آزمون انجماد برای تشخیص رفتار بهداشتی زنبورهای عسل و مقاومت در برابر کنه واروآ
رفتار بهداشتی به توانایی زنبورها در بیرون‌کشیدن نوزادان بیمار، آسیب‌دیده یا مرده از حجره‌های کندو اطلاق می‌شود. کلنی‌هایی که بتوانند به‌سرعت نوزادان بیمار را شناسایی و حذف کنند، به‌عنوان مقاوم در برابر کنه واروآ، بیماری لارو گچی (chalkbrood) و بیماری لوک آمریکایی (American foulbrood) شناخته می‌شوند. این ویژگی توسط پروفسور مارلا اسپیوک از دانشگاه مینه‌سوتا انتخاب شد. زمانی صفت رفتار بهداشتی زنبورها تایید می‌شود که در آزمون انجماد نوزاد امتیاز بالایی کسب کنند.
رفتار بهداشتی از طریق انجماد بخشی از نوزادان سرپوشیده در قاب و بررسی آن پس از ۲۴ ساعت سنجیده می‌شود تا مشخص شود چند درصد از نوزادان کشته‌شده حذف شده‌اند. اگر کلنی حداقل ۹۵٪ از نوزادان کشته‌شده را حذف کند، به‌عنوان کلنی بهداشتی در نظر گرفته می‌شود. این ویژگی به‌طور ژنتیکی به ارث می‌رسد. پرورش‌دهندگان می‌توانند با استفاده از آزمون انجماد نوزاد برای انتخاب ملکه‌هایی که رفتار بهداشتی و توانایی حذف کنه دارند اقدام کنند، و بدین ترتیب نیاز به مصرف مواد شیمیایی برای کنترل کنه واروآ را کاهش دهند.
برای اجرای این آزمون، باید حداقل هفت هفته از تخم‌گذاری ملکه در کلنی گذشته باشد و هیچ زنبور یا نوزاد جدیدی به کلنی افزوده نشده باشد. زنبورهایی که این رفتار را انجام می‌دهند جوان‌تر هستند و بین یک تا سه هفته سن دارند. برای آنکه این آزمون به‌درستی امتیاز ملکه را نشان دهد، تمام نوزادان و زنبورهای کارگر باید دختران ملکه فعلی باشند.
برای در نظر گرفتن رفتار بهداشتی یک ملکه، این آزمون باید دو بار انجام شود و هر دو بار امتیاز باید حداقل ۹۵٪ باشد.
آزمون انجماد نوزاد
آزمون انجماد می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود. در اینجا روشی را شرح می‌دهیم که مبتنی بر روش استفاده‌شده توسط پژوهشگران آزمایشگاه جیوواناتزو در دانشگاه لاوال و مرکز تحقیقات علوم دامی دشمبو در کبک، کانادا است.
تجهیزات و ملزومات
- دو حلقه شیرینی‌پزی به قطر دو اینچ
- نیتروژن مایع در ظرف مخصوص (دوآر)
- لیوان فومی یا پیمانه
- دستکش کرایوژنیک
- عینک ایمنی
- خودکار یا ماژیک
- برگه ثبت اطلاعات
- عسل
- ظرف حاوی محلول ۰٫۵٪ سفیدکننده
- پونز، قیف، دوربین (وسایل اختیاری)
پیشنهاد میکنیم مقاله مرتبط “رفتار بهداشتی در زنبورهای عسل” را نیز مطالعه کنید 🌷
تصویر ۲: چپ – ظرف دوآر برای حمل نیتروژن مایع؛ راست – جعبه‌ای حاوی لوازم مورد نیاز برای اجرای ایمن آزمون انجماد.
مراحل اجرا
ابتدا یک قاب مناسب نوزاد را از کلنی مورد نظر پیدا کرده، ترجیحاً قابی که سطح وسیعی از نوزاد سرپوشیده داشته باشد. زنبورها را با تکان‌دادن یا برس‌زدن از قاب جدا کرده و آن را روی میز یا روی کندو قرار دهید. برای دقت بیشتر در آزمون، زنبوردار می‌تواند حجره‌ها را باز کند و شفیره‌هایی با چشم‌های صورتی تا بنفش کم‌رنگ را شناسایی کند تا نوزادان با سن مشابه در همه کلنی‌ها مورد آزمایش قرار گیرند.
۱. یک قاب نوزاد از ملکه مورد نظر پیدا کنید که ناحیه بزرگی از نوزاد سرپوشیده دارد.
۲. حجره‌ها را باز کنید تا شفیره‌هایی با چشم‌های صورتی تا بنفش کم‌رنگ بیابید.
۳. زنبورها را از قاب جدا کرده و آن را به‌صورت صاف روی درپوش داخلی کندو قرار دهید.
تصویر ۳: چپ – قابی با الگوی منسجم نوزاد سرپوشیده؛ وسط – شفیره‌هایی با سن مناسب برای آزمون؛ راست – قاب نوزاد روی قاب‌های بالایی کندو.
۴. لبهٔ حلقه‌های شیرینی‌پزی را در عسل فرو ببرید؛ این کار از نشت نیتروژن جلوگیری می‌کند.
۵. حلقه‌ها را روی ناحیه‌های بازشده از حجره‌ها قرار دهید.
۶. حلقه‌ها را به‌آرامی در موم فشار دهید و بچرخانید تا به پایه مومی یا پلاستیکی سلول ها برسند.
تصویر ۴: چپ – فروبردن حلقه در عسل؛ وسط – قرار دادن حلقه در نوزاد؛ راست – دو حلقه قرارگرفته در قاب نوزاد.
۷. محل آزمون را با ماژیک یا پونز علامت‌گذاری کنید.
۸. از پونز برای نشانه‌گذاری قاب استفاده کنید و در صورت نیاز از قیف برای دقت بیشتر در ریختن نیتروژن بهره ببرید.
۹. در حالی که عینک ایمنی و دستکش کرایوژنیک پوشیده‌اید، ۳۵ میلی‌لیتر نیتروژن مایع را در هر حلقه بریزید و اجازه دهید بخار شود.
تصویر ۵: چپ – قاب علامت‌گذاری‌شده با پیکان رنگی؛ وسط – قیف برای سهولت در ریختن؛ راست – پیمانه برای اندازه‌گیری نیتروژن.
۱۰. بار دیگر ۴۰ میلی‌لیتر نیتروژن در هر حلقه بریزید و اجازه دهید بخار شود.
۱۱. بگذارید حلقه‌ها گرم شوند، آن‌ها را بردارید و قاب را به لانه نوزاد کلنی بازگردانید.
۱۲. حلقه‌ها را در محلول ملایم سفیدکننده قرار دهید تا ضدعفونی شوند.
تصویر ۶: چپ – ریختن نیتروژن در حلقه؛ وسط – نوزاد یخ‌زده پس از برداشتن حلقه‌ها؛ راست – ضدعفونی حلقه‌ها پس از استفاده.
۱۳. تاریخ، زمان و شماره کلنی را در دفتر یادداشت ثبت کنید.
۱۴. دقیقاً ۲۴ ساعت بعد بازگردید.
۱۵. قاب آزمون را پیدا و خارج کنید.
۱۶. زنبورها را از قاب تکان دهید و تعداد حجره‌های باقی‌مانده در ناحیه آزمون را یادداشت کنید.
۱۷. برای محاسبهٔ پاسخ بهداشتی، تعداد حجره‌های باقی‌مانده پس از ۲۴ ساعت را از کل حجره‌ها کم کرده و عدد حاصل را بر کل تعداد حجره‌ها تقسیم کنید. حلقه‌های دو اینچی محاسبه را آسان می‌کنند، زیرا هر حلقه حدود ۱۰۰ حجره را شامل می‌شود. چون دو حلقه استفاده شده، کل ۲۰۰ حجره است. اگر پس از ۲۴ ساعت ۸ حجره باقی مانده باشد، محاسبه به‌صورت زیر خواهد بود:
۲۰۰ – ۸ = ۱۹۲ ← ۱۹۲ ÷ ۲۰۰ = ۰٫۹۶ یا ۹۶٪ پاسخ بهداشتی.
تصویر ۷: چپ – تمام نوزادها حذف شده‌اند (امتیاز ۱۰۰٪)؛ وسط – نیمی از نوزادها حذف شده‌اند (امتیاز ۵۰٪)؛ راست – کمتر از نیمی از نوزادها حذف شده‌اند (امتیاز ضعیف).
۱۸. توجه داشته باشید که حجره‌های درست بیرون حلقه نیز ممکن است منجمد شوند. نکته کلیدی در این آزمون تکرار با روش یکسان و انتخاب ملکه‌هایی است که این ویژگی را در سطح بسیار بالا بروز می‌دهند.
۱۹. اگر کلنی امتیاز بالای ۹۵٪ کسب کند، آزمون را بار دوم تکرار کنید. برای بهداشتی تلقی شدن کلنی، هر دو آزمون باید امتیاز بالای ۹۵٪ داشته باشند.
۲۰. این دو نتیجه را با داده‌های کلنی ثبت کنید. این اطلاعات در مراحل بعدی برای انتخاب‌های اصلاح‌نژادی استفاده خواهند شد.
این مطلب بر اساس پروژه‌ای با حمایت مؤسسه ملی غذا و کشاورزی وزارت کشاورزی ایالات متحده و از طریق برنامه کشاورزی پایدار شمال‌شرقی آمریکا (Northeast SARE) تحت شماره LNE22-447 انجام شده است.
نویسندگان : Christina Grozinger, Ph.D & Kate Anton
با تشکر از همراهی شما ، امیدواریم خواندن این مقاله برایتان مفید بوده باشید! 💐
ترجمه مقاله توسط مرکز تخصصی زنبورداری و پرورش ملکه ارجان
