به منظور تعیین جذابیت گونه های مختلف گیاهی برای زنبورعسل آزمایشی در مناطق مختلف جنوب غربی استان اصفهان تحت پوشش اقلیم نیمه استپی با استفاده از کلنیهای زنبورعسل معمولی (Apis mellifera L.) انجام گرفت.جذابیت هر گونه گیاهی با آماربرداری از تعداد زنبور ملاقات کننده و مدت زمان استقرار روی هر گیاه در طول دوره گلدهی تعیین گردید.
با انجام آنالیز آماری کلاستر کلیه گونه های گیاهی از نظر جذابیت در چهار گروه عالی، خوب، متوسط و ضعیف طبقه بندی گردیدند. نتایج نشان داد در گروه اول (گیاهان دارای جذابیت عالی) گونه هایی قرار گرفته اند که وجه مشترک آنها تعداد زنبور ملاقات کننده و میزان بالای زمان استقرار بوده و بترتیب با کاهش میانگین تعداد زنبور ملاقات کننده و زمان استقرار گروههای بعدی (گیاهان دارای جذابیت خوب، گیاهان دارای جذابیت متوسط و ضعیف) متمایز می گردند.
از گیاهان دارای جذابیت عالی می توان به گونه های سنجد، گیلاس، اقاقیا، آلبالو، سیب، بادام، گلابی، خشخاش زرد، ورث بیابانی، اسپرس، انواع شقایق، یونجه زرد، آفتابگردان، انواع گون، سنبله ارغوانی، انواع گل راعی، آویشن، به، زول، شکرتیغال، خارشتر و … اشاره نمود. از گیاهان داری جذابیت خوب نیز می توان انواع یونجه، سریش، بعضی از گونه های گون، چای کوهی، موسیر، انواع گل گندم، جاز، قاصدک، انواع گاوزبان، انواع شبدر، جاشیر، کاسنی، انواع خاکشیر، انواع بارهنگ، پونه و … را نام برد.
از گیاهان دارای جذابیت متوسط و ضعیف نیز می توان گونه های گوش بره زرد، انواع فرفیون ، زبان پس قفا، انواع مریم گلی، آلاله، انواع شنگ، گونه های گل گندم، کنگر خوراکی، هویج کوهی، بذرالبنچ، خیارک، زنبق، کلاه میرحسن، پیچک صحرایی، بومادران، کیسه کشیش، مرغ، سوزن چوپان، زردبید و … را نام برد.
هدایت کردن زنبورها به سمت گیاهان خاص
در مورد هدایت زنبوران به سمت گیاهان موردنظر آزمایش های زیادی انجام گرفته است این عمل می تواند با خوراندن شربتی که بوی گل گیاه مورد نظر را داشته باشد انجام شود.
این آزمایش ها بر اساس مطالعات و کشفیات فون فریش، دانشمند آلمانی که رقص زنبوران عسل را تعبیر و تفسیر نموده بنا نهاده شده است. عطر گل در داخل شربت پراکنده می شود و این شربت را به زنبوران یک کلنی خورانیده، زنبوران بعد از خروج از کندو سراغ همان گل ها خواهند رفت.
امروزه در اکثر کشورهای جهان سعی می شود که بر تعداد جمعیت زنبورها مخصوصا جمعیت های قوی و فعال خود بیفزایند تا بتوانند از آنها برای گرده افشانی محصولات استفاده کرده تا سود بیشتری را عاید خود کنند.
آماده سازی برای یک گیاه ویژه
در انتقال کندوها به یک باغ یا مزرعه، باید توجه داشته باشیم که زنبوران بارآور معمولا دوست دارند که از همان گیاهی که در محل قدیم استفاده می کردند.
گرده و شهد جمع آوری کنند و به نظر می رسد که شهد و گرده موجود در کندو، کارگران را به سمت گل هایی که این گرده ها و شهدها از آنها گرفته شده است هدایت می کنند و گارگران سراغ همان گل هایی می روند که گرده و شهد آنها عطر و طعم منابع قبلی را داشته باشد.
ولی در صورتی که تراکم گیاه مورد نظر زیاد باشد و گل های دیگر، از جمله گل هایی که قبلا زنبوران استفاده می کردند در عسل جدید کم باشد زنبوران کارگر به سرعت به بهره برداری از نوش و گرده منبع جدید مبادرت می کنند.
به همین لحاظ برای حداکثر بهره برداری از گرده افشانی زنبوران عسل باید کندوهای آنها را موقعی به باغ یا مزرعه منتقل نمود که حداکثر گل های گیاه موردنظر باز شده باشند و این گیاه از نظر مقدار شکوفه نسبت به گیاهان دیگر غالب باشد.
در مواقی که دوران گل دهی گیاه زراعی طولانی باشد بهتر است کندوها را در دسته های کوچک ولی در روزهای متوالی به مزرعه یا باغ انتقال داد.
