استفادهٔ بیش از حد دود در حین تقسیم، باید سریع عمل کنید. زنبورداران می‌توانند یک برنامهٔ تقسیم از پیش تهیه‌شده داشته باشند تا بتوانند با سرعت بیشتری مراحل تقسیم را طی کنند. همچنین می‌توانید از یک چک‌لیست تجهیزات و مراحل لازم در طول عملیات تقسیم استفاده کنید.
- پیش از تقسیم کندو، زنبورداران باید مکان مناسبی برای استقرار کندوی جدید انتخاب کنند. کلنی‌ای را برای تقسیم انتخاب کنید که مایل باشید ژن آن را حفظ کنید. ویژگی‌های مثبت یک کلنی خوب شامل میزان عسل تولیدی، توانایی گرده‌افشانی، رفتار آرام و رشد سریع در بهار است. مقاومت در برابر بیماری‌ها نیز باید مدنظر قرار گیرد. پس از انتخاب کلنی مناسب برای تقسیم، یک کندو آماده کنید. این جعبه باید شامل چند قاب با موم بافته‌شده باشد. زنبورداران می‌توانند برای جلوگیری از غارت، کندو را برای چند روز در هوای آزاد خشک کنند.
شاید دوست داشته باشید مقاله ” راهکارهای مؤثر برای محافظت از کلنی‌ها در گرمای شدید ” را ملاحظه کنید 🌷
چگونه یک کندو را تقسیم کنیم
تقسیم یک کندو شما را در تماس نزدیک با زنبورها قرار می‌دهد. بنابراین، ایمنی و محافظت در برابر نیش خوردن باید در اولویت شما باشد. زنبوردارانی که قصد تقسیم کندو دارند باید از داشتن پوشش محافظ مناسب اطمینان حاصل کنند. این پوشش باید شامل نقاب زنبورداری و دستکش زنبورداری باشد.
مراحل تقسیم کندو :
- پس از آماده‌سازی جعبه، آن را در کنار کلنی‌ای که قرار است تقسیم شود قرار دهید. با استفاده از دود، زنبورهای کندوی اصلی را آرام کرده و چند دقیقه صبر کنید.
- قاب‌های حاوی عسل، گرده و نوزاد را از کندوی اصلی انتخاب کنید. مراقب باشید که ملکه را همراه آن‌ها برندارید؛ حذف ملکه در مراحل بعدی انجام می‌شود.
- قاب‌های انتخاب‌شده را در جعبه تخم‌ریزی جدید قرار دهید. در صورت وجود، می‌توانید تعداد زیادی قاب حاوی گرده و عسل در اختیار کلنی جدید قرار دهید. با این حال، مراقب باشید که منابع زیادی را از کندوی اصلی برندارید تا باعث ضعف آن نشوید.
- قاب‌های حذف‌شده از کندوی اصلی را با قاب‌های خالی جایگزین کنید تا زنبورها بتوانند از آن‌ها برای فعالیت‌های خود استفاده کنند. با توجه به کاهش جمعیت زنبورها پس از تقسیم کندو، توصیه می‌شود دهانه ورودی هر دو کندو (هم کندوی جدید و هم کندوی اصلی) را کوچک کنید. این کار باعث افزایش امنیت کندو و کاهش احتمال غارت می‌شود.
- کندوی جدید را می‌توان در محل قبلی کندو قرار داد یا به مکان جدیدی منتقل کرد. این تصمیم به ترجیح شخصی زنبوردار بستگی دارد.
تقسیم کندو برای پیشگیری از بچه دادن
کلنی‌های موفق ممکن است از ظرفیت کندو فراتر بروند. این زمانی رخ می‌دهد که فضای موجود برای کلنی رو به رشد کافی نباشد. زنبورداران می‌توانند با افزودن فضای بیشتر به کندو یا تقسیم آن به دو کلنی جداگانه، این مشکل را حل کنند. داشتن یک کندوی اضافی یعنی افزایش درآمد و گسترش دامنه فعالیت‌های زنبورداری. این کار همچنین تجربه ارزشمندی برای زنبورداران آماتور و حرفه‌ای ایجاد می‌کند. تقسیم کندو، راهکاری مؤثر برای جلوگیری از بچه‌دادن است.
- تقسیم کندو برای پیشگیری از بچه‌دادن به دو روش انجام می‌شود: می‌توانید ملکه را در کندوی اصلی نگه دارید یا او را به کندوی جدید منتقل کنید.
- ورود به فصل بچه‌دادن بدون داشتن جعبه و قاب‌های اضافی می‌تواند مشکل‌ساز باشد. بنابراین، تجهیزات لازم را از پیش آماده داشته باشید.
- بازرسی کندو در بهار و تابستان اطلاعات مهمی درباره آمادگی زنبورها برای بچه‌دادن در اختیار شما قرار می‌دهد. وجود سلول‌های تعویض ملکه (شاخون) روی قاب‌های نوزاد نشانه‌ای از آمادگی کندو برای بچه‌دادن است. این سلول‌ها را می‌توان از کندو خارج کرد.
مراحل انجام کار :
- برای جلوگیری از بچه‌دادن از طریق تقسیم کندو، ملکه را به کندوی جدید منتقل کنید. در این صورت، ملکه تصور می‌کند که بچه داده است. در حالت طبیعی، در فرایند بچه‌دادن، ملکه قدیمی همراه با بیش از نیمی از زنبورهای کارگر کندو را ترک می‌کند.
- منابع غذایی کافی برای کندوی جدید فراهم کنید. می‌توانید ذخایر غذایی موجود در کندو را به طور مساوی میان کندوی جدید و قدیمی تقسیم کنید. قاب‌های نوزاد و گرده نیز باید به کندوی جدید منتقل شوند. زنبورهای کندوی جدید نسبت به نوزادانی که از قبل با آن‌ها آشنا هستند واکنش بهتری نشان می‌دهند و اگر ملکه قدیمی نیز همراه آن‌ها باشد، راحت‌تر با کندوی جدید خو می‌گیرند.
- قاب‌های دارای سلول تعویض ملکه را در کندوی قدیمی باقی بگذارید. زنبورهایی که در آنجا می‌مانند، با نبود ملکه فکر می‌کنند کلنی بچه داده است. در کندوی قدیمی می‌توان تعداد سلول‌های تعویض ملکه را به ۲ عدد کاهش داد. اولین ملکه باکره‌ای که از سلول خود خارج می‌شود، معمولاً ملکه‌های در حال رشد دیگر را از بین می‌برد. حدود ۳ هفته طول می‌کشد تا ملکه‌های جدید بالغ شوند، با نرها جفت‌گیری کنند و تخم‌گذاری را در کندوی قدیمی آغاز کنند. در سوی مقابل، کندوی جدید که ملکه قدیمی را دارد، باید ظرف یک هفته تخم‌گذاری تازه را نشان دهد.
پس از تقسیم کندو برای پیشگیری از بچه‌دادن، ممکن است فعالیت کندوی قدیمی بیشتر از کندوی جدید به نظر برسد. این موضوع نباید زنبوردار را نگران کند. با بالغ شدن نوزادان، کندوی جدید به تدریج فعال‌تر خواهد شد. زنبورهای پرستار نوزاد در کندوی جدید تبدیل به زنبورهای جست‌وجوگر می‌شوند و زنبورهای تازه از تخم درآمده وظیفه پرستاری نوزادان بعدی را بر عهده می‌گیرند.
چیدمان قاب‌ها مهم است
نحوهٔ چیدمان قاب‌هایی که به کندوی جدید منتقل می‌کنید برای کلنی زنبورها اهمیت دارد. چیدمان صحیح باعث می‌شود زنبورها سریع‌تر با کندوی جدید سازگار شوند. قاب‌های نوزاد در کندوی جدید باید در مرکز قرار گیرند، در حالی که قاب‌های گرده در کناره‌ها و پس از آن قاب‌های عسل در بیرونی‌ترین نقاط باشند. اگر ۵ قاب نوزاد دارید، باید ۲ قاب گرده و ۲ قاب عسل داشته باشید. این چینش تعداد کل قاب‌های کندوی جدید را به ۹ عدد می‌رساند. قاب‌های دیگر کندو باید خالی و دارای موم یا فونداسیون باشند.
فهرست های بچه گیری
گاهی زنبورداران آمادگی یا تمایلی به تقسیم کندوهای فعلی خود را ندارند، اما همچنان می‌توانند با ثبت‌نام در «فهرست‌های بچه‌گیری» زنبورهای جدیدی برای کندوهای تازه به دست آورند. این فهرست‌ها شامل نام زنبوردارانی است که به دنبال دریافت بچه‌زنبور هستند. شما می‌توانید تعداد بچه‌هایی که می‌خواهید و محل مورد نظر برای استقرار کلنی جدید را هم مشخص کنید. انجمن‌های محلی زنبورداری فرصت خوبی برای ملاقات با سایر زنبورداران، تبادل نظر و ثبت‌نام در این فهرست‌ها هستند. با کمی شانس، می‌توانید تمام بچه‌هایی که نیاز دارید را دریافت کنید. اگر بیش از یک بچه‌زنبور بخواهید، ممکن است لازم باشد ابتدا صبر کنید تا همه اعضای فهرست حداقل یک بچه دریافت کنند و سپس بچه‌های اضافی بین درخواست‌کنندگان تقسیم شود.
تا چه زمانی برای تقسیم کندو فرصت هست؟
تقسیم کندو به هر دلیلی، بهتر است در اوایل بهار یا تابستان انجام شود. این موضوع به زنبورهای هر دو کندو فرصت می‌دهد تا در کندوی جدید مستقر شده و ذخایر غذایی تهیه کنند. همچنین امکان افزایش جمعیت کلنی برای بقا در زمستان را فراهم می‌کند. زنبوردارانی که کندو را تقسیم می‌کنند، باید این کار را به‌موقع انجام دهند تا کلنی حداقل ۳ چرخهٔ تولید نوزاد را پیش از آغاز زمستان طی کند. زمان تقسیم باید بر اساس منابع مازاد زنبورها تعیین شود.
در صورت انجام تقسیم، زنبوردار باید تلاش کند این فرایند تا حد ممکن طبیعی باشد. تقسیم کندو در بهار حتی با وجود تقسیم، بازده عسل را افزایش می‌دهد. اگر تولید عسل هدف اصلی زنبورداری شما نیست، می‌توانید تقسیم کندو را در اواخر تابستان یا پاییز نیز انجام دهید. با این حال، نمی‌توان تا بهار بعدی از کندوی تازه محصولات برداشت کرد.
پس از اواسط پاییز، تقسیم کندو بسیار دیر است. زمستان نیز زمان مناسبی برای این کار نیست. زنبوردارانی که در این فصول نیاز به تقسیم کندو دارند باید تغذیهٔ سنگینی برای زنبورها فراهم کنند. تقسیم کندو در اواخر سال، نرخ مرگ و میر زنبورها در زمستان را افزایش می‌دهد.
مدافعان تقسیم کندو در اواخر سال، دلایل مختلفی برای این کار ذکر می‌کنند؛ از جمله صرفه‌جویی در هزینه. در نیم‌کرهٔ شمالی، تقسیم دیرهنگام باعث بهبود ذخایر زنبور در منطقه می‌شود. در هر زمانی که کندو را تقسیم می‌کنید، باید از حفاظت کافی برای کندوهای جدید اطمینان حاصل کنید. سوسک‌های کندوی کوچک و زنبورهای غارتگر از مهم‌ترین تهدیدها پس از تقسیم کندو هستند. غارت ممکن است توسط زنبورهای همان کندوهای تقسیم‌شده یا زنبورهای مجاور انجام شود. کاهش ورودی کندو، راهکاری عالی برای پیشگیری از غارت در کندوهای تازه تقسیم‌شده است.
نتیجه‌گیری
کلنی‌های زنبور عسل به مرور زمان بزرگ‌تر از ظرفیت کندو می‌شوند. زنبوردارانی که نمی‌خواهند جعبه‌های بیشتری اضافه کنند، در نهایت باید کندوهای خود را تقسیم کنند. دانستن نحوهٔ تقسیم کندو برای زنبورداران مبتدی و حرفه‌ای مفید است. با تقسیم کندو، زنبورداران صاحب کلنی‌هایی نیرومند، با سابقهٔ مشخص و ویژگی‌های ژنتیکی مطلوب می‌شوند.
از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند بوده باشد. اگر در خصوص این مقاله تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.
ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.
دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :
تبلیغات
این عسل از منطقه ای گرفته شده که برای جن و پری و خرس قفل هست
جهت سفارش تلفنی یا لینک محصول فروشنده بر روی تصاویر بالا کلیک نمایید