بسته بندی، برچسب گذاری و حمل عسل برای زنبورداران

بسته بندی، برچسب گذاری و حمل عسل برای زنبورداران

برداشت عسل خودتان یک تجربه‌ای شگفت انگیز است. فراز و نشیب‌هایی که از انتخاب کندو، محل‌ استقرار کندو، پایش مداوم و بسیاری فعالیت‌های مرتبط با زنبورداری می‌گذرانید، همه زمانی ارزشمند خواهد بود که اولین برداشت عسل را به دست آورید. عسل کالایی است که همیشه تقاضای زیادی دارد و فواید سلامتی آن هرگز قابل اغراق نیست. در عصر حاضر که مردم به آنچه وارد بدنشان می‌شود بسیار حساس هستند، تقاضا برای عسل خالص بیش از پیش افزایش یافته است. عسل را می‌توان به صورت شیشه ای یا به شکل قطعات مومی با عسل آماده فروش عرضه کرد. محصولات زنبورعسل مانند موم زنبور، ژل رویال و گرده گل نیز از تقاضای بالایی برخوردار بوده و زنبورداران آن‌ها را به فروش می‌رسانند. در این مقاله، نکات مفیدی درباره چگونگی بسته‌بندی عسل، برچسب‌گذاری و حمل‌ونقل آن ارائه خواهیم داد.

چگونه عسل را بسته بندی کنیم

هر زنبورداری که با او برخورد می‌کنید، به هر قطره عسل اهمیت زیادی می‌دهد. این ویژگی با گذشت زمان به‌طور غریزی در آن‌ها نهادینه می‌شود. تجربه به شما خواهد آموخت که چه میزان کار و تلاش برای تولید آنچه ما به‌عنوان باارزش‌ترین محصول می‌شناسیم، صرف می‌شود. زحمات انجام شده به‌علاوه تلاش‌هایی که زنبورها در طول یک فصل کامل متحمل می‌شوند، ارزش عسل را بسیار افزایش می‌دهد. بنابراین، عسل نیازمند برخورد، بسته‌بندی، حمل‌ونقل و نگهداری مناسب است.بسته‌بندی مرحله مهمی در زنجیره‌ای است که عسل را به فروشگاه‌ها یا سفره مصرف‌کننده می‌رساند. عسل باید با عشق، مراقبت و بالاتر از همه، با رعایت قوانین ایمنی غذایی محلی بسته‌بندی شود.

تذکر: زنبورداران باید دقت کنند تنها عسل مازاد را برداشت کنند و مقدار کافی عسل برای تغذیه کلنی باقی بگذارند. کسانی که در کشورهایی با زمستان زندگی می‌کنند، نباید در سال اول پس از راه‌اندازی کندو اقدام به برداشت عسل کنند.

نکات بعد از برداشت عسل

عسل برداشت شده سپس تحت فرآیند استخراج قرار می‌گیرد. برای به دست آوردن این طلای مایع، به دستگاه استخراج عسل نیاز دارید. برخی زنبورداران ممکن است عسل را بدون استخراج بفروشند، اما این کار بسیار کم انجام می‌شود. استفاده از دستگاه‌های استخراج عسل گزینه‌ای محبوب است که به نفع هر دو طرف، زنبوردار و زنبورها، است. این دستگاه امکان بازیافت شان‌هایی که در روش‌های دیگر استخراج آسیب می‌بینند و از بین می‌روند را فراهم می‌کند. این کار زمان و انرژی زنبورها را حفظ کرده و به زنبورهای کارگر اجازه می‌دهد انرژی خود را صرف وظایف مهم‌تر در داخل کلنی کنند، به جای ساخت شان‌های تازه. در نهایت زنبوردار بهره‌وری بیشتری از زنبورها خواهد داشت.

تذکر: ساخت شان توسط یک کلنی زنبورعسل معمولاً بین یک تا دو ماه طول می‌کشد. کلنی‌های قوی می‌توانند ۱۰ قاب را ظرف سه روز بسازند، اما کلنی‌های ضعیف‌تر زمان بیشتری نیاز دارند. شرایط آب‌وهوا، نوع کلنی و جریان شهد بر سرعت ساخت شان تأثیرگذار است.

عسل استخراج شده نیاز به نگهداری موقت در سطل پلاستیکی با درجه غذایی دارد. سطلی که دارای شیر تخلیه عسل باشد را انتخاب کنید یا خودتان یک شیر تخلیه بسازید. بسیار مهم است که مطمئن شوید شیر تخلیه کاملاً بسته است تا از نشت عسل جلوگیری شود.

استفاده از سطل‌های پلاستیکی کار پرکردن شیشه ‌های عسل را بسیار آسان می‌کند. همچنین می‌توانید از مخازن استیل ضدزنگ مخصوص نگهداری عسل استفاده کنید. عسل استخراج شده باید بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت به حال خود گذاشته شود تا رسوب کند و سپس فرآیند شیشه‌کردن آغاز شود. این کار اهمیت دارد چون در هنگام استخراج، ذرات موم با عسل مخلوط می‌شوند که هنگام استراحت عسل به روی سطح می‌آیند. این زمان انتظار همچنین به آزاد شدن حباب‌های هوا داخل عسل کمک می‌کند. سپس موم را می‌توان با صاف کردن یا جدا کردن سطح آن حذف کرد تا عسل زرد و شفافی باقی بماند.

همچنین عوامل دیگری وجود دارند که مدت زمان لازم برای استراحت عسل پیش از شیشه‌کردن را تعیین می‌کنند؛ مانند دما، فرآیند کریستالیزاسیون و نوع صافی های به کار رفته. دماهای پایین باعث طولانی‌تر شدن زمان بالا آمدن حباب‌ها و ذرات موم می‌شوند. بنابراین اگر دماهای محیط پایین باشد، ممکن است زمان بیشتری برای شیشه‌کردن نیاز باشد. خاصیت کریستاله شدن عسل و دماهای محیطی از عواملی هستند که زنبوردار کنترلی بر آن‌ها ندارد. نوع شهد و نسبت گلوکز به فروکتوز در عسل بر سرعت کریستالیزاسیون تأثیر می‌گذارد.

صاف کردن عسل

نوع صافی ها همچنین تعیین می‌کند چه مدت می‌توانید پیش از شیشه‌کردن صبر کنید. صافی های با کیفیت عالی می‌توانند بیشتر ذرات موم را جدا کنند و فقط مقدار کمی کف باقی می‌ماند که به آسانی قابل جداشدن است. این به شما اجازه می‌دهد عسل را در کوتاه‌ترین زمان شیشه  کنید. این اتفاق با صافی های بی‌کیفیت رخ نخواهد داد.

شاید علاقمند باشید مقاله ” راهنمای بازاریابی و فروش عسل برای زنبورداران ” را ملاحظه کنید 🌹

بسته‌بندی نادرست پس از استخراج به راحتی توسط چشم تیزبین قابل تشخیص است. ممکن است کف سفید یا حباب هوا روی سطح عسل در ظرف دیده شود. همچنین یک نوع مه سفید رنگ که از سطح تا داخل ظرف گسترش می‌یابد دیده می‌شود و باعث می‌شود عسل سفید رنگ به نظر برسد. این مسئله ممکن است کیفیت عسل را کاهش ندهد، اما قطعاً خریداران را از خرید منصرف می‌کند.

معمولاً برخی زنبورداران عسل را در همان روز استخراج و روز بعد آن را شیشه  می‌کنند. برخی دیگر اجازه می‌دهند عسل برای یک هفته یا بیشتر بنشیند تا شیشه‌کردن انجام شود. این موضوع بستگی به تجهیزات، دما، نوع عسل و ترجیح شخصی دارد.

تذکر: حتی اگر بهترین صافی ها را داشته باشید ممکن است عسل شما حباب هوا و کف داشته باشد. برای جلوگیری از این موضوع، هنگام خالی کردن عسل از سطل به داخل شیشه، کمی سطل را کج کنید و همچنین شیشه‌ها را به آرامی پر کنید تا از ورود حباب‌ها به داخل عسل شیشه  شده جلوگیری شود.

همچنین لازم است از چند نوع صافی  هنگام استخراج استفاده شود که رایج‌ترین آن‌ها صافی های ۴۰۰ میکرون و ۶۰۰ میکرون هستند. این صافی ها باید به صورت ترکیبی به کار روند تا ذرات ریز موم و بخش‌های زنبور از عسل کاملاً جدا شود. عسل کاملاً صافی  شده زمانی که در شیشه‌های شفاف نگهداری شود، بسیار واضح و جذاب به نظر می‌رسد.

نکته مهم دیگر استفاده از سطل‌های پلاستیکی با درجه غذایی است. این کار تضمین می‌کند که عسل آلوده نشود. همچنین عسل باید در شیشه ‌های کاملاً دربسته نگهداری شود تا از جذب رطوبت جلوگیری شود. عسل خاصیت جاذب رطوبت دارد و به همین دلیل رطوبت محیط را جذب می‌کند.

شیشه کردن عسل

این مرحله‌ای مهم در زنجیره فروش عسل است. نوع شیشه های استفاده شده می‌تواند موفقیت یا شکست کسب‌وکار شما را رقم بزند. استفاده از ظروف شفاف بسیار توصیه می‌شود زیرا عسل در آن‌ها ظاهر بسیار جذابی دارد. ظرف ‌های شیشه‌ای بهترین گزینه هستند. مقررات محلی نیز تعیین می‌کنند که چه نوع ظروفی باید برای بسته‌بندی و نگهداری عسل به کار روند. بنابراین حتماً مقررات مربوطه را مطالعه کنید.

از اقلام بهداشتی درجه یک استفاده کنید

شما می‌توانید از شیشه ‌های پلاستیکی درجه یک بهداشتی برای بسته‌بندی عسل استفاده کنید، اما توجه داشته باشید که همه‌ی پلاستیک‌ها عاری از مواد شیمیایی نیستند. فهم دقیق این‌که پلاستیک «ایمن برای غذا» (food safe) ¹ و «با درجه بهداشتی» (food grade) ² به چه معناست، در این مرحله بسیار مفید خواهد بود. هر پلاستیکی که دارای درجه بهداشتی باشد، به معنای ایمن بودن آن برای تماس با مواد غذایی و نوشیدنی‌ها است.

کد شناسایی رزین (Resin Identification Code) ³ که با یک مثلث یا فلش‌های چرخانده شده اطراف اعدادی از 1 تا 7 نشان داده می‌شود، کمک می‌کند تشخیص دهید که پلاستیک خریداری شده برای مواد غذایی مناسب است یا خیر. پلاستیک‌های با درجه بهداشتی معمولاً با اعداد 1 تا 7 مشخص می‌شوند. از ویژگی‌های اصلی پلاستیک‌های بهداشتی می‌توان به پایداری ابعادی عالی، مقاومت بالا در برابر سایش، و مدول خمشی و استحکام زیاد اشاره کرد.

 کنترل رطوبت

کنترل میزان رطوبت عسل پیش از بسته‌بندی بسیار مهم است. استفاده از یک رفرکتومتر مناسب در این مرحله بسیار کمک‌کننده خواهد بود. رطوبت بیش از حد می‌تواند عسل را در انبار به سرعت خراب کند. میزان مناسب رطوبت عسل باید بین ۱۷ تا ۱۸ درصد باشد. هرگونه انحراف از این مقدار می‌تواند موجب تخمیر یا فساد عسل شود.

 گزینه‌های نگهداری و بسته‌بندی عسل

در زمینه بسته‌بندی و نگهداری عسل، می‌توانید از گزینه‌های زیر استفاده کنید:

۱. شیشه‌های دهانه گشاد دردار

شیشه‌های دهانه گشاد قدیمی و با کیفیت، یکی از پرمصرف‌ترین و ارزان‌ترین گزینه‌ها برای بسته‌بندی و نگهداری عسل هستند. این شیشه‌ها به راحتی گرم می‌شوند که این ویژگی باعث می‌شود بتوانید عسل کریستاله شده را به آسانی مجدداً به حالت مایع بازگردانید. همچنین امکان بازیافت این شیشه‌ها باعث می‌شود انتخابی پایدار و دوستدار محیط زیست باشند.

۲. ظروف شیشه‌ای 2 کیلویی و 4 کبلویی

این ظروف نیز برای بسته‌بندی و نگهداری عسل پس از برداشت مناسب‌اند. ظروف چهار کیلویی نسبتاً سنگین و کمتر مناسب نگهداری خانگی هستند، اما ظروف دو کیلویی سبک‌تر و امن‌ترند و بنابراین گزینه بهتری برای نگهداری به شمار می‌روند. این شیشه‌ها به آسانی در بازار محلی یافت می‌شوند و قیمت مناسبی دارند.

۳. درام‌های استیل ضد زنگ

این نوع درام‌ها بهترین گزینه برای نگهداری طولانی‌مدت عسل هستند و در اندازه‌های مختلف برای تولیدکنندگان بزرگ عسل موجودند. گزینه دیگر این درام‌ها، سطل‌های پلاستیکی با درجه بهداشتی است که باید دارای دهانه بزرگی باشد تا بتوان به راحتی عسل کریستاله شده را برداشت کرد. درام‌های ایده‌آل باید طعم عسل را تغییر ندهند، دارای پوشش داخلی برای جلوگیری از تماس مستقیم فلز با عسل باشند و در برابر پوسته شدن و پوسته‌ریزی مقاوم باشند.

 استریل کردن عسل

شیشه ‌های عسل نیازی به استریلیزاسیون ندارند، زیرا خود عسل خاصیت ضد میکروبی دارد که باعث می‌شود مدت طولانی‌تری قابل نگهداری باشد و خراب نشود. شیشه‌ها و شیشه ‌های پلاستیکی فقط کافی است قبل از استفاده به خوبی تمیز شوند.شیشه ‌هایی که به طور خاص برای نگهداری عسل تولید شده‌اند، معمولاً نیازی به شستشو ندارند، ولی در صورت نیاز می‌توانید از ماشین ظرف‌شویی برای ظروف شیشه‌ها (نه ظروف پلاستیک) استفاده کنید.

مهر و موم کردن عسل

برای مهر و موم کردن عسل ، نیازی به روش‌های پیچیده مانند وکیوم یا درز ‌بندی ویژه نیست. کافی است از درپوش‌های معمولی که همراه شیشه ‌ها هستند استفاده شود. البته باید از شیشه ‌هایی استفاده کنید که مخصوص بسته‌بندی عسل ساخته شده‌اند تا درپوش‌ها به خوبی در جای خود قرار گیرند و از نشت عسل جلوگیری شود.

عسل باید در شیشه‌های شفاف و کاملاً دربسته نگهداری شود و در محیطی خنک و خشک قرار گیرد. همچنین نباید در معرض نور مستقیم خورشید یا وسایل حرارتی قرار بگیرد.

 دمای نگهداری عسل

مقداری گرما هنگام استخراج، صاف کردن و نگهداری عسل ممکن است لازم باشد تا صاف کردن آسان‌تر انجام شود و احتمال کریستاله شدن کاهش یابد. دمای ایده‌آل برای نگهداری عسل بین ۳۲ تا ۳۸ درجه سانتی‌گراد است که مانع از کریستاله شدن عسل می‌شود. کریستاله شدن عسل کاملاً طبیعی است و کیفیت آن را کاهش نمی‌دهد. با کمی حرارت می‌توان کریستال‌های عسل را مجدداً به حالت مایع بازگرداند، مثلاً با قرار دادن شیشه عسل در آب گرم.

برخی تولیدکنندگان صنعتی عسل را در دمای ۶۵ درجه سانتی‌گراد پاستوریزه می‌کنند تا ماندگاری آن افزایش یابد و کریستاله شدن جلوگیری شود. اما این فرآیند باعث از دست رفتن برخی خواص طبیعی عسل مثل آنزیم‌ها، عطر، رنگ و طعم می‌شود و بنابراین چنین عسلی خام (Raw) محسوب نمی‌شود و نباید با این عنوان صورت برچسب‌ گذاری شود. بهترین روش بسته‌بندی، قرار دادن عسل تازه مستقیماً از کندو در شیشه‌ها پیش از کریستاله شدن است.

 محل استخراج و بسته‌بندی عسل

در این بخش، رعایت دستورالعمل‌های محلی الزامی است. نکات مهم عبارتند از:

1. محل استخراج عسل و اطراف آن باید عاری از گرد و غبار، بوهای نامطبوع، دود و هرگونه آلودگی باشد.
2. فضای کافی برای نگهداری و کارکرد بدون ازدحام تجهیزات و پرسنل وجود داشته باشد.
3. محل باید تمیز و استریل نگه داشته شود.
4. محل‌های استخراج و نگهداری نباید دارای ترک، شیار، یا گودال باشند که امکان آلودگی را افزایش دهد.
5. محل باید در برابر ورود حشرات، جوندگان و پرندگان محافظت شده و هرگونه راه نفوذ به طور کامل بسته شود.
6. در محل نباید مواد خورنده‌ای وجود داشته باشد که با تجهیزات یا عسل تماس پیدا کند.
7. طراحی محل باید به گونه‌ای باشد که تمیز کردن و جابجایی تجهیزات و کارکنان بدون مشکل باشد.
8. تهویه مناسب و نور کافی باید فراهم شود و دمای ایده‌آل برای نگهداری عسل حفظ گردد.
9. تجهیزات فرآوری باید مقاوم در برابر خوردگی، پوسته شدن، سایش و حرارت باشند و بتوانند در تماس با عسل و آب عملکرد مناسبی داشته باشند.

 چگونه عسل را برچسب گذاری کنیم

برچسب‌گذاری عسل ممکن است به دلایل متعددی ضروری باشد. ابتدا باید بدانید هر کسی که می‌خواهد عسل خود را از منزل، در فروشگاه‌های محلی یا در بازار کشاورزان بفروشد، باید محصول خود را به درستی برچسب‌گذاری کند.

دستورالعمل‌های خاصی توسط مراجع ذی‌صلاح درباره برچسب‌گذاری وجود دارد و باید با آن‌ها آشنا باشید. همچنین می‌توانید برای اطلاع از سایر الزامات مربوط به محل زندگی خود، به دفتر توسعه شهرستان محل سکونت مراجعه کنید. گوگل نیز ابزاری مهم و مفید است که اطلاعات زیادی درباره برچسب‌گذاری عسل مخصوص منطقه شما در خود دارد.

در ایالات متحده، سازمان غذا و دارو (FDA) اطلاعات مشخصی را برای برچسب‌ها الزامی کرده است. ابتدا نام ماده غذایی که در این مورد «عسل» است باید درج شود. می‌توانید محصول را فقط در صورتی «عسل» بنامید که عسل خام و بدون افزودنی باشد. اگر عسل شامل افزودنی‌هایی مانند شربت ذرت باشد، نباید برچسب «عسل» داشته باشد.

دوم وزن خالص که به وزن عسل بدون ظرف اشاره دارد، باید به صورت واحدهای کیلوگرم و پوند بیان شود. و در نهایت اطلاعات تماس باید شامل نام کسب‌وکار، راه‌های ارتباطی، آدرس، وب‌سایت، ایمیل و سایر اطلاعات مرتبط باشد.

برچسب‌های جذاب و حرفه‌ای باعث می‌شوند محصول شما برجسته شود و هزینه زیادی برای داشتن چنین برچسبی لازم نیست. می‌توانید یک طراح گرافیک استخدام کنید تا یک برچسب خوب برایتان طراحی کند. برچسب عالی باعث تمایز محصول شما می‌شود، چه قصد فروش داشته باشید و چه بخواهید عسل را هدیه دهید. همچنین می‌توانید از برچسب‌های آماده استفاده کنید.

می‌توانید به جای آن از مهر لاستیکی سفارشی برای کسب ‌و کارتان بهره ببرید. این یک انتخاب اقتصادی است که فقط نیاز به جوهر دارد و برای مدت طولانی قابل استفاده است. می‌توانید طراحی مناسب را از فروشنده محلی تهیه کنید. دقت کنید چه پیامی روی مهر لاستیکی درج شده است؛ برچسبی انتخاب کنید که کسب‌وکار شما را به خوبی توصیف کند.

روش عالی دیگر برای ساخت برچسبی منحصر به فرد، انجام کار به صورت دستی (DIY) است. می‌توانید با استفاده از مواد محلی، برچسب‌های روستایی و دوست‌داشتنی یا حتی شیشه‌های عسل تزئین ‌شده بسازید.

 چگونه عسل را حمل کنیم

اولین نکته این است که عسل باید از محل کندوداری به اتاق استخراج منتقل شود. هر خودرویی که برای این کار استفاده می‌شود باید روز قبل آماده شود تا بهداشت رعایت شود. چنین خودرویی نباید هیچ ماده سمی یا محصول با بوی قوی روی آن باقی مانده باشد و نباید قبلاً برای حمل چنین محصولاتی استفاده شده باشد.

سطح داخلی خودروی حمل عسل باید از مواد غیرسمی پوشیده شده، به طور کامل تمیز شده و عاری از هرگونه آلودگی باشد. این باعث می‌شود قاب‌های عسل هنگام حمل آلوده نشوند.

اگر از خودروهای بار باز استفاده می‌کنید، قاب‌های عسل را با پارچه برزنت بپوشانید تا از آلودگی جلوگیری شود. گرد و غبار، ذرات و بقایای سوخت موتور می‌توانند در صورت تماس با عسل آن را آلوده کنند. پارچه برزنت همچنین مانع ورود زنبورها می‌شود که ممکن است دنبال عسل بیایند و آن را بخورند. بنابراین کف خودرو و روی قاب‌های عسل را حتماً بپوشانید.

مهم است که هنگام بارگیری قاب‌های عسل، خودرو را در سایه پارک کنید. تا حد امکان از نور مستقیم خورشید دوری کنید زیرا کیفیت عسل را کاهش می‌دهد. می‌توانید از پوشش کندو به عنوان پوشش زیر قاب‌ها استفاده کنید. قاب‌ها باید تا رسیدن به مقصد نهایی با پارچه برزنت پوشیده بمانند.

همچنین مطمئن شوید که قاب‌ها در طول حمل به خوبی بسته شده باشند تا هنگام ترمز ناگهانی خودرو محصول جابجا یا آسیب نبیند و شان‌های عسل نشکنند. به راننده باید توصیه شود با دقت و سرعت کم رانندگی کند.

قاب‌های عسل حمل شده را می‌توان حداکثر ۲ تا ۳ روز قبل از استخراج عسل از سلول‌های پوشیده شده نگهداری کرد. با این حال، قاب‌ها باید در این مدت به خوبی بسته‌بندی شده باشند تا از ورود آفات و حشرات محافظت شوند. همچنین باید در محل امن و دور از دسترس حیوانات گرسنه نگهداری شوند. اگر امکان دارد قاب‌های عسل را منجمد کنید.

 نتیجه گیری

برداشت، بسته‌بندی، برچسب‌گذاری و حمل‌ونقل عسل باید مطابق با روش‌هایی انجام شود که تضمین کنند محصول نهایی ویژگی‌های اصلی خود را حفظ کرده و کیفیت آن در طی فرایند آسیب نبیند. بسته‌بندی مناسب باعث حفظ ایمنی عسل و جلوگیری از آلودگی می‌شود و همچنین ظاهر محصول را هنگام نمایش در فروشگاه‌های محلی جذاب می‌کند. برچسب‌گذاری صحیح عسل برای تسهیل شناسایی محصول توسط مصرف‌کنندگان، اطلاع‌رسانی درباره فواید آن و تمایز آن از محصولات رقبای شما اهمیت دارد.

حمل‌ونقل به تحویل ایمن عسل برداشت‌شده به محل استخراج کمک می‌کند. در غیر این صورت ممکن است در فرایند حمل، عسل آلوده شود، قاب‌های عسل آسیب ببینند یا زنبورهای مهاجم جذب شوند و حمله کنند. مراقبت صحیح از عسل در تمامی مراحل، از برداشت تا سرو آن روی میز مصرف‌کننده، کلید موفقیت در زنبورداری است.

از همراهی شما سپاسگزاریم و امیدواریم مطالعه این مقاله برایتان سودمند و لذت‌بخش بوده باشد. برایتان آرزوی موفقیت داریم. 💐

اگر در خصوص بسته بندی و عرضه عسل تجربه یا نظر خاصی دارید لطفا جهت بهره برداری دیگران آنرا در قسمت دیدگاه ها به اشتراک بگذارید.

ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

🔗 دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :