چشم‌های زنبور عسل: ساختار، جهت‌یابی و شناسایی محیط

چشم‌های زنبور عسل: ساختار، جهت‌یابی و شناسایی محیط

زنبورها دو نوع چشم دارند و هر کدام عملکرد خاص خود را دارند. زنبورها دارای چشم‌های منحصربه‌فردی هستند که آن‌ها را از سایر گونه‌های زنبورها و حشرات متمایز می‌کند. زنبورها در مجموع پنج چشم دارند: دو چشم بزرگ و سه چشم کوچک‌تر. هر مجموعه از چشم‌ها عملکرد خاص خود را دارد، مانند تشخیص اشکال و دیدن نشانگرهای فرا بنفش از گل‌ها.

 چشم‌های زنبور چه نامیده می‌شوند؟ 

زنبورهای عسل دارای چشمانی منحصربه‌فرد‌اند که آن‌ها را از سایر گونه‌های زنبور و دیگر حشرات متمایز می‌سازد. در مجموع، زنبور عسل پنج چشم دارد: دو چشم بزرگ و سه چشم کوچک‌تر. هر یک از این دو مجموعه، وظیفه‌ای ویژه ، از جمله تشخیص شکل‌ها و شناسایی نشانه‌های فرا بنفش روی گل‌ها را بر عهده دارد

 زنبورهای عسل چند چشم دارند؟ 

زنبورها دارای دو نوع چشم هستند. نوع نخست اوسلی‌ها (Ocelli) یا چشم‌های ساده‌اند که به سه چشم کوچک‌تر زنبور گفته می‌شود و در تشخیص نور فرا بنفش نقش دارند. این چشم‌های ساده همچنین به زنبور کمک می‌کنند مسیر خود را بیابد و به‌درستی جهت‌یابی کند. نوع دوم، چشم‌های مرکب هستند که در دو سوی سر قرار دارند و از هزاران عدسی تشکیل شده‌اند که زنبور از طریق آن‌ها قادر به دیدن محیط پیرامون خود است.

 چرا زنبورها پنج چشم دارند؟

دو چشم بزرگ در دو طرف سر به زنبور کمک می‌کنند تا اجسام را از زوایای مختلف تشخیص دهد. بااین‌حال، نکتهٔ جالب‌تر دربارهٔ پنج چشم زنبور این است که سه چشم بالایی در مرکز سر، نوع متفاوتی از بینایی را فراهم می‌کنند. این چشم‌های میانی به زنبور در تشخیص نشانه‌های فرا بنفش روی گل‌ها کمک می‌کنند؛ نشانه‌هایی که زنبور با استفاده از آن‌ها می‌تواند به‌راحتی بر گل بنشیند و شهد مورد نیاز خود را به‌دست آورد.

 آیا حشرات دیگر نیز پنج چشم دارند؟ 

زنبورها تنها حشراتی نیستند که بیش از دو چشم دارند. حشرات دیگری مانند زنبورهای وحشی، ملخ‌ها و سنجاقک‌ها نیز پنج چشم دارند. همه این حشرات برای بقا به توانایی تشخیص اشیاء و رنگ‌های مختلف نیاز دارند.

 چشم‌های زنبور چه شکلی هستند؟ 

چشم‌های زنبور گرد، صاف و شیشه‌ای هستند، اما برای موجودی نسبتاً کوچک، هزاران جزئیات ریز را دریافت می‌کنند. برخلاف چشم‌های انسان، آن‌ها مردمک‌هایی شبیه به ما ندارند، بلکه رنگی یکدست و جامد دارند. با بررسی دقیق، می‌توان متوجه شد که زنبورها عدسی‌های کوچک‌تری در داخل چشم‌های بزرگ‌تر خود دارند.

 چشم‌های زنبورها چه رنگی هستند؟ 

بیشتر زنبورها چشم‌های سیاه دارند. عدسی‌هایی که چشم‌های مرکب را تشکیل می‌دهند نیز سیاه به نظر می‌رسند، که باعث می‌شود براق و صاف به نظر آیند. گاهی می‌توان متوجه شد که عدسی‌ها به صورت جداگانه با رنگ قهوه‌ای روشن یا سیاه از هم جدا شده‌اند. این‌ها رایج‌ترین رنگ‌های چشمی برای زنبورها هستند. 

با این حال، برخی زنبورها ممکن است چشم‌هایی با رنگ‌های شگفت‌انگیز مانند آبی، زرد، نقره‌ای یا سبز کم‌رنگ داشته باشند. هنگام مطالعه زنبورها، توصیه می‌شود توجه ویژه‌ای به چشم‌ها شود. این یکی از روش‌هایی است که می‌تواند به شناسایی نوع زنبور کمک کند. برخی زنبورهای عسل جهش‌یافته نیز چشم‌های زرد دارند، اما این موارد به ندرت دیده می‌شوند.

 چشم‌های مرکب برای چه استفاده می‌شوند؟ 

دو چشم بزرگ‌تر زنبور بسیار شگفت‌انگیز برای مشاهده هستند. ممکن است شبیه دو چشم پلاستیکی بزرگ به نظر آیند، اما در واقع از چندین عدسی کوچک‌تر تشکیل شده‌اند. این عدسی‌ها قطعات اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌کنند تا به زنبور کمک کنند یک شیء یا تصویر بزرگ‌تر را ببیند. چندین عدسی یک تصویر وسیع برای زنبور ایجاد می‌کنند. این چشم‌ها برای زنبورها حیاتی هستند، زیرا به آن‌ها کمک می‌کنند تا هنگام جمع‌آوری شهد، وجود شکارچیان را در اطراف تشخیص دهند.

عدسی‌های منفرد چیستند؟

چشم مرکب زنبور از چندین عدسی تشکیل شده است که به آن‌ها عدسی‌های منفرد (facets) گفته می‌شود. این عدسی‌ها به جمع‌آوری اطلاعات دقیق کمک می‌کنند و تصویری گسترده و کامل از محیط اطراف زنبور ایجاد می‌کنند. هر عدسی یا عدسی منفرد نقش حیاتی در کمک به زنبور برای یافتن اطلاعات لازم جهت جهت‌یابی میان درختان و گل‌ها دارد.

چشم‌های ساده چه کاربردی دارند؟

چشم‌های ساده، که به آن‌ها چشم‌های ساده (Ocelli) نیز گفته می‌شود، هرکدام تنها یک عدسی دارند. اگرچه عملکرد آن‌ها به‌خوبی چشم‌های مرکب زنبور شناخته نشده است، اما این چشم‌ها به‌صورت مثلثی در بالای سر زنبور قرار گرفته‌اند و در تشخیص نور خورشید و شدت کلی روشنایی نقش دارند. چشم‌های ساده همچنین به زنبور در جهت‌یابی و کنترل پرواز کمک می‌کنند.

آیا اندازهٔ چشم‌های ساده در گونه‌های مختلف زنبور متفاوت است؟

اندازهٔ چشم‌ها در تمام گونه‌های زنبور یکسان نیست و با زنبور عسل یا زنبور بامبل تفاوت دارد. اندازهٔ چشم‌های ساده بستگی دارد به این‌که زنبور در چه زمانی از شبانه‌روز بیشترین فعالیت را دارد. برخی از گونه‌های زنبور بیشتر در سپیده‌دم یا گرگ‌ومیش غروب فعال‌اند. چون در این زمان از روز فعالیت می‌کنند، به‌طور طبیعی چشم‌های سادهٔ بزرگ‌تری دارند تا بهتر از گونه‌هایی با چشم‌های کوچک‌تر ببینند.

این ویژگی به‌ویژه در مناطق بسیار گرم، مانند بیابان‌ها، دیده می‌شود؛ جایی که ممکن است زنبورها گرده و شهد را در شب جمع‌آوری کنند نه در روز. بسیاری از گل‌ها نیز در شب می‌شکفند، مانند گل پامچال شب‌افروز.

تفاوت میان چشم‌های ساده و چشم‌های مرکب چیست؟

یکی از تفاوت‌های اصلی میان چشم‌های زنبور، اندازه و محل قرارگیری آن‌هاست. چشم‌های مرکب بزرگ‌تر هستند و در دو سوی سر قرار دارند، در حالی که چشم‌های ساده در مرکز سر واقع شده‌اند. چشم‌های ساده در وسط سر تنها از یک واحد بینایی یا یک عدسی تشکیل شده‌اند، در حالی که چشم‌های مرکب از هزاران عدسی منفرد ساخته شده‌اند که با کنار هم قرار گرفتن، تصویر کامل‌تری از محیط را ایجاد می‌کنند.

کارکرد هر یک از این دو نوع چشم کاملاً متفاوت است: چشم‌های مرکب به زنبور کمک می‌کنند شکل و جزئیات اجسام را ببیند، در حالی‌که چشم‌های ساده نور فرا بنفش منتشرشده از گل‌ها و خورشید را شناسایی کرده و در جهت‌یابی نقش دارند.

آیا چشم‌های زنبورها دارای مو هستند؟

بیشتر زنبورها چشم‌های پوشیده از مو دارند. وجود مو بر سطح چشم‌ها به زنبورها کمک می‌کند تا در برابر جریان باد بهتر پرواز کنند و نسبت به تغییرات باد حساس‌تر باشند؛ ویژگی‌ای که آن‌ها را به پروازکنندگانی ماهرتر از بسیاری از حشرات دیگر تبدیل می‌کند. این موها به زنبور امکان می‌دهند تغییر جهت باد و زمان مناسب برای پرواز را تشخیص دهد.

برای دیدن مقاله اصلی اینجا کلیک کنید

ترجمه این مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان صورت گرفته است.

دسترسی سریع به آخرین مقالات مرتبط :