راهنمای کامل علامت گذاری ملکه زنبور عسل

راهنمای کامل علامت گذاری ملکه زنبور عسل

با توجه به نقش بسیار حیاتی ملکه در کلنی زنبور عسل، زنبورداران همواره توجه ویژه‌ای به او دارند. در بازدید از کندو، مشاهدهٔ سریع و مستقیم ملکه ارزش تلاش را دارد. با آنکه ویژگی‌های گوناگونی برای شناسایی ملکه وجود دارد، اما برای تشخیص سریع‌تر و آسان‌تر، نشانه‌گذاری ملکه توصیه می‌شود. این مقاله به اهمیت نشانه‌گذاری ملکه‌های زنبور عسل و دلایل انجام آن می‌پردازد.

 انواع زنبورهای عسل در یک کلنی

در یک کلنی زنبور عسل، سه نوع زنبور وجود دارد ؛ نرها (نرهای زنبور)، کارگرها، و ملکه. در هر کلنی تنها یک ملکه وجود دارد. ملکه زنبور عسل تنها زنبوری است که در داخل کندو تخم‌گذاری می‌کند. وظیفهٔ او تضمین وجود نوزاد برای حفظ جمعیت کلنی است. زمانی‌که ملکه پیر یا بیمار شود و نیاز به جایگزینی داشته باشد، زنبورهای کارگر ملکهٔ جدیدی پرورش می‌دهند. همچنین، در آستانهٔ وقوع بچه‌دادن، کلنی ممکن است ملکهٔ جدیدی را پرورش دهد.

به دلیل نقش حیاتی ملکه در کندو، حضور او در کلنی باید همیشگی باشد. اگر ملکه مفقود شود، زنبورهای کارگر اقدام به پرورش ملکه‌ای اضطراری می‌کنند. برای این کار، نوزادان تازه از تخم درآمده را انتخاب کرده و با تغذیهٔ ویژه‌ای بزرگ می‌کنند. همچنین، سلول‌هایی بزرگ‌تر به‌نام شاخون ملکه بر روی سلول‌های کوچک‌تر زنبورهای کارگر ساخته می‌شود. این سلول‌های اضطراری به‌صورت عمودی بر روی سطح شانه نوزادان برجسته می‌شوند و ظاهری شبیه سلول‌های جایگزینی دارند. در مقابل، سلول‌های بچه‌دادن اغلب در قسمت پایین قاب‌های کندو آویزان می‌شوند.

 نشانه گذاری ملکه های زنبور عسل

ملکه معمولاً مادر تمام زنبورهای یک کلنی است. نشانه‌گذاری ملکه به زنبوردار کمک می‌کند تا او را به‌راحتی شناسایی کند. زنبورداران از روش‌های مختلفی برای نشانه‌گذاری ملکه استفاده می‌کنند. استفاده از رنگ‌های نشانه‌گذاری بسیار رایج است و حتی یک کد رنگی بین‌المللی برای آن تعیین شده است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. نشانه‌گذاری ملکه همچنین در نگهداری سوابق کلنی مؤثر است. سن ملکه و عملکرد او در تخم‌گذاری از اطلاعات مهم برای زنبوردار به‌شمار می‌آید.

در مدیریت کندو، ممکن است چندین‌بار نیاز به نشانه‌گذاری ملکه داشته باشید. پس از ایجاد تقسیم یا شروع یک کلنی جدید، نشانه‌گذاری ملکه ضروری است. در پدیدهٔ بچه‌دهی، اغلب ملکهٔ قدیمی کندو را ترک می‌کند. در صورت وقوع بچه‌دادن، باید ملکهٔ جدید را پیدا کرده و نشانه‌گذاری کنید.

همچنین می‌توانید ملکهٔ زنبورهای بسته‌بندی‌شده را پیش از نصب در کندو نشانه‌گذاری کنید. این کار باعث می‌شود نیازی به باز کردن کندو برای نشانه‌گذاری در آینده نباشد. البته ممکن است منتظر بمانید تا کلنی زنبورهای بسته‌بندی‌شده مستقر شوند و ملکه از قفس مخصوص آزاد شود، سپس اقدام به نشانه‌گذاری نمایید.

شاید مطالعه مقاله ” قیچی کردن بال ملکه زنبور عسل ” را دوست داشته باشید 🌹

 چگونه ملکه را نشانه گذاری کنیم

نشانه‌گذاری یک ملکه زنبورعسل معمولاً به یکی از دو روش انجام می‌شود. شما می‌توانید از رنگی بی‌ضرر برای علامت‌گذاری او استفاده کنید یا از پلاک‌های محدب کوچکی بهره ببرید. در روش استفاده از رنگ، یک کد رنگی استاندارد وجود دارد که در سطح بین‌المللی توسط همهٔ زنبورداران برای نشانه‌گذاری ملکه‌های خود به‌کار می‌رود. پلاک‌های کوچک، که گاهی با نام آلمانی Opalithplättchen شناخته می‌شوند، معمولاً دارای شماره یا کد شناسایی هستند و می‌توان آن‌ها را نیز برای نشانه‌گذاری ملکه‌های زنبورعسل به‌کار برد.

نکته جانبی:

استفاده از پلاک‌های محدب در بین زنبورداران چندان رایج نیست، زیرا ممکن است باعث آسیب یا مرگ ملکه شوند و زحمات شما در یافتن و نشانه‌گذاری او را بی‌نتیجه بگذارند. با این حال، این پلاک‌ها در مواقعی که تعداد زیادی ملکه در یک سال پرورش یافته و معرفی می‌شوند، مفیدند. همچنین می‌توان آن‌ها را همراه با رنگ‌گذاری استاندارد سالانه به‌کار برد.

رنگ‌های استاندارد برای نشانه گذاری ملکه

یک کد رنگ بین‌المللی برای نشانه‌گذاری ملکه زنبور عسل طراحی شده است. این کد بر اساس سال معرفی ملکه به کندو، رنگ مشخصی را برای نشانه‌گذاری تعیین می‌کند. زنبورداران می‌توانند این کد را حفظ کنند یا روی کاغذ برای مراجعه سریع داشته باشند. این کد چرخه‌ای پنج‌ساله دارد و در مجموع ۱۰ سال را پوشش می‌دهد، چرا که طول عمر مفید یک ملکه معمولاً بین ۵ تا ۷ سال است.

رنگ‌های کدگذاری‌ شده به شرح زیرند:

• سال‌هایی که به ۱ یا ۶ میلادی ختم می‌شوند: سفید
• سال‌هایی که به ۲ یا ۷ میلادی ختم می‌شوند: زرد
• سال‌هایی که به ۳ یا ۸ میلادی ختم می‌شوند: قرمز
• سال‌هایی که به ۴ یا ۹ میلادی ختم می‌شوند: سبز
• سال‌هایی که به ۵ یا ۰ میلادی ختم می‌شوند: آبی

نحوه صحیح دست زدن به ملکه در هنگام علامت گذاری

ملکه زنبور عسل عضو کلیدی و حیاتی کندو است. بنابراین هنگام نشانه‌گذاری او باید بسیار بااحتیاط عمل کرد، چرا که مرگ تصادفی او می‌تواند به کل کلنی آسیب جدی وارد کند. این فرایند را می‌توان با دست یا با دستکش انجام داد. بهترین گزینه، دستکش‌های نیتریل هستند که در عین حال که محافظت لازم را فراهم می‌کنند، حس لامسه مناسبی نیز دارند.

اگر با تعداد زیادی زنبور مواجه هستید، حتماً لباس کامل زنبورداری به تن داشته باشید. استفاده از دودی برای آرام‌سازی زنبورها نیز ضروری است. فرایند نشانه‌گذاری باید سریع انجام شود و ملکه در اسرع وقت به کندو بازگردانده شود.

نقطه‌ای که باید علامت‌گذاری شود، بخش فوقانی قفسه سینه ملکه است. ملکه را به‌صورت ایستاده نگه دارید و از یک ماژیک مخصوص برای رنگ‌گذاری استفاده کنید. می‌توان او را با گرفتن بال‌ها یا قفسه سینه کنترل کرد. از آنجا که ملکه بزرگ‌تر از دیگر زنبورهاست، باید مراقب باشید که فشار زیادی به بدن او وارد نکنید. تنها به‌اندازه‌ای که ملکه را محکم نگه دارد کافی است. ماژیک‌های مخصوصی برای این کار ساخته شده‌اند که سریع خشک شده و ماندگاری بالایی دارند. جوهر این ماژیک‌ها معمولاً تا پایان عمر ملکه روی بدن او باقی می‌ماند. با وجود علامت رنگی، شناسایی ملکه حتی در میان انبوهی از زنبورها آسان‌تر خواهد بود.

شناسایی ملکه برای نشانه گذاری

یافتن ملکه زنبور عسل در میان هزاران زنبور کار ساده‌ای نیست. بنابراین زنبورداران از برخی ویژگی‌های رفتاری و فیزیکی ملکه برای شناسایی او استفاده می‌کنند.

به احتمال زیاد، ملکه در ناحیه پرورش نوزادان حضور دارد. در کندوهای لانگستروث، این ناحیه معمولاً در قسمت‌های پایینی کندو است، زیرا زنبورها به‌طور طبیعی از بالا به پایین شانه می‌سازند و عسل را در قسمت‌های بالایی ذخیره می‌کنند. اگر ورودی کندو در بخش بالا باشد، زنبورها تمایل دارند عسل را در دورترین نقطه از ورودی ذخیره کنند.

از نظر فیزیکی، شکم ملکه کشیده‌تر از زنبورهای کارگر و زنبورهای نر است. بال‌های عقبی او تنها بخش کوچکی از شکمش را می‌پوشانند. گاهی نیز رنگ بدن او تیره‌تر از سایر زنبورها در کندو است.

ایمنی در هنگام نشانه گذاری ملکه زنبور عسل

زنبورهای عسل به‌طور طبیعی حشراتی دفاعی هستند. نیش آن‌ها در انتهای شکم قرار دارد و فقط زنبورهای کارگر ماده دارای نیش هستند. نیش زنبورهای کارگر خاردار است و معمولاً پس از یک‌بار نیش زدن از بدن جدا می‌شود. اما ملکه زنبور عسل، که خود نیز ماده است، نیش بدون خار دارد و می‌تواند چندین بار نیش بزند. به همین دلیل، برخورد با ملکه بدون محافظت توصیه نمی‌شود.

در فرایند نشانه‌گذاری ملکه، ممکن است مجبور شوید کندو را باز کنید و پیدا کردن ملکه نیز زمان‌بر باشد. در این حالت زنبورها ممکن است به دلیل برهم خوردن نظم کندو، پرخاشگر شوند. برای حفظ ایمنی، باید لباس کامل زنبورداری بپوشید. گرچه نیش زنبور برای اغلب افراد کشنده نیست، اما دردناک است و برای افرادی که به سم زنبور حساسیت دارند، می‌تواند خطرناک باشد. بهتر است در معرض نیش قرار نگیرید تا این حساسیت آزمایش شود.

برای آرام‌سازی زنبورها هنگام علامت‌گذاری، استفاده از ابزار مناسب ضروری است. دودی ابزار استانداردی برای این کار است. با پخش دود در داخل کندو، زنبورها به خوردن عسل مشغول می‌شوند و کمتر به حضور مزاحم شما توجه می‌کنند. اگر از دودی استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که آماده و قابل استفاده است.

روش‌های دیگری نیز برای آرام‌سازی زنبورها وجود دارد. برخی زنبورداران از اسپره کردن یا آب شکر استفاده می‌کنند. این کار باعث می‌شود زنبورها مشغول نظافت خود و یکدیگر شوند. با این حال، در استفاده از آب باید بسیار محتاط بود؛ استفاده بیش از حد باعث افزایش رطوبت کندو شده و محیط را برای زنبورها نامناسب می‌کند. همچنین، باقی‌ماندن آب شکر در کندو می‌تواند زمینه رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها را فراهم کند.

 پرورش ملکه

برخی زنبورداران اقدام به پرورش ملکه در کلنی‌های بی‌ملکه می‌کنند. این کار طبق روش دولیتل (Doolittle) انجام می‌شود و معمولاً برای فروش ملکه یا استفاده در کلنی‌های دیگر صورت می‌گیرد. جایگزینی ملکه می‌تواند ژنتیک کلنی را بهبود بخشد.

 نتیجه گیری

نشانه‌گذاری ملکه زنبورعسل بخشی مهم از زنبورداری است. در پرورش و مدیریت کلنی، توجه به ملکه امری ضروری است. کدی بین‌المللی برای نشانه‌گذاری وجود دارد که استفاده از آن برای زنبورداران مبتدی و حرفه‌ای آسان است. نشانه‌گذاری باعث شناسایی سریع و دقیق ملکه می‌شود. البته در هر بازرسی نیازی به دیدن ملکه نیست؛ وجود تخم‌های تازه‌گذاری‌شده نیز نشان‌دهندهٔ حضور او در کندوست.

از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. 💐

اگر در خصوص علامتگذاری ملکه تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.