کندوهای سالم و پررونق زنبور عسل؛ علم زنبورداری یا شانس؟

کندوهای سالم و پررونق زنبور عسل؛ علم زنبورداری یا شانس؟

کندوهای پر رونق

نویسنده: دیوید برنز

پایان زمستان گاهی همانند شرکت در یک بخت‌آزمایی است. به جای خراشیدن بلیط‌های لاتاری، درب کندوها را می‌گشاییم تا دریابیم کدام یک از آن‌ها از سرمای زمستان جان به در برده‌اند. این فرآیند، حقیقتاً، نوعی قمار است. تقریباً هر سال، بدون استثنا، کندویی نحیف می‌یابم که در پاییز با ملکه‌ای ناکارآمد، آلودگی به کنه‌ها و کمبود منابع مواجه بود، اما به شگفتی از زمستان عبور کرده است. در مقابل، کندویی بزرگ، عاری از کنه و مملو از عسل، گاه به طرز غیرمنتظره‌ای از دست می‌رود.

یکی از درس‌هایی که آموخته‌ام این است که هر یک از ما دو جیب داریم: یکی برای بخت و اقبال و دیگری برای تجربه. در آغاز زنبورداری یا هر ماجراجویی نوین، به دلیل فقدان تجربه، بیش از هر چیز به شانس وابسته‌ایم. اما به مرور زمان، با انباشت تجربه، وابستگی ما به بخت کاهش می‌یابد. هنگامی که حدود سی سال پیش زنبورداری را آغاز کردم، گمان می‌کردم دانش کافی دارم، اما اکنون که به گذشته می‌نگرم، می‌بینم که به شدت به شانس متکی بودم، زیرا دانش و تجربه‌ام اندک بود.

برخی افراد صرفاً «نگهدارنده زنبور» هستند و بدون بهره‌گیری از دانش یا تجربه، تنها به بخت و اقبال تکیه می‌کنند. برای نمونه، بسیاری از زنبورداران تازه‌کار شانس می‌آورند که کندویشان دچار بچه‌دهی نمی‌شود، حتی اگر هیچ اقدامی برای پیشگیری انجام نداده باشند. اما مشکل اینجاست که شانس، امری قابل اتکا نیست؛ واژه‌ای است که برای توصیف موفقیت‌های غیرمنتظره به کار می‌بریم، در حالی که آمادگی، اقدام یا درکی در کار نبوده است. زنبورداران باتجربه، با تکیه بر دانش خود، کندوهایشان را با دقت و کارآمدی مدیریت می‌کنند.

در پژوهشی اخیر، دانشمندان به بررسی این پرسش پرداختند که «شانس» یا عوامل تصادفی تا چه حد در رشد و موفقیت موجودات نقش دارد. آن‌ها مطالعه خود را با موش‌هایی آغاز کردند که از نظر ژنتیکی، منابع و شرایط محیطی یکسان بودند. نتایج نشان داد که برخی موش‌های نر، به‌واسطه شانس، از دیگران پیشی گرفته و به موفقیت‌های بیشتری دست یافتند.

ما مرگ زنبورهای عسل را به عواملی چون کنه‌های واروآ، زمستان‌های سخت و ویروس‌ها نسبت می‌دهیم. اما آیا ممکن است برخی کندوها صرفاً به دلیل بداقبالی از بین بروند؟ شاید برخی کندوها به‌طور اتفاقی به منابعی غنی از شهد و گرده دسترسی یابند که سرشار از مواد مغذی مورد نیاز برای رشد چشمگیر کندو باشد، در حالی که کندویی دیگر هرگز به چنین «مزارع طلایی» برخورد نکند. با پیش‌روی فصل، کندویی که منابع فراوان می‌یابد، در یافتن مراتع پربار موفق‌تر عمل می‌کند، در حالی که دیگری عقب می‌ماند. کندوی موفق، جمعیت خود را افزایش می‌دهد و بهتر می‌تواند آفات و بیماری‌ها را کنترل کند، اما کندوی دیگر، به دلیل جمعیت کمتر، با افزایش آفات و احتمال بروز بیماری‌ها مواجه می‌شود.

زنبوردار تازه‌کار ممکن است در سال نخست، بدون تجربه یا دخالت زیاد، کندویی درخشان داشته باشد، در حالی که زنبوردار باتجربه ممکن است کندویی را از دست بدهد که تنها به دلیل بداقبالی آسیب دیده است. برای مثال، بدشانسی است اگر کندویی به عسل کندوی متروکه‌ای در درختی دست یابد که به دلیل سموم حشره‌کش رها شده است؛ زنبورها بی‌خبر از آلودگی این عسل‌اند.

شاید دوست داشته باشید مقاله ” راهکارهای مؤثر برای محافظت از کلنی‌ها در گرمای شدید ” را ملاحظه کنید 🌷

برخی کندوها خوش‌شانس هستند؛ سوسک‌های کوچک هرگز آن‌ها را نمی‌یابند، یا کنه‌های واروآ به تعداد اندک به آن‌ها منتقل می‌شود، یا از سموم محیطی در امان می‌مانند. دو کندو ممکن است تعداد کنه‌های یکسانی داشته باشند، اما در یکی ویروس‌های منتقل‌شده توسط کنه‌ها بسیار کم و در دیگری فراوان باشند.

ما، به‌عنوان زنبورداران، موظفیم با بهره‌گیری از دانش، تجربه و خرد، تا حد امکان به زنبورهایمان یاری رسانیم. با این حال، در نهایت، زمان و شانس برای همه ما رخ می‌دهد.

اخیراً کتابی با عنوان «جوان‌تر در سال آینده: تا هشتاد سالگی و فراتر از آن، قوی، سالم، جذاب و هوشمند زندگی کنید» را مطالعه کردم که توسط کریس کراولی و دکتر هنری اس. لاج نوشته شده است. پیام اصلی کتاب در خود عنوان آن نهفته است: می‌توانیم تا هشتاد سالگی و حتی فراتر، قوی و سالم زندگی کنیم. با این حال، دکتر لاج به شکلی غم‌انگیز در سن ۵۸ سالگی بر اثر سرطان درگذشت. کنجکاو بودم بدانم همکار نویسنده چگونه به این رویداد واکنش نشان می‌دهد؛ او این اتفاق را به بداقبالی نسبت داد.

ما، به‌عنوان زنبورداران، با مسائل واقعی مانند کنه‌ها، نبود ملکه، بیماری‌ها و دیگر مشکلات روبه‌رو هستیم. اینجا جایی است که شانس، چه برای ما و چه برای زنبورهایمان، به پایان می‌رسد. آموزش و دانش پلی است که شکاف میان شانس و تجربه را پر می‌کند.

امروزه راه‌های بسیاری برای آموزش خود داریم؛ از کلاس‌های آموزشی و کتاب‌ها گرفته تا ویدیوهای یوتیوب. این دانش به ما کمک می‌کند با اطمینان بیشتری عمل کنیم و در بازرسی‌های کندو تصمیمات آگاهانه‌تری بگیریم، حتی اگر سال‌ها تجربه نداشته باشیم. هر بازرسی، تجربه‌ای تازه به جیب ما اضافه می‌کند.

اگر تازه‌کار هستید، با آماده‌سازی برای سناریوهای رایج آغاز کنید؛ مثلاً بدانید در صورت بالا بودن تعداد کنه‌ها یا وقتی کندوی شما بدون ملکه باشد، چه اقداماتی لازم است. این سناریوها را از همین حالا در نظر بگیرید تا هنگام وقوع آن‌ها آماده باشید. برنامه عملی خود را طراحی کنید، درمان‌ها و روش‌های مناسب را تحقیق کنید و تجهیزات لازم را در دسترس داشته باشید. برای نمونه، اگر با بچه‌دهی مواجه شدید، بدانید چگونه آن را به درستی گرفته و در کندو جای دهید. آموزش به شما این امکان را می‌دهد که مؤثر عمل کنید و هم‌زمان تجربه کسب کنید.

ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :