اطلاعات جامع برای جابه‌جایی کندوهای زنبور عسل
موقعیت یک کندو زنبور عسل ثابت نیست، و گاهی اوقات به‌ویژه در فواصل طولانی لازم است کندوها جابه‌جا شوند و این کار دشواری است، اما کل فرآیند جابه‌جایی کندوهای زنبور عسل اصلاً پیچیده نیست. زمانی که نیاز به جابه‌جایی زنبورها دارید، باید نیازها و رفتار آن‌ها را در نظر بگیرید. زنبورداری که کندوهای خود را برای اهداف مختلف جابجا می‌کند، باید آمادگی‌های لازم را داشته باشد و تغذیه کافی برای زنبورها فراهم کند. در فصل گرده‌افشانی، کندوها در مسافت‌های طولانی منتقل می‌شوند. این راهنما شما را با روند جابه‌جایی کندوها آشنا می‌کند و اطمینان می‌دهد که کلنی‌های زنبور عسل داخل کندو به‌خوبی مراقبت می‌شوند. همچنین اطلاعات دقیقی در مورد جابه‌جایی زنبورها با کامیون و چگونگی انتقال یک کندو در اختیار شما قرار می‌دهد.
نکاتی که باید پیش از جابه‌جایی کندوها بدانید
جابه‌جایی کلنی‌های زنبور عسل به مکان جدید باعث سردرگمی آن‌ها می‌شود. آن‌ها مدتی زمان نیاز دارند تا با محیط اطراف آشنا شوند. وقتی که به مکان جدید عادت کردند، می‌توانند پروازهای بلندتری از کندو انجام دهند. می‌توانید کندوها را در مسافت کوتاه یا بلند جابجا کنید. هنگام جابه‌جایی در مسافت‌های کوتاه، بهتر است هر بار حداکثر تا ۹۰ سانتی‌متر از محل اولیه فاصله گرفته شود. در جابه‌جایی در مسافت‌های بلندتر، فاصله باید حداقل 5 کیلومتر از محل اولیه باشد.
اگر فاصله کمتر باشد، ممکن است زنبورها علائم محیطی را شناسایی کرده و به دنبال کندو در محل قبلی بگردند. وقتی کندو را در مسافت کوتاه جابجا می‌کنید، چند شاخه یا مانع مناسب دیگر در مقابل ورودی کندو قرار دهید. این کار باعث می‌شود زنبورها هنگام خروج از کندو، دوباره جهت‌یابی کنند. این روش بهتر از حالتی است که زنبورها هنگام بازگشت به کندو در جستجوی آن باشند.
جابه‌جایی تدریجی
انتقال کندو از یک مکان به مکان دیگر در فواصل کوتاه و در مدت زمان چند روز را جابه‌جایی تدریجی “Inching ” می‌نامند. در این روش، کندو هر روز مقدار کمی جابجا می‌شود تا در نهایت به موقعیت نهایی مورد نظر برسد. این فرآیند برای تغییر مکان کندوها در حیاط منزل یا زنبورستان‌های کوچک بسیار مناسب است. بهتر است که کندو در عصر جابجا شود تا زنبورها روز بعد را از محل جدید آغاز کنند. این روش با حمل‌ونقل کندو در مسافت‌های طولانی متفاوت است.
باید مسیر جابه‌جایی از قبل طراحی و برای تحمل وزن کندو آماده شده باشد. در طول فرآیند جابه‌جایی تدریجی ، باید کندو بر روی پایه‌ای قرار داده شود. اگر کندو بیش از حد سنگین است، از شخصی برای کمک گرفتن استفاده کنید. حتی با بهترین زمان‌بندی برای جابه‌جایی، باید تدابیر لازم برای محافظت در برابر نیش زنبورها را در نظر بگیرید.
توجه به تهویه کندوها هنگام جابه‌جایی
پیش از جابه‌جایی کندو، باید تهویه آن را بررسی کنید. زنبورها داخل کندو هستند و به هوای تازه نیاز دارند. چیدمان کندوها در قسمت بار کامیون یا تریلر باید با در نظر گرفتن نیاز تهویه انجام شود. جریان‌های هوا که به کندوها در حال حمل برخورد می‌کنند، برای تهویه مناسب کافی هستند. ورودی‌های کندو می‌توانند به‌عنوان مسیرهای تهویه عمل کنند. در صورت نیاز می‌توانید در جعبه‌های کندو شکاف‌هایی ویژه برای تهویه ایجاد کنید.
جابه‌جایی در شب
عبور از گرم‌ترین بخش‌های مسیر حمل‌ونقل کندو بهتر است در شب انجام شود. با رانندگی شبانه می‌توانید مسافت زیادی را طی کرده و زنبورهای داخل کندو را از استرس گرمای روز نجات دهید. برای خنک‌کردن کندوها هنگام توقف‌های روزانه، از بطری اسپری آب یا شربت شکر استفاده کنید. همچنین هنگام جابه‌جایی تعداد زیادی کندو، قسمت بار کامیون باید روباز باشد. قسمت‌های بار پوشیده، تهویه مناسبی ندارند. فضای باز باعث تهویه بهتر تمام کندوها و خنک‌سازی مؤثرتر از طریق جریان‌های هوا می‌شود.
تهویه کامیون
اغلب برای جابه‌جایی کندوها از وانت یا وسایل نقلیه مشابه استفاده می‌شود. خودروهای سواری (سدان) برای این کار مناسب نیستند. کندوی در حال انتقال باید محکم به سطح بار کامیون بسته شود. همچنین می‌توانید یک کندو را روی دیگری قرار دهید. بستن ایمن کندوها احتمال واژگونی یا جدا شدن آن‌ها را در مسیر کاهش می‌دهد. همچنین لرزش‌های وارد شده به کندو را در طول مسیر به حداقل می‌رساند.
باز کردن ورودی‌ها
پس از رسیدن به مکان جدید کندوها، باید هرچه سریع‌تر ورودی کندوها را باز کنید. این کار به زنبورها اجازه می‌دهد خود را با مکان جدید تطبیق داده و راه بازگشت را یاد بگیرند. نشانه‌های محیطی کمک زیادی به زنبورها برای یافتن محل جدید می‌کنند. همچنین رنگ‌ها نیز می‌توانند برای جهت‌یابی زنبورها در مکان جدید مؤثر باشند. پس از جابه‌جایی کندو، دست‌کم دو روز به زنبورها فرصت دهید تا با مکان جدید آشنا شوند.
سرعت مناسب حرکت
در حین حمل‌ونقل کندوها، نباید با سرعت بالا رانندگی کنید. زیرا نمی‌خواهید لرزش زیادی به کندو وارد شده و شان‌ها آسیب ببینند. حفظ سرعتی متوسط در تمام مسیر، بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت.
امنیت کندوها
از نکات مهم هنگام جابه‌جایی زنبورها، امنیت کندوها در برابر دزدی و خرابکاری، سلامت ساختاری کندوها در طول مسیر و حفظ سلامت کلنی زنبورهاست. همچنین کاهش استرس کلنی‌های زنبور بسیار مهم است. این عوامل برای موفقیت در جابه‌جایی کندو حیاتی هستند و در بخش‌های بعدی این راهنما به‌طور مفصل بررسی می‌شوند.
در صورت تمایل مقاله ” محافظت از گرده افشان‌ها و زنبورهای عسل در مزارع کشت ذرت ” را مطالعه کنید 🌹
نحوه جهت یابی زنبورها
زنبورهای عسل می‌توانند مسافت‌های طولانی را از کندوی خود طی کرده و بازگردند. تمام زمین‌ها در شعاع 3 تا 5 کیلومتری از کندو، محدوده تغذیه زنبورها هستند. زنبورهای کارگر جستوجوگر، طولانی‌ترین پروازها را انجام می‌دهند. زنبورهای دیگر پروازهای کوتاه‌تری داشته و زمان کمتری را بیرون از کندو می‌گذرانند. همه زنبورها می‌دانند چگونه کندوی خود را پیدا کنند، حتی اگر برای مأموریت‌های مختلف بیرون رفته باشند.
زنبورها برای جهت‌یابی، از خورشید، نشانه‌های محیطی و رنگ‌ها استفاده می‌کنند. همچنین در مراحل نهایی به بوی کندو نیز اتکا دارند. زنبوری که برای نخستین‌بار کندو را ترک می‌کند، به شکل دایره‌های وسیع‌تر اطراف کندو پرواز می‌کند. او نشانه‌های محیطی را بررسی کرده و بهترین مسیرهای ورود به کندو را به خاطر می‌سپارد. در پرواز جهت‌یابی، زنبور به‌صورت عقب‌عقب از ورودی کندو دور می‌شود.
هنگامی که کندویی را به همراه کلنی زنبورها جابه‌جا کرده‌اید، بهتر است مانعی در مقابل ورودی کندو قرار دهید. این کار باعث می‌شود زنبورها متوجه شوند چیزی تغییر کرده و نیاز به بازجهت‌یابی دارند. با خروج از کندو و برخورد با مانع، زنبورها پرواز جهت‌یابی انجام داده، نشانه‌های محیطی جدید و موقعیت خورشید را شناسایی می‌کنند و سپس دور می‌شوند. به این ترتیب، بیشتر زنبورها قادر به بازگشت به کندو خواهند بود. اگر زنبورها طبق عادت قبلی از کندو خارج شوند، ممکن است نتوانند به آن بازگردند؛ زیرا نشانه‌های آشنای محیطی دیگر وجود ندارند.
عطرهایی که زنبورها برای یافتن کندوی خود استفاده می‌کنند، از عسل موجود در کندو و همچنین از ملکه زنبورها آزاد می‌شوند. پس از جابه‌جایی کندو، ممکن است ملکه تحت فشار قرار گیرد و مقدار کافی فرمون آزاد نکند. بنابراین نمی‌توان تنها به بوی کندو برای بازگشت زنبورها پس از جابه‌جایی تکیه کرد.
با وجود نشانه‌های محیطی کافی و آماده‌سازی مناسب، تمام زنبورهای کندو معمولاً طی حدود دو روز به‌طور کامل با محیط جدید آشنا می‌شوند. به همین دلیل باز کردن ورودی کندو به محض رسیدن به مقصد اهمیت زیادی دارد. زنبورها خیلی سریع پروازهای شناسایی را آغاز می‌کنند و شروع به جمع‌آوری منابع می‌نمایند. بسیار مهم است که زنبورها هرچه زودتر با محیط اطراف خود آشنا شوند و به جمع‌آوری منابع ادامه دهند. در فصل گرده‌افشانی، معمولاً کلنی‌های زنبورعسل مشغول ذخیره‌سازی عسل و دیگر منابع غذایی هستند. حتی در هنگام حمل‌ونقل کندو نیز باید این فرایند تسهیل شود تا درآمدی از ارائه خدمات گرده‌افشانی حاصل گردد. کلنی زنبوری که نتواند منابع کافی برای فصول بعدی ذخیره کند، ممکن است در زمستان یا اوایل بهار از بین برود.
بهترین زمان برای جابه‌جایی کندو
زمان‌بندی مناسب، باعث می‌شود جابه‌جایی کندو بهتر انجام شود. شما می‌خواهید کل کلنی را یک‌باره به داخل کندو منتقل کنید. بهترین زمان برای بستن ورودی کندو و آماده‌سازی آن برای انتقال، عصر و اوایل صبح است؛ زیرا در این زمان همه زنبورها داخل کندو هستند و دور قاب‌ها تجمع کرده‌اند. اگر با تعداد زیادی کندو کار می‌کنید، هر زمانی پس از غروب آفتاب مناسب است و حتی در صورت نیاز می‌توان کار را در طول شب ادامه داد. اگر کندو را در طول روز منتقل کنید، تعداد زیادی از زنبورهای جستجوگر را پشت سر خواهید گذاشت. در این فرایند، ورودی‌های کندو مهر و موم شده ولی تهویه حفظ می‌شود و کندو آماده انتقال است. می‌توان از توری‌ها و پوشش‌های مشبک مختلف برای پوشاندن کندو استفاده کرد. توری‌ها و پوشش‌های مشبکی که در زنبورداری برای حمل کندو استفاده می‌شوند، باید امکان تهویه مناسب را فراهم کنند.
حمل زنبورعسل برای گرده‌افشانی
کشاورزانِ انواع محصولات و گیاهان از زنبورعسل برای تضمین گرده‌افشانی استفاده می‌کنند. آن‌ها خدمات زنبورداران را برای چند روز یا چند هفته اجاره می‌کنند. مزارع بزرگ برای آنکه گرده‌افشانی به‌طور کامل انجام شود، نیازمند حضور تعداد زیادی زنبور برای مدت طولانی‌تری هستند. زنبورداران، زنبورهای خود را در کندوهایشان به مسافت‌های طولانی منتقل می‌کنند تا خدمات گرده‌افشانی ارائه دهند. حمل زنبور برای گرده‌افشانی فصلی است و تنها در یک فصل از سال انجام می‌شود.
آماده‌سازی لازم برای حمل زنبورها جهت گرده‌افشانی، بسیار مشابه آماده‌سازی برای جابه‌جایی عادی کندوهاست و می‌توان همان مراحل را دنبال کرد. در طول حمل‌ونقل، زنبورها می‌توانند بدون غذا نگهداری شوند و پس از رسیدن به مقصد نهایی، چند قاب حاوی عسل در اختیارشان قرار گیرد. بهترین کلنی‌ها برای انتقال جهت گرده‌افشانی، کلنی‌هایی با تعداد زیادی زنبور کارگر و مقداری نوزاد هستند. این کلنی‌ها باید ذخایر غذایی کمی داشته باشند تا انرژی بیشتری صرف گشت‌زنی در مزارع و جستجوی شهد و گرده نمایند. در این فرایند، زنبورها از گیاهان متعددی در مزرعه بازدید کرده و آن‌ها را گرده‌افشانی می‌کنند.
توری حمل زنبور
پوشش‌ها و توری‌های متنوعی می‌توانند هنگام حمل کندو مورد استفاده قرار گیرند. این پوشش‌ها برای مسدود کردن ورودی‌ها و اطمینان از تهویه کندو در طول مسیر به‌کار می‌روند. برخی زنبورداران برای این منظور از توری‌های ساده در جلوی ورودی کندو استفاده می‌کنند و برخی دیگر از توری پشه‌بند بهره می‌گیرند. مسافتی که کندو قرار است طی کند، تعیین‌کننده بهترین نوع توری خواهد بود. برای مسیرهای کوتاه، ممکن است اصلاً نیازی به استفاده از توری نباشد. اما برای حمل در مسافت‌های طولانی، می‌توان از پارچه‌های سایه‌انداز باغچه برای تهیه پوشش‌های اختصاصی استفاده کرد.
عوامل تعیین‌کننده نوع توری مورد استفاده برای کندوها شامل سرمایهٔ در دسترس زنبوردار است. زنبوردارانی که منابع مالی بیشتری دارند، می‌توانند از پوشش‌های اختصاصی و بلندتری برای کندوها هنگام حمل‌ونقل استفاده کنند. همچنین این زنبورداران توانایی تهیهٔ پوشش‌های بزرگی را دارند که روی تمام کندوهای در حال حمل کشیده می‌شود. این پوشش‌ها حتی برای محافظت از کندوهای منفرد که به مسافت‌های طولانی منتقل می‌شوند نیز به‌کار می‌روند.
در صورتی که توری یا پوشش در اختیار ندارید، می‌توانید از دیگر پوشش‌های مناسب برای بستن سوراخ‌های ورودی کندو استفاده کنید. در هوای گرم، زنبورها میل طبیعی به خروج از کندو دارند. اگر این اتفاق هنگام حرکت کندو رخ دهد، زنبورها گم می‌شوند. جلوگیری از این نوع از دست رفتن زنبورها، کارکرد اصلی استفاده از توری است. در چنین شرایطی، استفاده از یک توری یا مش قابل تنفس بر روی ورودی کندو کفایت می‌کند. این توری باید به‌طور محکم بر روی ورودی و سایر شکاف‌ها و سوراخ‌هایی که امکان ورود یا خروج زنبورها از کندو را می‌دهد، ثابت شود.
برخی زنبورداران از پارچه‌های مخصوص طراحی‌شده برای پوشاندن کندوها در طول حمل‌ونقل استفاده می‌کنند. این افراد محصولات برنددار و دارای پارچه‌های مقاوم و در عین حال قابل تنفس را ترجیح می‌دهند. تورهای تجاری تولید و عرضه‌شده در بازار با قیمت مناسب عرضه می‌شوند تا برای بیشتر زنبورداران قابل تهیه باشند.
توری حمل کندو (Bee Hauling Nets)
توری‌های حمل کندو برای پوشاندن کندوها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به ایجاد سایه برای کندوها کمک می‌کنند تا دمای آن‌ها بیش از حد بالا نرود. این توری‌ها همچنین میزان باد مستقیمی که به کندوها برخورد می‌کند را کاهش می‌دهند. هنگامی که وسیلهٔ نقلیه شما در حال حرکت است، باد به تور برخورد می‌کند و پراکنده می‌شود. جریان‌های هوای کوچک‌تری بین کندوها عبور کرده و تهویه لازم را فراهم می‌سازد.
پوشاندن کندوها با توری حمل در طول انتقال، در صورتی که حادثه‌ای رخ دهد و زنبورها از کندو خارج شوند، به کنترل آن‌ها کمک می‌کند. ممکن است پوشش‌های ورودی یا دیگر سوراخ‌ها در طول مسیر شل شده و باز شوند. زنبورها از کندو خارج می‌شوند و گم می‌گردند. اگر در این زمان توقف کرده باشید، زنبورها ممکن است به افراد اطراف حمله کنند. توری‌های حمل با مش بسیار ریز می‌توانند زنبورها را در فضای باربند نگه دارند. در صورت استفاده صحیح، توری حمل می‌تواند از خسارات زیادی جلوگیری کند.
کندوهایی که در حال انتقال هستند، با استفاده از بندها و تسمه‌های مختلف مهار و محکم می‌شوند. این کندوها باید دست‌نخورده و کاملاً مونتاژشده باقی بمانند. در کنار بندهایی که برای مهار کندوها استفاده می‌کنید، استفاده از یک توری حمل که روی کندوها کشیده و به‌خوبی مهار شده باشد، امنیت آن‌ها را در طول مسیر افزایش می‌دهد.
نحوه انتقال زنبورها در مسافت‌های طولانی
جابه‌جایی کندوهای زنبورعسل نیازمند انجام اقداماتی مقدماتی پیش از شروع عملیات حمل است. شما باید کندو را به‌خوبی ببندید، اما در عین حال تهویه مناسب را نیز فراهم کنید. کلنی زنبورعسل درون کندو نیاز دارد که در تمام مدت، هوای تازه دریافت کند. هنگام دستکاری کندوها، بهتر است لباس کامل زنبورداری به تن داشته باشید؛ این لباس باید همراه با دستکش و کفش مناسب باشد. بستن ایمن کندوی مورد نظر با تسمه‌های محکم نیز ضروری است. تسمه‌ها باید از کیفیت خوبی برخوردار باشند و به‌آسانی پاره نشوند. استفاده از تسمه به حفظ یکپارچگی کندوها در طول حمل کمک می‌کند. در صورت نیاز به کمک در بلند کردن و جابه‌جایی کندوها، از قبل نیروی کار و تجهیزات لازم را هماهنگ کنید.
حمل کندو در مسافت‌های طولانی باید با استفاده از وسیلهٔ نقلیه‌ای مناسب و با ساختار سازگار انجام شود. وسایل نقلیه با قسمت بار مسطح، مانند وانت‌ها یا کامیون‌های دارای سکوی بار، برای این کار مناسب‌تر هستند.
پس از رسیدن به مکان جدید مورد نظر برای استقرار کندو، آن را روی پایه‌ای مناسب قرار داده و ورودی آن را باز کنید. زنبورها در صورت مساعد بودن شرایط آب‌وهوایی، پروازهای شناسایی و رفت‌وآمد به کندو را آغاز می‌کنند. اگر در هنگام غروب به مقصد برسید، زنبورها تا صبح از کندو خارج نخواهند شد. می‌توان ابزارهای کمکی مختلفی روی کندو یا اطراف آن قرار داد تا به جهت‌یابی زنبورها کمک کند. وجود یک شاخه یا مانع کوچک در نزدیکی ورودی کندو، آن‌ها را متوجه لزوم شناسایی محیط جدید می‌کند. استفاده از رنگ‌آمیزی نیز می‌تواند روند جهت‌یابی را سرعت ببخشد. اگر تعداد کندوها زیاد نباشد، می‌توان در ساعات انتهایی شب، زنبورها را برای پرواز پاک‌سازی کوتاه‌مدت آزاد کرد.
در جابه‌جایی کلنی‌های زنبورعسل در مسافت‌های طولانی، تأمین تغذیه در صورت نیاز می‌تواند در حفظ سلامت کلنی مفید باشد. قاب‌های عسل باقی‌مانده در کندو معمولاً برای استفاده در طول مسیر کافی هستند. همچنین زنبورها می‌توانند از این عسل استفاده کنند تا زمانی که منابع غذایی جدید در مکان جدید شناسایی شود. زمانی که زنبورهای جستجوگر شروع به آوردن شهد کنند، کلنی دوباره فرآیند تولید عسل را از سر می‌گیرد.
برخی بخش‌های غیرضروری کندو را می‌توان پیش از حمل جدا کرد. جعبه‌های حاوی عسل را می‌توان برداشت تا اندازهٔ پشتهٔ کندو کاهش یابد. این کار وزن بار را نیز کاهش می‌دهد. با برنامه‌ریزی و آماده‌سازی مناسب، می‌توان زنبورها را از برخی جعبه‌ها خارج کرد. با تجهیزات مدرن زنبورداری، حدود سه روز برای خالی کردن جعبه‌ها از زنبورها زمان نیاز است. پس از رسیدن به مکان جدید، اطمینان حاصل کنید که تمامی جعبه‌ها و تجهیزات لازم مجدداً به پشتهٔ کندو بازگردانده شوند.
در طول جابه‌جایی کندوها می‌توان از مواد و تجهیزات متنوعی استفاده کرد. انتخاب این وسایل به ترجیح شخصی شما بستگی دارد. تجهیزات و موادی که انتخاب می‌کنید باید روند جابه‌جایی را آسان‌تر و سریع‌تر سازند. این اقلام می‌توانند شامل توری یا مش در انواع مختلف، نوار چسب، بالشتک‌های ضربه‌گیر و قطعات تنظیم‌کننده (شیم) باشند. بطری اسپری حاوی آب یا شربت قند نیز ممکن است مفید باشد. برای نصب کندو در محل جدید، استفاده از تراز نجاری و چند شیم برای تراز کردن مفید است.
انتقال زنبورها به آن‌سوی مرزهای ایالتی
حمل‌ونقل کندوهای زنبورعسل در مسافت‌های طولانی می‌تواند به عبور از مرزهای ایالتی منجر شود. یکی از دلایل اصلی جابه‌جایی کندوها در مسافت‌های طولانی، استفاده از زنبورها برای گرده‌افشانی است. این زنبورها در طول فصل در مناطق مختلف به کار گرفته می‌شوند و از طریق ارائه خدمات مفید به کشاورزان محصولات گوناگون، برای زنبوردار درآمدزایی می‌کنند. کلنی‌های زنبورعسلی که برای گرده‌افشانی استفاده می‌شوند، در تعداد بالا نگهداری می‌شوند. آن‌ها از زنبورستان‌های بزرگ می‌آیند و با کامیون‌هایی در اندازه‌های مختلف جابجا می‌شوند. یک زنبوردار ممکن است با بیش از چند صد کلنی زنبورعسل در میان ایالت‌های مختلف جابجا شود.
جابه‌جایی زنبورها به آن‌سوی مرزهای ایالتی نیازمند دقت و توجه از سوی زنبوردار است. شما باید از قوانین مربوط به حمل‌ونقل دام و زنبورعسل در ایالت‌های مختلف آگاه باشید. ایالت‌های مختلف ممکن است الزامات متفاوتی داشته باشند. باید اطمینان حاصل کنید که کندوها به‌گونه‌ای جابجا شوند که با مقررات محلی مطابقت داشته باشد. همچنین، در صورت نیاز، باید مجوزهای لازم را اخذ کنید. برخی ایالت‌ها به‌منظور کنترل بیماری‌ها و آفات زنبورعسل، ورود زنبورها از ایالت‌های دیگر را ممنوع کرده‌اند. کنه واروآ باعث شده است برخی حوزه‌های قضایی، ورود هرگونه دستهٔ زنبور را برای جلوگیری از آلودگی زنبورهای محلی با این آفت ممنوع کنند.
هنگام جابه‌جایی کندوها از ایالتی به ایالت دیگر، موضوع امنیت نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در طول مسیر، اطمینان حاصل کنید که کندوها ایمن باشند. هر از گاهی، تسمه‌ها و مهارهایی را که کندوها را به وسیلهٔ نقلیه متصل کرده‌اند، از نظر سفتی و استحکام بررسی کنید. همچنین باید مکان‌هایی را که قصد توقف در آن‌ها را دارید، با دقت انتخاب کنید. در صورت لزوم، استخدام نیروی امنیتی برای محافظت از کندوها در طول حمل نیز مجاز و مفید است. داشتن بیمه برای کندوها در صورت بروز آسیب یا سرقت در حین جابه‌جایی، موجب آرامش خاطر خواهد بود.
اثرات جابه‌جایی کندوها
مطالعات انجام‌شده نشان داده‌اند که کلنی‌های زنبورعسل در جریان جابه‌جایی‌های طولانی‌مدت دچار استرس می‌شوند. بنابراین، در حین حمل، باید تا حد ممکن استرس وارد بر زنبورها را کاهش داد. اثرات کوتاه‌مدت این فرایند شامل کاهش جمعیت زنبورها در کلنی و بروز رفتارهای کوچ‌کردن است. گمان می‌رود که اختلالات و استرس باعث می‌شوند برخی کلنی‌ها کندو را ترک کنند. زنبوردارانی که کندوها را برای گرده‌افشانی جابجا می‌کنند، معمولاً کلنی‌هایی دارند که به‌راحتی از کندو فرار نمی‌کنند.
این اثرات می‌توانند به مشکلات بلندمدت در کلنی زنبورعسل منجر شوند. در صورتی که جمعیت زنبورها کاهش یابد، کلنی نسبت به بیماری‌ها و آفات آسیب‌پذیرتر می‌شود و ممکن است آسیب زیادی ببیند. یک کلنی تحت استرس قادر نیست از کندوی خود به‌خوبی دفاع کند. ممکن است مورد حملهٔ زنبورهای غارتگر قرار گیرد و نابود شود یا ذخایر عسل خود را از دست بدهد.
هنگام رسیدن به مقصد، باید مراقب کلنی‌های زنبور دیگری باشید که ممکن است اقدام به غارت کلنی‌های تازه‌وارد شما کنند. اگر متوجه وجود کلنی‌هایی در منطقه شدید، تدابیری برای جلوگیری از غارت اتخاذ کنید. زنبوردارانی که تعداد زیادی کندو برای گرده‌افشانی دارند، اغلب از توری ضدغارت در کندوهای خود استفاده می‌کنند. این توری ورودی کندو را می‌پوشاند، به‌طوری‌که تنها زنبورهای بومی کلنی می‌دانند چگونه وارد و خارج شوند. زنبورهای دیگر، که به دلیل بوی عسل جذب شده‌اند، نمی‌توانند از این توری عبور کنند.
فیزیولوژی زنبورهای عسل تحت تأثیر حمل‌ونقل قرار می‌گیرد. زنبورهای مسن‌تر بیش از زنبورهای جوان تحت استرس ناشی از جابه‌جایی قرار می‌گیرند. کلنی‌هایی که در مسافت‌های طولانی جابجا می‌شوند، مشکلاتی در رشد غدد تغذیه‌ای زنبورها نشان داده‌اند. این موضوع در نهایت توانایی زنبورها در پرورش نوزادان و تولید نسل جدید زنبورهای کارگر را مختل می‌کند. در نتیجه، جابه‌جایی مکرر زنبورها می‌تواند به تضعیف کلنی منجر شود. زنبورداران معمولاً کلنی‌های خود را در بیشتر ایام سال در حالت استراحت نگه می‌دارند و فقط در فصل گرده‌افشانی ــ که حدود دو ماه طول می‌کشد ــ آن‌ها را جابجا می‌کنند. این کار به کاهش اثرات منفی جابه‌جایی‌های طولانی‌مدت کمک می‌کند.
استرس ناشی از جابه‌جایی کندوها
تغییر مکان برای زنبورها یک تجربهٔ استرس‌زا است. این وضعیت را می‌توان با حالتی که انسان‌ها در هنگام تغییر خانه یا محل زندگی تجربه می‌کنند، مقایسه کرد. برای زنبورها، این استرس ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود و اثرات آن نیز بسته به میزان استرس و عوامل ایجادکننده، متفاوت است. در ادامه به برخی از این عوامل می‌پردازیم:
گرما و تهویه نامناسب
یکی از عوامل استرس‌زا برای زنبورها در حین جابه‌جایی، گرماست. کندویی که تهویه و خنک‌سازی مناسبی نداشته باشد، برای سکونت نامناسب خواهد بود. زنبورهای داخل چنین کندویی ممکن است تلاش‌هایی برای تنظیم دمای داخلی انجام دهند. خنک نگه‌داشتن کندو و اطمینان از تهویهٔ مناسب در حین حمل، می‌تواند از استرس ناشی از گرمای بیش از حد جلوگیری کند.
کمبود منابع غذایی
یکی دیگر از عوامل استرس‌زا برای زنبورها هنگام جابه‌جایی کندو، کمبود منابع غذایی است. اگر زنبورها در حین جابه‌جایی گرسنه شوند، دچار استرس می‌شوند. اگرچه برداشتن جعبه‌های حاوی عسل برای جلوگیری از آسیب دیدن قاب‌ها و پاره شدن شان‌ها در حین حمل‌ونقل مفید است، اما در عین حال می‌تواند کلنی را از منابع غذایی لازم محروم کند. بنابراین، باید به مدت یک یا دو روز، غذای کافی در اختیار زنبورها قرار داد، چه در قالب عسل موجود در قاب‌ها و چه به‌صورت شربت شکر در صورت لزوم. شما می‌توانید چند قاب حاوی شان و عسل ذخیره‌شده را در داخل کندو قرار دهید تا زنبورها در حین جابه‌جایی از آن استفاده کنند.
ارتعاشات
ارتعاشاتی که در هنگام جابه‌جایی درون کندو جریان می‌یابند، یکی دیگر از عوامل استرس‌زا برای زنبورها هستند. زنبورهای عسل از ارتعاشات مختلف برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. آن‌ها ارتعاشات را از طریق شان عسل و قاب‌های کندو منتقل می‌کنند. هنگام حمل‌ونقل، کندو دچار ارتعاشاتی می‌شود که از وسیلهٔ نقلیه ایجاد می‌گردد. این ارتعاشات جدید برای زنبورها ناآشنا و غیرقابل درک هستند.
سر و صدا
صداها و اصوات ناآشنا نیز در حین حمل‌ونقل، باعث استرس در زنبورها می‌شوند. کندوهایی که در قسمت بار کامیون قرار دارند، در معرض انواع صداهایی قرار می‌گیرند که زنبورها قادر به درک آن‌ها هستند؛ از جمله عبور خودروها، صدای آژیر، وزش باد و بسیاری منابع صوتی دیگر که در طول مسیر ایجاد می‌شوند. زنبورها با شنیدن این صداها تحریک شده و دچار استرس می‌گردند.
حوادث رانندگی
حوادثی مانند واژگونی کندو، شکستن شان‌ها، یا باز شدن ناگهانی کندو ممکن است در حین حمل‌ونقل رخ دهند. در این شرایط، زنبورها در معرض محیط بیرونی قرار گرفته و دچار استرس شدید می‌شوند. بنابراین، بسیار مهم است که کندوها به‌درستی سرهم‌بندی شده و به‌صورت ایمن بر روی وسیلهٔ نقلیه تثبیت شوند.
نتیجه گیری
استرس ناشی از جابه‌جایی زنبورها بر بهره‌وری آن‌ها تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین، باید اقداماتی برای کاهش استرس واردشده به زنبورها انجام دهید. انتقال زنبورها در شب، آن‌ها را از سر و صدای منابع روزانه محافظت می‌کند. استفاده از عایق و ضربه‌گیر در اطراف کندو، از انتقال ارتعاشات ناشی از وسیلهٔ نقلیه به داخل کندو جلوگیری می‌کند.
در یک کلنی زنبور عسل که دچار استرس شده است، ممکن است ملکه از تخم‌گذاری در کندو خودداری کند. این امر برای تداوم حیات کلنی یک تهدید جدی محسوب می‌شود. اگر هنگام بازدید از کندو متوجه شدید که ملکه به دلیل استرس ناشی از حمل‌ونقل تخم‌گذاری را متوقف کرده است، باید راه‌هایی برای بازگرداندن کلنی به وضعیت مطلوب بیابید. می‌توانید قاب‌هایی حاوی نوزاد (بچه‌زنبور) به کندو اضافه کرده و از جابه‌جایی بیشتر آن خودداری کنید تا ملکه دوباره به تخم‌گذاری بازگردد. افزودن قاب‌های نوزاد به کندو باعث می‌شود جمعیت زنبورها در حدی بماند که کلنی بتواند زنده بماند.
اگر زنبورهای شما دچار استرس شوند، با کاهش تولید و حتی مرگ کلنی مواجه خواهید شد. این وضعیت، در کنار عوامل دیگری مانند آلودگی به آفات یا بیماری‌ها، می‌تواند به از بین رفتن کامل کلنی منجر شود. مقابله با اثرات ناشی از استرس زنبورها، برای زنبوردار هزینه‌بر خواهد بود.
برای کاهش اثرات استرس بر زنبورها، باید تغذیه و آب کافی در اختیار آن‌ها قرار دهید. پس از رسیدن به محل جدید، کندوها را روی پایه‌ها قرار داده و نسبت به نصب تغذیه‌کننده اقدام کنید. اگر نمی‌خواهید از شربت شکر استفاده کنید، می‌توانید قاب‌هایی حاوی عسل و آب بیشتری در اختیار زنبورها قرار دهید. باز گذاشتن ورودی کندو نیز به کاهش سطح استرس در زنبورها کمک می‌کند.
با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید!
لطفا اگر در خصوص این مقاله، نکته یا تجربه خاصی برای کمک به دیگران دارید، در قسمت دیدگاه ها آنرا به اشتراک بگذارید 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
