تولید عسل شانه ای در شیشه؛ روشی نوین برای خلق محصولی طبیعی

تولید عسل شانه ای در شیشه؛ روشی نوین برای خلق محصولی طبیعی

زنبورها همواره عسل را به‌طور بی‌نقص در شانه‌های مومی بسته‌بندی می کرده‌اند. پیش از پیدایش کندوهای مدرن، زنبورها شانه‌های عسل را در کندوهای حصیری می‌ساختند. در اواسط قرن هجدهم “روش زنبورداری با شیشه” معرفی شد. این تکنیک نوآورانه شامل قرار دادن شیشه‌های زنگوله‌ای روی کندوهای حصیری مسطح بود تا زنبورها فضای اضافی برای ذخیره عسل داشته باشند و شانه‌های عسل را به شکلی جذاب تولید کنند. با ظهور روش‌های جدید تولید عسل، مانند قاب‌های جداشدنی، این روش محبوبیت خود را از دست داد. امروزه، نگرانی‌ها درباره عسل‌های تقلبی و آلوده به آنتی‌بیوتیک، علاقه به منابع محلی عسل، از جمله عسل شانه‌ای، را افزایش داده است.

این مقاله روشی مدرن برای زنبورداری با شیشه را شرح می‌دهد. ساخت شانه در شیشه به‌جای قاب‌های استاندارد، اولویت اول زنبورها نیست و نیازمند تغییر در روش‌های معمول زنبورداری است. این پروژه برای زنبورداران باتجربه‌ای مناسب است که آماده چالشی جدید هستند.

آماده سازی برای تولید عسل شانه ای در شیشه

دستورالعمل‌های این روش بر اساس استفاده از کندویی با ملکه یک‌ساله تنظیم شده است. علاوه بر تولید اثری هنری و خوراکی، مشاهده ساخت شانه‌های عسل در شیشه‌ها تجربه‌ای ارزشمند است. ساخت شانه در شیشه به‌جای قاب‌ها، اولویت زنبورها نیست. برای موفقیت، باید کندویی قوی و پرجمعیت ایجاد کنید که به دنبال هر فضایی برای ذخیره عسل باشد. فضای پرورش لارو باید معادل یک جعبه پرورش عمیق به‌علاوه یک جعبه غربی (وسترن) باشد. اگر از جعبه‌های غربی استفاده می‌کنید، سه جعبه برای پرورش لارو کافی است. ملکه یک‌ساله برای ایجاد جمعیت قوی و کاهش احتمال ازدحام ضروری است.

مواد مورد نیاز:

• 11 شیشه 0.5 لیتری دهانه گشاد (مانند شیشه‌های میسون) با حلقه‌های فلزی
• 11 درپوش پلاستیکی ذخیره‌سازی دهانه گشاد
• 1 پوشش مهاجرتی بدون زه یا پوشش داخلی
• 1 مشعل پروپان
• 1 اسفنج بزرگ
• 1 شیشه تغذیه 0.5 لیتری
• 1 جعبه غربی (ارتفاع 17.1 سانتی‌متر)
• پوشش سایه (در صورت عدم محافظت کندو از نور خورشید)
• نوارهای پایه مومی یا شانه خالی
• عینک ایمنی
• 2 آجر نسوز یا مواد غیرقابل‌اشتعال

آماده‌سازی شیشه‌ها

برای ساخت شانه عسل در شیشه، باید شیشه‌ها را برای این منظور آماده کنید. زنبورها برای ساخت شانه به پایه‌ای نیاز دارند. نوارهای شانه کشیده‌شده یا پایه مومی که به دیواره شیشه متصل می‌شوند، نقطه شروعی برای ساخت شانه فراهم می‌کنند. آماده‌سازی شیشه‌ها شامل مراحل زیر است که ممکن است در ابتدا پیچیده به نظر برسد، اما با تمرین ساده می‌شود:

از شما دعوت میکنیم مقاله ” بهترین سیستم ها برای تولید عسل شانه ای در زنبورداری ” را ملاحظه کنید 🌷

1. سوراخ کردن پوشش:

با استفاده از اره گردبر 6.7 سانتی‌متری (معمولاً برای حفر سوراخ دستگیره در استفاده می‌شود)، 12 سوراخ در پوشش داخلی ایجاد کنید. سوراخ‌ها باید طبق الگوی مشخص قرار گیرند. اگر سوراخ‌ها خیلی نزدیک به لبه باشند، فضای کافی برای جعبه غربی خالی و شیشه‌ها وجود نخواهد داشت.

2. برش نوارهای پایه:

هر نوار پایه مومی یا شانه را به عرض حدود 1.3 سانتی‌متر و طولی کمی بیشتر از دهانه شیشه (حدود 1.3 سانتی‌متر اضافی) برش دهید. این بخش اضافی برای نگه داشتن موم هنگام تثبیت و ایجاد پلی برای ورود زنبورها به شیشه استفاده می‌شود.

3. تثبیت پایه مومی:

شیشه را روی یک سطح نسوز تکیه دهید. من شخصاً از آجر نسوز استفاده می‌کنم. از آنجا که در این مرحله با شیشه و مشعل سر و کار دارید، پیش از شروع کار حتماً از عینک ایمنی برای محافظت از چشم‌ها استفاده کنید.

قطعه‌ای از ورقه‌ی مومی (foundation) به اندازه‌ی تقریبی یک نخود یا کوچک‌تر را روی بخشی از شیشه که قرار است گرم شود قرار دهید. سپس مشعل را طوری نگه دارید که شعله‌ی آن به زیر شیشه، دقیقاً در محلی که موم قرار دارد، برخورد کند.

وقتی موم شروع به ذوب شدن کرد، این نشانه‌ای است که دمای شیشه برای ادامه‌ی کار مناسب است. به خاطر داشته باشید که موم زنبورعسل قابل اشتعال است؛ بنابراین آن را بیش از حدی که فقط شروع به ذوب شدن می‌کند، گرم نکنید.

4. نصب حلقه‌های فلزی:

شیشه‌ی گرم‌شده را بردارید و روی یک اسفنج خیس قرار دهید. اسفنج خیس باعث شروع فرآیند خنک شدن شیشه می‌شود. بلافاصله نوار ورقه‌ی مومی یا شانه‌ی عسل را بردارید و آن را روی بخش گرم‌شده‌ی شیشه نگه دارید. از بخش اضافی نیم اینچیِ نوار به‌عنوان دسته استفاده کنید. نوار را در جای خود نگه دارید تا زمانی که موم ذوب‌شده دوباره جامد شود. اسفنج خیس مانع از آن می‌شود که نوار مومی به‌طور کامل ذوب شود. لازم نیست کل نوار به شیشه بچسبد؛ تنها چند نقطه‌ی تماس کافی است.

این فرایند را تکرار کنید تا سه نوار به‌طور مساوی در داخل شیشه نصب شوند.

شیشه‌ی شفاف آماده‌شده

5. نصب حلقه‌های فلزی:

حلقه‌ی فلزی را به‌اندازه‌ی فشار انگشت (بدون سفت‌کردن بیش از حد) روی دهانه‌ی هر شیشه‌ آماده‌شده ببندید. این حلقه از ته‌نشینی بره‌موم اضافی بر روی دهانه‌ی شیشه جلوگیری می‌کند. از آنجا که قطر دهانه‌ی حلقه کمی کوچک‌تر از دهانه‌ی خود شیشه‌ی میسون است، ممکن است لازم باشد شانه‌ی پل‌مانند را کمی کوتاه کنید تا به‌درستی در جای خود جا بگیرد.

شیشه‌ها را وارونه کرده و آن‌ها را بر روی سوراخ‌های موجود در درپوش اصلاح‌شده (درپوش مهاجرتی یا درپوش داخلی) قرار دهید. سوراخ خالی موجود در ردیف میانی درپوش اصلاح‌شده برای تغذیه با شیشه‌ی وارونه استفاده می‌شود. من برای تغذیه، شربت شکری با نسبت یک به یک (یک قسمت شکر و یک قسمت آب) استفاده می‌کنم.

هنگام جابه‌جایی این مجموعه، درپوش اصلاح‌شده را کاملاً تراز و هم‌سطح نگه دارید.

۶. درپوش اصلاح‌شده را به‌همراه شیشهٔ حاوی شربت شکر بر روی بالاترین جعبهٔ نوزاد قرار دهید.برای محافظت از این مجموعه، از یک جعبهٔ بدون قاب یا هر جعبهٔ دیگری با اندازهٔ مشابه کندوی پایه استفاده کنید و سپس آن را با یک درپوش استاندارد کندو بپوشانید.

وجود جعبهٔ بدون قاب باعث می‌شود زنبورها بتوانند در تاریکی کامل فعالیت کنند. از مانع ملکه استفاده نکنید. این وسیله مانعی غیرضروری برای زنبورهای کارگر ایجاد می‌کند. علاوه‌بر این، به‌دلیل دمای پایین‌تر این ناحیه، ملکه به سمت شیشه‌ها بالا نخواهد رفت تا در آن‌جا تخم‌گذاری کند.

۷. تغذیه زنبورها را با شربت شکر ادامه دهید تا زمانی که جریان شهد طبیعی آغاز شود. این کار به تحریک غدد موم‌ساز زنبورها و تسریع روند ساخت شانه کمک می‌کند. آن‌ها را فقط تا زمانی تغذیه کنید که شانه‌ها را بسازند. شما نباید اجازه دهید زنبورها شربت شکر را درون شیشه‌ها ذخیره کنند، زیرا این ماده عسل نیست. پس از قطع تغذیه، شیشه تغذیه‌کننده‌ی خالی را در جای خود باقی بگذارید. این کار مانع از بالا آمدن زنبورها به سمت بخش فوقانی (وسترن) شده و از ایجاد لکه‌های ناشی از رفت‌وآمد زنبورها روی شیشه‌ها جلوگیری می‌کند.

پس از توقف شربت‌دهی، شیشهٔ تغذیه‌کنندهٔ خالی را همچنان در جای خود باقی بگذارید. این کار باعث می‌شود زنبورها از بخش خالی کندو بالا نیایند و روی دیوارهٔ شیشه‌ها لکه‌های ناشی از رفت‌وآمد بر جای نگذارند.

با پیشرفت جریان شهد، هنر زنبورها نیز جلوه بیشتری پیدا می‌کند. بسته به شرایط، ظرف چند هفته زنبورها از شروع ساختن شان به تقریبا پر کردن آن می‌رسند. پیشرفت آنها را می‌توان به سادگی با بلند کردن درپوش مهاجرتی و نگاه کردن دنبال کرد. شگفت‌آور است که برخلاف باز کردن کندو و بررسی قاب‌ها، این کار به نظر نمی‌رسد زنبورها را اذیت کند.

برداشت: تقریباً بیش از حد زیبا برای خوردن

وقتی زنبورها درپوش موم روی شان عسل را کامل کردند، زمان برداشت فرا می‌رسد. روند جدا کردن زنبورها از شیشه‌ها مشابه استفاده از راه فرار زنبور برای جدا کردن زنبورها از جعبه عسل استاندارد غربی است. استفاده از دود لازم نیست و حتی مطلوب نیست. چون استفاده از دود خطر وارد شدن ذرات ریز خاکستر به داخل شیشه‌ها را دارد.

جعبه بدون قاب خالی را همراه با درپوش آن بردارید. درپوش اصلاح‌شده به همراه مجموعه شیشه‌های متصل به آن را بلند کنید و کنار بگذارید. راه فرار زنبور را روی بالاترین جعبه تخم‌گذاری قرار دهید و درپوش اصلاح‌شده با شیشه‌ها را مجدداً روی آن تنظیم کنید. در نهایت جعبه بدون قاب خالی و درپوش را سر جای خود قرار دهید. توجه داشته باشید که بدون حضور زنبورها در شیشه‌ها، کنترل دما وجود ندارد. بنابراین اگر کندو در برابر نور خورشید محافظت نشده، برای کندو پوشش سایه ایجاد کنید. ظرف یک روز زنبورها شیشه‌ها را ترک خواهند کرد. در این زمان مجموعه را بردارید و به جای آن جعبه عسل قرار دهید. زنبورها می‌توانند از جریان باقی‌مانده شهد استفاده کرده و جعبه عسل را با ذخیره‌های زمستانی پر کنند.

برای جدا کردن شیشه‌های آماده از درپوش اصلاح‌شده، یک چاقو را بین حلقه و درپوش عبور دهید. حلقه فلزی را بردارید و موم یا بره‌موم اضافی را با چاقو تمیز کنید.

پیش از آن‌که شیشه‌ها را با عسل فله‌ای پُر کنید، باید آن‌ها را در فریزر قرار دهید تا از بیرون آمدن لارو بید موم جلوگیری شود. درهای پلاستیکی مخصوص نگهداری را به‌صورت شُل روی شیشه‌ها ببندید و آن‌ها را در یک جعبه‌ی مقوایی محکم و درزگیری‌شده گذاشته و به‌مدت حداقل ۳ روز در فریزر نگهداری کنید.

وقتی زمان پر کردن شیشه‌ها با عسل فله‌ای رسید، جعبه را از فریزر بیرون بیاورید و اجازه دهید کل جعبه همراه شیشه‌ها پیش از باز شدن، به دمای محیط برسد. این فرایند تقریباً یک روز زمان می‌برد. اهمیت این کار در این است که اگر شیشه‌ها و شانه‌های سرد در معرض هوا قرار گیرند، بخار آب روی آن‌ها تقطیر خواهد شد.

آخرین مرحله این است که فضاهای خالی بین شانه‌های عسل را با عسل فله‌ای پُر کنید و درپوش پلاستیکی مخصوص نگهداری را ببندید.

فیلمی از تولید عسل شانه ای در شیشه از یوتیوب ببینید

زنبورداری با شیشه ترکیبی از بسته‌بندی منحصربه‌فرد طبیعت و محصولی بی‌نظیر است. این روش به زنبورها امکان نمایش هنرشان را می‌دهد و به زنبوردار فرصت تماشای این خلق را. اطلاعات کمی درباره این روش وجود دارد و این مقاله حاصل سه سال تجربه من در این زمینه است. درس‌های کلیدی شامل نیاز به ملکه جوان، اختصاص شیشه‌ها به‌عنوان تنها فضای ذخیره عسل اضافی و حفظ کندویی قوی و سالم است. این تکنیک قابلیت بهبود دارد. در سال 2012، قصد دارم دو ایده را آزمایش کنم: استفاده از خط نازکی از موم زنبور به‌جای نوارهای پایه و استفاده از بچه زنبور تازه گرفته شده برای ساخت سریع شانه در شیشه‌های بدون پایه.

درباره نویسنده 

موریس اوستروفسکی، مدرس بازنشسته زیست‌شناسی، 43 سال است که به زنبورداری مشغول است. او عضو فعال انجمن زنبورداران لین کانتی اورگان است، در مدرسه سالانه زنبورداری این انجمن سخنرانی می‌کند و به آموزش زنبورداران جدید کمک می‌کند. او در حال حاضر در اجرای برنامه استاد زنبورداری اورگان مشارکت دارد. برای تماس: Ostrofsky@pacinfo.com

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

فایل مقاله زنبورداری شیشه ای – ایجاد هنر خوراکی به زبان اصلی را از اینجا دریافت کنید (زبان اصلی)

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :