آیا زنبورداری کردن خطرناک است؟

آیا زنبورداری کردن خطرناک است؟

زنبورداری به‌طور ویژه خطرناک محسوب نمی‌شود، مگر اینکه به زهر زنبور حساسیت داشته باشید. باید بدانید که به‌ عنوان یک زنبوردار، قطعا نیش خواهید خورد، و واکنش حاد به نیش زنبور می‌تواند شامل آنافیلاکسی باشد که ممکن است تهدیدکننده زندگی باشد. برای بیشتر افراد، نیش زنبور دردناک بوده و موجب ناراحتی می‌شود.

علاوه بر نیش زنبور، زنبورداران با سایر خطرات شغلی از نوع «محیط کاری» نیز مواجه‌اند، از جمله:

• آسیب‌دیدگی هنگام جابجایی تجهیزات سنگین و فعالیت‌های مشابه؛
• سوختگی و خطرات مربوط به آتش؛
• خستگی مفرط و کم‌آبی شدید بدن؛
• استفاده نادرست از مواد شیمیایی؛ و
• انزوای زنبوردار.

نیش زنبور

اگر زنبور نگه‌داری ‌کنید، نیش خواهید خورد. برای بیشتر افراد، واکنش به نیش زنبور ناخوشایند و نسبتاً کوتاه‌مدت است. افراد به‌گونه‌های متفاوتی واکنش نشان می‌دهند و پاسخ هر فرد ممکن است با هر بار نیش‌خوردگی تغییر کند.

پیش از آغاز زنبورداری، بررسی کنید که آیا به زهر زنبور حساسیت دارید یا نه. بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.اگر به زهر زنبور حساسیت دارید و همچنان مایل به نگه‌داری زنبور هستید، حتماً مطابق دستور پزشک عمل کنید. ممکن است لازم باشد همیشه خودکار تزریق آدرنالین همراه داشته باشید.

بر اساس گزارش مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها در ایالات متحده، میانگین سالانه مرگ‌ومیر ناشی از نیش زنبور و زنبور قرمز در این کشور طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷، ۶۲ نفر بوده است.

چگونه زنبورداران از نیش زنبور پرهیز می‌کنند

اگرچه نمی‌توان به‌طور کامل از خشم زنبورهای مدافع در امان بود، اما می‌توان احتمال نیش‌خوردگی را کاهش داد.

پوشیدن تجهیزات محافظتی

لباس‌ها و تجهیزات طراحی‌شده‌ی مخصوص زنبورداری، دسترسی زنبورها به پوست شما را محدود می‌کنند. ما اکیداً توصیه می‌کنیم که دست‌کم همیشه یک توری محافظ صورت (نقاب زنبورداری) بپوشید. صورت شما هدفی بسیار وسوسه‌برانگیز برای زنبورهاست. نیش در ناحیه چشم، اگرچه نادر است، اما می‌تواند بسیار خطرناک و حتی تهدیدکننده بینایی باشد.

هرچه تجهیزات بیشتری بپوشید، احتمال نیش‌خوردن کمتر می‌شود. میزان محافظتی که نیاز دارید، به انتخاب و تحمل شخصی شما بستگی دارد. برخی زنبورداران همیشه لباس کامل زنبورداری می‌پوشند؛ برخی دیگر فقط از نقاب استفاده می‌کنند. آنچه برایتان راحت‌تر است و با سطح تحمل‌تان از نیش‌خوردگی سازگار است، انتخاب کنید.

چه از تجهیزات استفاده کنید یا نه ، از انگشتر استفاده نکنید. من هیچ‌گاه هنگام کار با زنبورها انگشتر نمی‌پوشم و قویاً توصیه می‌کنم شما هم از این کار پرهیز کنید. دست‌های من در اثر نیش زنبور به‌شدت متورم می‌شوند و داشتن انگشتر ممکن است به قیمت از دست دادن انگشت تمام شود. اگر واقعا مایل به پوشیدن انگشتر هستید، بهتر است از انگشترهای سیلیکونی مانند این نمونه در آمازون استفاده کنید.

بازرسی کندوهای خود را برنامه‌ریزی کنید

• زنبورها برای دفاع از خود و کندوهایشان نیش می‌زنند. با برنامه‌ریزی درست برای بازرسی کندوها، میزان مزاحمت برای کلنی را به حداقل برسانید.
• روزهای آفتابی و گرم را برای بازرسی انتخاب کنید. زنبورها در روزهای نامساعد بداخلاق‌تر هستند. باران، گرمای شدید و رطوبت زیاد، کلنی را به‌شدت تدافعی می‌کند.
• سعی کنید بازرسی را در میانه روز انجام دهید؛ زمانی که زنبورهای کارگر برای جمع‌آوری شهد و گرده بیرون از کندو هستند. در چنین شرایطی، کار با کندو و قاب‌ها آسان‌تر است، چون زنبورهای کمتری مزاحم شما خواهند بود.
• از دودی‌ده به‌درستی استفاده کنید. با چند پُف دود می‌توانید زنبورها را آرام کرده یا آن‌ها را از مسیر خود کنار بزنید.
• در مقابل ورودی کندو نایستید؛ این کار باعث تدافعی‌تر شدن زنبورها می‌شود. بهتر است از پشت یا کنار کندو کار کنید.
• در داخل کندو آهسته و با حرکات حساب‌شده حرکت کنید. به زنبورهای عسل ضربه نزنید یا به سمت آن‌ها دست تکان ندهید. هرچه آرام‌تر باشید، احتمال بیشتری دارد که زنبورها نیز آرام باقی بمانند.
• اگر در حین بازرسی، زنبورها بیش از حد پرخاشگر شدند، تمرکز روی وظایف ممکن است دشوار شود. چند دقیقه از کندو دور شوید، یا کندو را ببندید و روز دیگری بازگردید.

زنبورهای خود را بشناسید

کلنی‌های مختلف می‌توانند «شخصیت»‌های متفاوتی داشته باشند. امسال تمام کندوهای ما نسبتاً آرام بودند، حتی دو کلنی‌ای که به‌صورت بچه زنبور جمع‌آوری کرده بودیم. با این شناخت، هرگونه رفتار تدافعی به‌راحتی قابل تشخیص است. در چنین شرایطی می‌توان باز هم روز دیگری برای بازرسی برگشت.چند سال پیش، کندویی داشتیم که بسیار پرخاشگر بود. تنها با بلند کردن درپوش کندو، بلافاصله چندین زنبور به ماسک محافظ من حمله‌ور می‌شدند.

اگر کندویی بیش از حد پرخاشگر باشد، ممکن است دلیل آن ژنتیکی باشد. ملکه‌های خشن باعث تشکیل کلنی‌های خشن می‌شوند. چنین کلنی‌هایی می‌توانند برای شما، اطرافیان و حیوانات خانگی خطرناک باشند. در این موارد، تعویض ملکه را در نظر بگیرید.

گاهی اوقات، کندویی آن‌قدر پرخاشگر است که تعویض ملکه عملاً غیرممکن است یا تغییری در وضعیت ایجاد نمی‌کند. ممکن است مجبور شوید برای احتیاط، کل کلنی را از بین ببرید. در چنین شرایطی، با یک زنبوردار باتجربه در منطقه خود مشورت کنید. به‌ویژه زنبورهای آفریقایی‌ می‌توانند خطرناک باشند.

اگر نیش خوردید چه باید بکنید

یک نیش می‌تواند به نیش‌های بیشتر منجر شود، زیرا فرمون‌های هشدار پخش می‌شوند. یک نیش ممکن است چندان بد نباشد، اما نیش‌های متعد در نبود آلرژی شدید می‌توانند مشکل را تشدید کنند.مقداری دود می‌تواند به پوشاندن بوی فرمون هشدار کمک کند. اگر زنبورهای زیادی به حمله بپیوندند، وقت آن است که محل را ترک کنید.

نیش را در سریع‌ترین زمان ممکن خارج کنید تا مقدار زهر تزریق‌شده را به حداقل برسانید. برای من، کشیدن آن با ناخن معمولاً مؤثر است.پس از خارج کردن نیش، وضعیت خود را بررسی کنید. شاید بخواهید ادامه کار را متوقف کنید، مخصوصاً اگر واکنش بدن باعث حواس‌پرتی شود.

من ترجیح می‌دهم پس از نیش خوردن، از کندوها دور شوم و هرچه زودتر داروهایی مانند بنادریل (ضدحساسیت) و ادویل (مسکن) مصرف کنم.

حشرات دیگر

زنبورداری به‌عنوان فعالیتی در فضای باز، می‌تواند شما را در معرض حشراتی غیر از زنبورهای عسل قرار دهد.

بیماری لایم

در نواحی شمال شرقی آمریکا، کنه‌ها می‌توانند ناقل بیماری لایم باشند. بیماری لایم یک عفونت باکتریایی بالقوه جدی است. تشخیص و درمان به‌موقع، برای کاهش تأثیرات این بیماری بسیار حیاتی است. بیماری لایم تنها بیماری منتقله توسط کنه‌ها نیست. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا (CDC) فهرست مفصلی از سایر بیماری‌های ناشی از کنه‌ها در داخل و خارج ایالات متحده ارائه کرده است.

صدمات ناشی از جابه‌جایی تجهیزات سنگین و سایر فعالیت‌ها

تجهیزات سنگین

در وب‌سایت‌های زنبورداری ممکن است به عبارتی مانند “کمر زنبوردار” برخورد کنید. بلند کردن نادرست وسایل سنگین می‌تواند باعث آسیب شدید به کمر شود.

کندوهای عمیق و پر می‌توانند بین ۳۶ تا ۴۰ کیلوگرم وزن داشته باشند؛ کندوهای متوسط بین ۱۸ تا ۲۳ کیلوگرم وزن دارند. بازرسی‌های کامل کندو و استخراج عسل ممکن است نیاز به بلند کردن و جابه‌جایی چندین جعبه داشته باشد. دسته‌های برخی از جعبه‌ها کم‌عمق هستند و امکان گرفتن مطمئن را نمی‌دهند. بدتر آنکه، جعبه‌هایی که در سطح زمین قرار دارند ممکن است شما را وسوسه کنند که به‌جای نشستن و بلند کردن، از کمر خم شوید.

در فصل جریان شهد، یک کلنی پُربازده ممکن است جعبه‌هایی بالاتر از سطح شانه شما داشته باشد. بلند کردن بار سنگین از این موقعیت بسیار نامناسب است. (من در چنین مواردی از بلوک‌های سیمانی برای ایستادن روی آن‌ها استفاده می‌کنم.) در جابه‌جایی اقلام سنگین احتیاط کنید. می‌توانید با خارج کردن قاب‌ها و قرار دادن ایمن آن‌ها در کناری، وزن جعبه‌ها را کاهش دهید.

وب‌سایت MyHealth.Alberta.ca اطلاعات بسیار خوبی در مورد تکنیک‌های صحیح بلند کردن بار ارائه می‌دهد. کلینیک مایو نیز راهنمایی‌هایی برای جلوگیری از آسیب به کمر منتشر کرده است.

شاید علاقمند باشید مقاله ” بالابرها و چرخ‌دستی‌های حمل کندو برای زنبورداری بدون زحمت ” را ملاحظه کنید 🌹

بلند کردن جعبه‌ها با همکاری یک فرد دیگر بسیار آسان‌تر است. داشتن یک شریک و ابزار، حتی بهتر است. شرکت Mann Lake اهرم حمل کندو مخصوص دو نفر را می‌فروشد. آن‌ها همچنین وسیله‌ای به نام کندوبر (hive truck) برای جابه‌جایی انفرادی جعبه‌ها عرضه می‌کنند. این ابزارها ممکن است گران باشند، اما می‌توانند از کمر شما محافظت کنند.

در نظر داشته باشید که فقط از جعبه‌های متوسط ۸ قاب برای کندوهای خود استفاده کنید. هیچ قانونی وجود ندارد که شما را مجبور به استفاده از جعبه‌های ۱۰ قاب یا عمیق کند.

جعبه‌های متوسط ۸ قاب به‌طور قابل‌توجهی سبک‌تر از جعبه‌های عمیق ۱۰ قاب هستند. همچنین اگر فقط از یک نوع جعبه استفاده کنید، همه آن‌ها به‌صورت کامل با هم قابل تعویض خواهند بود و کار شما را ساده‌تر می‌کنند.

سایر فعالیت‌های بالقوه خطرناک

هرچه وظایف بیشتری را به‌عنوان یک زنبوردار به عهده بگیرید، با خطرات بیشتری نیز مواجه می‌شوید. البته این‌ها خطراتی کلی هستند که منحصر به زنبورداری نیستند.

استفاده از ابزار

اگر تصمیم دارید کندوهای خود را سرهم کنید یا از ابتدا بسازید، خطر آسیب‌دیدگی با ابزار وجود دارد. دستورالعمل‌ها را دنبال کنید و اقدامات ایمنی لازم را، به‌ویژه هنگام استفاده از ابزار برقی، رعایت نمایید. زمانی که قصد داشتیم برای حصار برقی‌مان برنامه‌ریزی کنیم، تصمیم گرفتیم یک مته زمینی دو‌نفره برای سوراخ‌کردن زمین جهت نصب پایه‌های حصار اجاره کنیم. در مرکز لوازم به من هشدار دادند که این نوع مته‌ها از جمله ابزارهایی هستند که بیشترین آمار اعزام افراد به بیمارستان را دارند، چراکه کنترل آن‌ها دشوار است. ما در نهایت از مته‌ای که به تراکتور وصل بود استفاده کردیم. این گزینه ایمن‌تر بود، اما همچنان نیاز به احتیاط داشت.

بالا رفتن از نردبان

ممکن است بخواهید با نصب تله‌های صید ، بچه زنبور جذب کنید (زنبور رایگان، زنبور خوبی است). ارتفاع مناسب برای نصب این تله‌ها معمولاً حدود ۴.۵ متر ذکر شده است. قرار دادن یک تله خالی در چنین ارتفاعی شاید چندان سخت نباشد، اما پایین‌آوردن جعبه‌ای پر از زنبور در حالی که روی نردبان ایستاده‌اید، دشوارتر خواهد بود. همچنین ممکن است نردبان روی زمینی ناهموار قرار داشته باشد.

بهتر است از نردبان صرف‌نظر کرده و تله را تا جایی که می‌توانید در ارتفاع مناسب ولی با پاهای روی زمین قرار دهید. من خودم این کار را با نردبان انجام داده‌ام. اما همسرم و تراکتور مجهز به لودر جلو باعث شدند اوضاع آسان‌تر شود.

تله بچه زنبور: زنبورها منظور این تله را متوجه نشدند. بالا رفتن از نردبان برای پایین آوردن آن، با خطراتی همراه بود.

سوختگی و خطرات آتش‌سوزی

دودی (دودزا)

همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، دودی می‌تواند به جلوگیری از نیش خوردن و آسان‌تر شدن کار زنبورداری کمک کند. هرگز فراموش نکنید که دودی حاوی آتش نیم‌سوز است. مراقب باشید چیزی جز سوخت دودی شعله‌ور نشود. دودی را از بخش دمنده (دم‌دستی) نگه دارید؛ کناره‌ها و درپوش فلزی آن داغ است و می‌تواند دستتان را بسوزاند.

دودی داغ را روی سطحی قابل اشتعال (مثل برگ‌های خشک) قرار ندهید. هرگز دودی روشن را در خودرو حمل نکنید. اگر مجبور به حمل آن هستید، مطمئن شوید که دودی کاملاً خاموش و سرد شده است.

موم زنبورعسل

موم زنبورعسل بسیار استعال زاست. مومی که  برای حذف ناخالصی‌ها ذوب می‌شود، هرگز را روی شعله مستقیم حرارت ندهید؛ همیشه از روش حرارت غیرمستقیم با دو جداره استفاده کنید. مراقب باشید ظرف واژگون نشود و هرگز آن را بدون مراقبت رها نکنید.

اگر از روش بخارسازی اسید اگزالیک برای درمان کنه استفاده می‌کنید (که روشی بسیار مؤثر است)، باید بدانید اغلب دستگاه‌های بخارساز از پایین ورودی کندو، درست زیر قاب‌های نوزادان، وارد می‌شوند. این دستگاه‌ها تا دمای ۱۸۹ درجه سانتی‌گراد گرم می‌شوند، که برای آتش‌زدن موم کافی است. ما با زنبورداری روبرو شدیم که واقعاً این اتفاق برایش افتاد. شاید بهتر باشد کپسول خاموش‌کننده آتش در دسترس داشته باشید.

حتی اگر دستگاه بخارساز کندوی شما را آتش نزند، هنگام بیرون آوردن آن هنوز به‌شدت داغ است. تا زمانی که آن را در آب سرد فرو نبرده‌اید، به بخش حرارتی آن دست نزنید.

گرمازدگی و کم‌آبی بدن

فعالیت بدنی در روزهای گرم و به‌شدت مرطوب می‌تواند منجر به گرمازدگی شود، وضعیتی که در آن بدن قادر به خنک‌کردن خود نیست. کم‌آبی بدن اغلب همراه با گرمازدگی رخ می‌دهد و شرایط را وخیم‌تر می‌کند.اگر گرمازدگی به‌درستی مدیریت نشود، ممکن است به سکته گرمایی منجر شود، حالتی اورژانسی که می‌تواند باعث عوارض جدی یا حتی مرگ شود.کارهای زنبورداری اغلب در شرایط گرم و مرطوب انجام می‌شوند، که می‌تواند زمینه‌ساز چنین مشکلاتی باشد.

علائم گرمازدگی شامل موارد زیر است (و نه محدود به آن‌ها):

• گرفتگی عضلات
• تعریق شدید
• سرگیجه
• خستگی
• تهوع
• سردرد

اگر دچار علائم گرمازدگی شدید:

• کار را متوقف کرده و به مکانی خنک بروید.
• استراحت کنید.
• آب یا نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت (مانند نوشابه‌های ورزشی) بنوشید.

راهکارهایی برای پیشگیری از گرمازدگی

هنگام زنبورداری در روزهای گرم و مرطوب:

• لباس‌های سبک بپوشید. لباس‌های تهویه‌دار مخصوص زنبورداری، مانند لباس‌های پرطرفدار Ultra Breeze، گزینه مناسبی هستند.
• بدنتان را هیدراته نگه دارید. همراه خود به زنبورستان آب ببرید.
• در صورت امکان، در روزهایی که گرما و رطوبت شدید است، از انجام زنبورداری خودداری کنید.
• از مصرف الکل پرهیز کنید؛ این توصیه خوبی برای هر روز زنبورداری است.
• اگر دارویی مصرف می‌کنید که احتمال گرمازدگی را افزایش می‌دهد، از آن آگاه باشید.
• با سرعت مناسب کار کنید و بدن خود را بیش‌ازحد تحت فشار قرار ندهید.

درمان برخی بیماری‌ها و انگل‌ها

• درمان برخی بیماری‌ها و انگل‌ها (به‌ویژه کنه واروآ) اغلب با استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی یا آلی انجام می‌شود.
• اطمینان حاصل کنید که تمام دستورالعمل‌های ایمنی تولیدکننده را به‌طور کامل رعایت می‌کنید. همچنین مطمئن شوید که تجهیزات محافظتی مناسب در اختیار دارید.
• فریب واژه‌ی «ارگانیک» را نخورید. مواد ارگانیک نیز می‌توانند در برخی اشکال و غلظت‌ها خطرناک باشند.

انزوای زنبوردار

• زنبورداری اغلب فعالیتی انفرادی است.
• با اینکه من و همسرم مسئولیت‌های زنبورداری را با هم تقسیم می‌کنیم، اما اغلب من تنها در زنبورستان هستم. ممکن است حتی همسرم در خانه نباشد.
• اگر کندوهای خود را در مکانی دور از خانه نگهداری می‌کنید، احتمال انزوای شما بیشتر می‌شود.
• در انزوا، اگر مشکلی پیش بیاید کسی برای کمک در کنار شما نیست. همین مسئله ضرورت توجه به محیط اطراف و رفتارهای بدنی‌تان را برای جلوگیری از آسیب بیشتر می‌کند.
• کار عاقلانه این است که کسی را از برنامه‌ی خود مطلع کنید. همچنین، همیشه یک تلفن همراه در دسترس داشته باشید تا در مواقع اضطراری از آن استفاده کنید.

پیچک سمی و بلوط سمی

هر فعالیت فضای باز ممکن است شما را در معرض گیاهانی چون پیچک سمی یا بلوط سمی قرار دهد. در منطقه‌ای که ما زندگی می‌کنیم، پیچک سمی بسیار رایج است و به نظر می‌رسد من به‌شدت نسبت به آن حساس هستم. ملانی می‌گوید اگر فقط به آن نگاه کنم هم دچار بثورات می‌شوم!

گرچه بثورات ناشی از پیچک یا بلوط سمی بسیار آزاردهنده است، ولی در اغلب موارد تهدیدی جدی برای جان محسوب نمی‌شود؛ البته با چند استثنا. استنشاق ماده‌ی اوروشیول، روغنی که عامل بروز بثورات است، می‌تواند خطرناک باشد.

همچنین، خراش دادن پوست در اثر خارش ممکن است منجر به بروز عفونت‌های باکتریایی پوستی شود. عفونتی مانند سلولیت اگر به‌درستی درمان نشود، می‌تواند جان فرد را به خطر بیندازد.

نتیجه‌گیری

هدف از مطالب بالا، القای این نیست که زنبورداری یک فعالیت بسیار پرخطر و خطرناک است ، خیر چنین نیست.

فقط آگاه باشید که برخی خطرات وجود دارند. با عقل سلیم عمل کنید، اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهید و دستورالعمل‌ها را رعایت کنید. بی‌جهت خود را در معرض خطراتی قرار ندهید که در هیچ فعالیت دیگری نیز حاضر به پذیرش آن‌ها نیستید.

فقط به خاطر داشته باشید: فارغ از اینکه چقدر محتاط باشید، نیش خواهید خورد. آیا قبلاً به این نکته اشاره کردم؟ 😉

از همراهی شما سپاسگزاریم ، امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. لطفا اگر در خصوص این مقاله، نکته یا تجربه خاصی برای کمک به دیگران دارید، در قسمت دیدگاه ها آنرا به اشتراک بگذارید 💐

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان