راهنمای جامع برداشت، فرآوری و کاربردهای گرده زنبورعسل برای مبتدیان
گرده زنبور عسل یک فرآورده مهم با کاربردهای فراوان است. این گرده در زمان فراوانی گل‌ها برداشت می‌شود و در ماه‌های سخت‌تر مانند زمستان برای تغذیه زنبورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. گرده برداشت‌شده به دلیل دارا بودن پروتئین فراوان، همچنین که برای پرورش نوزادان زنبور ضروری است، برای افزایش تولید نوزاد نیز کاربرد دارد.
امروزه گرده زنبور در میان انسان‌ها نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده و به‌عنوان یک ابرخوراکی شناخته می‌شود؛ از این‌رو در بازارهای مختلف جهان با قیمتی بالا به فروش می‌رسد. این ماده سرشار از مواد مغذی مختلفی نظیر پروتئین، آنزیم، آنتی‌اکسیدان و بسیاری ترکیبات دیگر است. شما می‌توانید گرده زنبور را در فروشگاه‌های محصولات سلامت‌محور بیابید. در این مقاله، روش برداشت گرده از زنبورها را به‌طور کامل شرح می‌دهیم.
چرا زنبورها به گرده نیاز دارند
گرده بخش مهمی از تغذیهٔ زنبورعسل به شمار می‌آید. گرده، اندام نر تولیدمثل در گیاهان گلدار است که از مواد ژنتیکی و مواد مغذی لازم برای رشد بذر تشکیل شده است. زنبورهای جست‌وجوگر، گرده را از بساک یا همان اندام نر گل جمع‌آوری می‌کنند. گرده بر روی بدن و پاهای زنبورهای کارگر جمع می‌شود و هنگام انتقال از گلی به گل دیگر، گرده‌افشانی متقابل صورت می‌گیرد.
جمع‌آوری گرده برای گیاهان اهمیت دارد و برای زنبورهای عسل نیز مفید است، زیرا بخشی از نیازهای تغذیه‌ای آن‌ها را تأمین می‌کند. شهد گل‌ها معمولاً منبع تأمین کربوهیدرات برای زنبورهاست، در حالی که گرده سرشار از استرول‌ها، اسیدهای آمینه، مواد معدنی و چربی‌ها/لیپیدها است. شهد عمدتاً برای تغذیهٔ زنبورهای بالغ استفاده می‌شود، اما لاروها و زنبورهای جوان برای رشد به گرده نیاز دارند.
تعداد نوزادان درون کلنی زنبورها، میزان نیاز آن‌ها به گرده را تعیین می‌کند. هرچه جمعیت نوزاد بیشتر باشد، نیاز به گرده نیز افزایش می‌یابد. حتی زنبورهای کارگر در کلنی‌هایی که فاقد ملکه هستند نیز به امید پرورش نوزاد، گرده جمع‌آوری می‌کنند. کمبود گرده در کلنی زنبورها اثرات جدی به‌دنبال دارد و باعث تضعیف کلنی می‌شود. نوزادانی که با گردهٔ بی‌کیفیت پرورش می‌یابند، ضعیف‌تر هستند و طول عمر کوتاه‌تری خواهند داشت. در موارد شدید، کلنی‌هایی که با کمبود گرده مواجه‌اند ممکن است به‌طور کامل تولید نوزاد را متوقف کنند.
برداشت گرده با تله‌های گرده‌گیری
تلهٔ گرده‌گیری ابزاری است که زنبورداران برای جمع‌آوری گرده از آن استفاده می‌کنند. این تله‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در ورودی کندو نصب می‌شوند. هنگامی که زنبور وارد کندو می‌شود، گردهٔ چسبیده به پاهای آن به‌آرامی تراشیده می‌شود. یک سینی جداگانه یا محفظهٔ جمع‌آوری نیز در زیر کندو برای جمع‌آوری گرده قرار داده می‌شود.
شاید علاقمند باشید مقاله ” فرآیند تبدیل گرده به نان جادویی زنبور عسل ” را ملاحظه کنید 🌹
برداشت گرده باعث می‌شود زنبورهای عسل پرواز بیشتری انجام دهند و فعالیت جست‌وجوگری آن‌ها افزایش یابد. تخمین زده می‌شود که یک کلنی زنبورعسل می‌تواند روزانه حدود ۵۰ تا ۲۵۰ گرم گرده جمع‌آوری کند.
همچنین شایان ذکر است که کیفیت گرده به عواملی نظیر موقعیت جغرافیایی، شرایط اقلیمی، نوع گیاه، نژاد زنبور و نوع خاک بستگی دارد. دانه‌های گرده‌ای که جمع‌آوری می‌شوند، بسته به نوع گیاه متفاوت هستند و از نظر وزن، رنگ، اندازه و شکل با یکدیگر تفاوت دارند. رنگ گرده‌ها از سیاه تا زرد روشن و نارنجی متغیر است. گرده از بیش از ۲۰۰ مادهٔ مختلف تشکیل شده و سرشار از پروتئین است؛ به‌طوری که حدود ۲۲٫۷٪ آن را پروتئین تشکیل می‌دهد.
چگونه گرده زنبور را فرآوری کنیم
کنترل کیفیت در مورد گرده زنبور بسیار حیاتی است. برخلاف عسل خام، این محصول مستعد فساد ناشی از باکتری‌ها، کپک‌ها و قارچ‌هاست. گرده‌ای که برای مصرف انسانی در نظر گرفته می‌شود باید در شرایط کاملاً بهداشتی برداشت شود تا از آلودگی احتمالی جلوگیری شود. فرآوری باید بلافاصله پس از جمع‌آوری آغاز گردد، زیرا این محصول با گذشت زمان خراب می‌شود.
شما می‌توانید گرده برداشت‌شده را منجمد نگه دارید یا قبل از ذخیره‌سازی آن را خشک کنید. برای مصرف انسانی، خشک‌کردن گرده بهترین گزینه است. فرآوری در سه مرحله انجام می‌شود: خشک‌کردن، تمیزکاری، و ذخیره‌سازی.
چگونه گرده زنبور را خشک کنیم
خشک‌کردن گرده برای جلوگیری از رشد کپک و فساد آن اهمیت دارد. گرده‌ای که برای تغذیه زنبورها در نظر گرفته شده نباید خشک شود، بلکه باید بلافاصله پس از برداشت منجمد گردد. میزان رطوبت گرده تازه برداشت‌شده معمولاً بین ۷ تا ۲۱ درصد است و باید به ۲.۵ تا ۶ درصد کاهش یابد که مقدار ایده‌آل برای ذخیره‌سازی است. آزمایش‌های آزمایشگاهی برای تعیین دقیق میزان رطوبت لازم است. همچنین لازم است میزان رطوبت به‌طور مستمر بررسی شود تا در محدوده مجاز باقی بماند.
برای کاهش رطوبت می‌توان از خشک‌کردن با هوا استفاده کرد. برای این کار می‌توان از سینی‌های کم‌عمق بهره برد. گرده باید به‌صورت یکنواخت با عمق ۲۰ میلی‌متر روی سینی‌ها پخش شود. این سینی‌ها باید در مکانی سرپوشیده قرار بگیرند و در معرض نور مستقیم خورشید یا دسترسی زنبورها نباشند. گرده نیاز به هوای گرم و خشک با دمای حدود ۴۵ درجه سانتی‌گراد دارد. در دوره‌هایی که رطوبت هوا بالا است، ابتدا باید هوا خشک و سپس گرم شود و از روی گرده عبور داده شود. و همانطور که در بالا اشاره شد برای تعیین دقیق میزان رطوبت، آزمایش آزمایشگاهی و مهارت فنی لازم است.
چگونه گرده زنبور را تمیز کنیم
پس از آن‌که گرده تا حدود ۶ درصد خشک شد، باید آن را تمیز کرد تا مواد خارجی حذف شود. کاهش ضایعات هنگام نصب تله گرده نیز باعث می‌شود فرآیند تمیزکاری آسان‌تر شود. برای تمیز کردن گرده، به مجموعه‌ای از الک‌های دستی نیاز دارید. در مرحله اول، از یک توری فایبرگلاس ریز برای جداسازی گرد و غبار استفاده کنید. سپس گرده حاصل را از میان دو الک با فاصله کم و اندازه چشمه ۳ میلی‌متر عبور دهید تا قطعات درشت‌تر جدا شوند. بقایای باقی‌مانده را می‌توان با دست جدا کرد.
همچنین می‌توان از جاذبه زمین برای تمیز کردن گرده استفاده کرد. سیستم‌های غربال‌گری مبتنی بر نیروی جاذبه می‌توانند ضایعات درشت را نگه دارند و دارای صفحات پی‌درپی هستند که هرکدام دارای جعبه جمع‌آوری هستند. صفحه پایینی گرد و غبار را جمع‌آوری می‌کند.
چگونه گرده زنبور را ذخیره کنیم
گرده فرآوری‌شده براساس معیارهای خاصی ارزیابی می‌شود. در بازار مصرف انسانی، طعم و ظاهر اهمیت زیادی دارند. گرده‌هایی با رنگ کرم، یکنواخت و زرد روشن در بازار بسیار محبوب هستند. طعم تلخ گرده، مطلوب نیست. برای گرده‌ای که به‌عنوان تغذیه زنبورها استفاده می‌شود، تازگی و عاری بودن از آلودگی مهم است. این نوع گرده باید فاقد آفت‌کش باشد.
پس از فرآوری، گرده باید در ظروف تمیز و کاملاً دربسته نگهداری شود. گرده خاصیت رطوبت‌پذیری (هیدروسکوپیک) دارد، یعنی در صورت تماس با هوا، رطوبت جذب می‌کند که این موضوع باعث افت کیفیت آن می‌شود.گرده فرآوری‌شده را نباید در معرض دودهای ضدعفونی‌کننده قرار داد؛ بلکه باید آن را در ظروف دربسته نگهداری کرده و برای مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت منجمد نمود. این کار از آلودگی‌های حشره‌ای جلوگیری می‌کند. گرده باید در حالت تازه به فروش برسد و گرده مخصوص تغذیه زنبورها نباید بیش از ۱۲ ماه نگهداری شود. لازم به ذکر است که گرده تغذیه‌ای باید منجمد شود، نه خشک، زیرا در فرآیند خشک‌سازی بخشی از مواد مغذی آن از بین می‌رود. گرده خشک‌شده مناسب فروش در فروشگاه‌های محصولات سالم و طبیعی است.
کاربردهای گرده زنبور
گرده زنبور دارای کاربردهای متعددی است. معمولاً در اشکال مختلفی مانند دانه‌های طبیعی عرضه می‌شود که می‌توان آن‌ها را با قاشق اندازه‌گیری کرده و مصرف نمود. این دانه‌ها را می‌توان با غذاهایی مانند ماست یا گرانولا مخلوط کرد. گرده طعمی تلخ دارد، اما بسیار آزاردهنده نیست. برای کاهش طعم تلخ، می‌توان دانه‌های گرده را در آب حل و سپس مصرف کرد.
گرده زنبور همچنین می‌تواند به اسموتی‌ها افزوده یا روی سالاد پاشیده شود. همچنین می‌توان آن را روی پاپ‌کورن پاشید. روش دیگر، تهیه گرانولای خانگی، سردکردن آن و سپس ترکیب با گرده است.گرده زنبور همچنین به شکل کپسول و قرص نیز در دسترس است. این محصولات ممکن است با سایر فرآورده‌های مفید زنبور مانند ژل رویال یا عصاره مادگی ترکیب شده باشند.
برخی افراد، به‌ویژه کسانی که به نیش زنبور حساسیت دارند، ممکن است نسبت به گرده نیز واکنش آلرژیک نشان دهند. بنابراین توصیه می‌شود مصرف گرده را با یک دانه آغاز کرده و سپس به‌تدریج مقدار را افزایش دهید. اگر هرگونه واکنش منفی مشاهده کردید، مصرف آن را متوقف کنید.
در صورت ابتلا به بیماری زمینه‌ای، قبل از مصرف گرده با پزشک مشورت کنید. همچنین می‌توانید از یک متخصص دارای مجوز کمک بگیرید.
گرده را فقط طبق دستور مصرف کنید و هرگز اشکال مختلف آن را هم‌زمان استفاده نکنید. مصرف هم‌زمان چند شکل مختلف محصول ممکن است خطر مصرف بیش از حد را افزایش دهد. همچنین باید محصول را طبق کاربرد تجویزشده استفاده کنید؛ برای مثال، آنچه برای مصرف موضعی تولید شده، نباید به‌صورت خوراکی مصرف شود.
کاربردهای اصلی گرده شامل موارد زیر است:
کمک به کاهش کلسترول
مطالعات نشان داده‌اند که گرده زنبور عسل دارای فواید مثبتی در رابطه با سطح کلسترول بدن است. این پژوهش‌ها نشان داده‌اند موش‌هایی که گرده زنبور دریافت می‌کنند، احتمال کمتری برای ابتلا به تصلب شرایین دارند. با این حال، هنوز مطالعات انسانی برای تأیید این موضوع در حال انجام است.
خواص ضد التهابی
گرده زنبور عسل سرشار از اسیدهای فنولیک و فلاونوئیدهاست. این ترکیبات دارای خواص آنتی‌اکسیدانی قدرتمندی هستند که به مسدود کردن آنزیم‌های التهابی در بدن کمک می‌کنند. بنابراین گرده زنبور می‌تواند به توقف التهاب کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که گرده زنبور می‌تواند تا ۷۵٪ التهاب را کاهش دهد.
مواد مغذی مفید
گرده زنبور سرشار از مواد مغذی مفیدی مانند آنزیم‌ها، ویتامین‌ها، آمینواسیدها و مواد معدنی است. مقدار این مواد مغذی در گرده بسیار زیاد است، اما بسته به منبع گیاهی گرده، متفاوت خواهد بود. گرده زنبور بهترین منبع پروتئین کامل به شمار می‌آید. پروتئین‌های موجود در آن به صورت آمینواسیدهای آزاد هستند که بلافاصله توسط بدن جذب و مورد استفاده قرار می‌گیرند. گرده زنبور از نظر محتوای آمینواسید حتی غنی‌تر از مواد غذایی‌ای مانند تخم‌مرغ، گوشت گاو و پنیر است. برخی از مواد مغذی موجود در گرده، مانند فلاونوئیدها، ثابت شده‌اند که به بهبود سلامت عروق و کنترل قند خون کمک می‌کنند.
کاهش حساسیت‌های آلرژیک
این احتمالاً رایج‌ترین کاربرد گرده زنبور عسل است. گرده به درمان آلرژی‌های فصلی کمک می‌کند، چراکه حساسیت بدن به مواد آلرژن مختلف را کاهش می‌دهد. خود گرده زنبور حاوی مقادیر کمی از آلرژن‌های رایج است که موجب تحریک تولید آنتی‌بادی برای مقابله با واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.
حذف رادیکال‌های مضر
آنتی‌اکسیدان‌های مفید موجود در گرده زنبور به مبارزه با رادیکال‌های آزاد می‌پردازند؛ موادی مضر که به سلول‌های بدن آسیب می‌زنند. این رادیکال‌های آزاد عامل برخی بیماری‌های مزمن مانند سرطان هستند. شایان ذکر است که سطح آنتی‌اکسیدان‌ها بسته به منبع گیاهی گرده می‌تواند متفاوت باشد.
تقویت سیستم ایمنی
توانایی بدن در مبارزه با عوامل بیماری‌زا زمانی که شما گرده زنبور مصرف می‌کنید، به‌شدت تقویت می‌شود. این خاصیت به دلیل ویژگی‌های ضد میکروبی و ضد ویروسی گرده است که به دور نگه‌داشتن عوامل بیماری‌زا از بدن کمک می‌کند. این امر به تقویت سیستم ایمنی و محافظت بدن در برابر بیماری‌ها می‌انجامد.
سلامت کبد
گرده زنبور به بهبود سلامت کبد کمک می‌کند. این ماده سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به دفع سموم مضر از بدن کمک می‌کنند. این فرآیند در نهایت موجب حفظ سلامت کبد شده و به بهبود سریع‌تر آسیب‌های وارده به کبد کمک می‌نماید.
مکمل غذایی
گرده زنبور یکی از بهترین مکمل‌های غذایی محسوب می‌شود. این ماده به بهبود کلی سلامت و تندرستی کمک می‌کند. همچنین به بهبود سلامت باروری، افزایش توده عضلانی و تقویت سوخت‌وساز بدن کمک می‌نماید. به‌طور کلی، گرده زنبور نه‌تنها موجب ارتقای سطح سلامت می‌شود، بلکه می‌تواند طول عمر را نیز افزایش دهد.
روند بهبود و کاهش استرس
گرده زنبور به تسریع روند بهبود بدن کمک می‌کند. این ماده به صورت پماد روی پوست آسیب‌دیده استفاده می‌شود و با تسریع ترمیم، از بین بردن باکتری‌ها، بهبود گردش خون و مرطوب‌سازی پوست به بهبودی کمک می‌کند.
نکته مهم این است که گرده زنبور با بهبود جریان خون در سراسر بدن، به‌ویژه در سیستم عصبی، به کاهش استرس کمک می‌کند. این جریان خون بهتر همچنین موجب کاهش خستگی از طریق انتقال انرژی در سراسر بدن می‌شود. برخی مطالعات نیز نشان داده‌اند که گرده زنبور تأثیر چشمگیری در کاهش علائم یائسگی دارد. بیمارانی که از گرده زنبور استفاده کرده‌اند، علائم کمتری از یائسگی را نسبت به افرادی که استفاده نکرده‌اند، نشان داده‌اند.
نتیجه‌گیری
گرده برای اهداف گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکثر زنبورداران آن را جمع‌آوری و به‌عنوان منبعی برای کسب درآمد اضافی به فروش می‌رسانند. گرچه گرده عمدتاً سرشار از پروتئین است، اما بیش از ۲۲۰ ترکیب مختلف را در خود جای داده است. گرده به‌طور گسترده در صنایع مختلف کاربرد دارد و می‌تواند به‌عنوان تغذیه مکمل برای زنبورها در فصل‌های سخت مورد استفاده قرار گیرد.
همچنین انسان‌ها نیز آن را مستقیماً مصرف می‌کنند زیرا دارای فواید فراوانی است. سایر کاربردهای تجاری گرده شامل برنامه‌های تغذیه گیاهان، درمان بیماری‌های آلرژیک، استخراج ترکیبات و گرده‌افشانی میوه‌ها است. شما می‌توانید با استفاده از تله‌های ویژه‌ای به نام «تله گرده»، که استفاده از آن‌ها آسان است، گرده را از کلنی‌های زنبور عسل برداشت کنید. همچنین، بسیار مهم است که هنگام برداشت گرده‌ای که برای مصرف انسانی در نظر گرفته شده، بالاترین سطح بهداشت رعایت شود.
از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. اگر در خصوص این مقاله تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
این عسل از منطقه ای گرفته شده که برای جن و پری و خرس قفل هست
جهت سفارش تلفنی یا لینک محصول فروشنده بر روی تصاویر بالا کلیک نمایید
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.